Баяндама "ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН БОЛАША?Ы.ДАМЫТУДЫ? ЖА?ДАЙЫ,БІЛІМ БЕРУДІ"
Баяндама "ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН БОЛАША?Ы.ДАМЫТУДЫ? ЖА?ДАЙЫ,БІЛІМ БЕРУДІ"
Абишева Айгерім? бастауыш сынып м??алімі,
№ 46 орта мектеп, Тараз ?аласы.
Ел басымыз Н.? Назарбаев ?зіні? « Болаша?ты? іргесін бірге ?алаймыз» атты халы??а Жолдауында: «2030 жылы бізді? ?рпа?тарымыз б?дан былай ?лемдік о?и?аларды? ?алтарысында ?алып ?оймайтын елде ?мір с?ретін болады» деген еді. ( 2, 4б) Б?л Жолдау бізге болаша?ты? ба?ытын ай?ындап берді. Жолдауда білім беру саласына к?п к??іл б?лінген. Елімізді? болаша?ы? балаларды о?ыту ж?не т?рбиемен ?амтамассыз етуді 2015 жыл?а дейін 74%??а, ал 2020 жыл?а дейін 100% ??а жеткізуді тапсырды. 12 жылды? білім беру ж?йесіне к?шуді сапалы ж?зеге асыру ?шін мемлекет тарапынан жастар?а, ?сіресе дарынды балалар?а ойда?ыдай ?ам?орлы? жасау к?зделгені айтылды.
Алдымызда отыр?ан бар баланы дарынды дей алмаймыз ж?не сыныпта?ы бар баланы о?ыту мен т?рбиеде дарынды етіп шы?арамын деушілік, б?л? а??ау арыстанны? ай?а шап?анымен те?. Дарынды бала? б?л тумысында ерекше жаратыл?ан жан. Ал ?абілетті бала? б?л ал?ыр, тез ???ыш, о?ы?анын, м??алімнен ал?ан білімін пайда?а жарата алатын, ?ткен та?ырыптарды саба?тастырып, ?з білімін шы?дай алатын, о?у?а ??штар, білсем деген ?ызы?ушылы?ы басым бала.
Ал б?гінгідей техника мен ?ылымны? шары?тап т?р?ан ша?ында о?у? шыны? назарын кітап?а аударту, ізденімге, шы?армашылы??а баулып, оны? ?здігінен ж?мыс жасай алу?а, кітап а?тарып, жа?алы?тар мен а?параттар?а ден ?оюына итермелейтін, ба?ыт ба?дар беріп жол сілтейтін, к??ілін оятып, ?ызы?ушылы?ын ?алыптастыратын сіз бен біз, ??рметті ?ріптестер.
А?ылшынны? ?лы а?артушысы Уильям Уорд:
Жай м??алім хабарлайды,
Жа?сы м??алім т?сіндіреді,
Керемет м??алім к?рсетеді,
?лы м??алім шабыттандырады,? дейді.
Білім беру ж?йесі мамандардан к?сіби икемділікті, ?т?ырлы?ты, сан ?ырлы шы?армашылы? ?ызмет пен ?зін??зі бас?ару, ?зін??зі ?йымдастыру жа?дайында?ы біліктілікті ?ажет етеді. ?йткені ?азіргі жас буын? елімізді? келер к?нгі келбеті. Б?л ж?нінде Елбасымыз Н?рс?лтан ?біш?лы Назарбаев:
«?асырлар ма?саты? саяси?экономикалы? ж?не рухани да?дарыстарды же?іп шы?а алатын, ізгіленген XXI ?асырды ??рушы іскер, ?мірге икемделген, жан?жа?ты жеке т?л?аны т?рбиелеп ?алыптастыру»,?деген еді. (3,10б)
Ол ?шін б?гінгі о?у ?рдісіне сай педагогикалы? шеберлік ?ажет. Педагогикалы? шеберлік? дарынды талант емес, ?йрену мен ізденуді? н?тижиесі.
Білім мазм?нын байыту, жетілдіру, оны ж?зеге асыру технологиясын іздену? о?ытуда басты ма?саттарды? бірі. Білім мазм?ны технология ар?ылы ж?зеге асады.
Технология – е? біріншіден, диагностиканы басшылы??а ал?ан, жеке т?л?а?а ?арай ба?ыттал?ан, ма?сатты, сапалы о?у ?рекетін ?йымдастыру. Баланы? білім алуын, дамуын, та?ы бас?а іс??рекеттерін ма?сатты т?рде ?йымдастыра білу, о?ан басшылы? ету, білімді ?з белсенділіктерімен алуларына т?рткі жасау? технологияларды? басты белгілері болып табылады ж?не оны ме?гертетін? ?стаз.
Мен сол ба?ыттарды ?олдана отырып, о?ушыларды? алатын білімдерін жо?ар?ы пайыздар?а жеткізсем деймін. ?зімні? педагогикалы? е?бек жолында а??ар?аным, к?бінесе сыныпта?ы нашар о?итын о?ушылар жа?сы о?итындарды? тасасында ?алып ?ойып жатады. К?біне мектеп пен ата?аналар арасында?ы байланыс д?рыс ?алыптаспай несесе біржа?ты болып жатады. Сонымен ?атар сыныпта?ы о?ушылар арасында ізденім, шы?армашылы? немесе о?у процесінде ?жымдылы? азды? болып жатады. Мен соны жоюды? жолын іздемек болдым. Ж?не о?ан к?н ілгері дайындалдым, я?ни белгілі ж?йе ??рдым.
Ол ?шін ма?ан бірінші керекте ата?ана керек болды. Бірінші ?ырк?йекте алдыма келген бірінші сынып о?ушыларыны? ішінен алты о?ушыны та?дап алып, 25 ?азан? республика к?ні ?арса?ында ата?аналар?а арнап сараманды? саба? ?ткіздім.
Ма?сат:
?о?ытуды? мемлекеттік стандарты бойынша бірінші сынап о?ушылары нені білу керек;
м??алім тарапынан о?ушыдан ж?не ата?анадан не талап етіледі;
екі жа?ты (мектеп ж?не ата?ана) о?ытуды? саба?тасты?ы деген не?
осы м?селелерді ата?аналар?а т?сіндіру.
Б?л саба?тан мен не ?ттым:
е? бастысы ата?ана баласын о?ытуда бая?ы ?арапайымдылы? пен с?йей салушылы?ты? болмайтынды?ын, ?й тапсырмасын баласына о?ытпас б?рын негізгі талап пен о?ытуды? ?дісін ?зі білу керектігін ??ты.
саба? барысында баласыны? білімін жетілдіру жолында?ы ?з ?атесін т?сінді.
Мектеппен байланыста болуды? ?ажеттілігі мен ма?ызын т?сінді.
Б?л мен ?шін ?лкен же?іс болды. Б?л ж?мысты мен жыл бойы ?збей, белгілі уа?ытта ?ткізіп отыруым ар?ылы сынып ?лгірімін жетілдіріп, ата –ананы сынып тынысынан хабардар етіп ?ана ?оймай, о?ан ?здеріні? ат салысуын ?алыптастырдым. Жа?сы о?ушылармен ж?мыс бір ?алып?а келісімен, енді тасада ?алып ?оятын ?лгірімі т?мен о?ушыларды «тартуды» алдыма ма?сат етіп, ол ?шін о?ушыныны? ?ызы?ушылы?ын ?алыптастыру ар?ылы баланы? ?зіні? ынталануын ж?йелеу керек болды. Міні, б?л ой мені сыныпты екі топ?а б?ліп, мектептегі жо?ар?ы санатты, т?жірибиелі ?стаз С. Аймаханованы? «Білгенім? бір то?ыз, білмегенім? то?сан то?ыз» деген айдармен жоспарлы т?рде ?тетін авторлы? ба?дарламасын ж?гінуіме ?келді.
Бірінші сыныпты? «ал?аш?ы ?адам»,
Екінші сыныпты? «?рлеу кезе?і»,
?шінші сыныпты? «кемелдену кезе?і»,
Т?ртінші сыныпты? «болаша??а жол» деп топтастырдым.
Бірінші сыныпты «ал?аш?ы ?адам» дедік. М?нда к?біне негізгі білімді, я?ни о?ыту ба?дарламасы негізінде ал?ан білімдерін о?ушы санасына бекіту ж?мыстарын бала ?абілетін б?секелестікке ?алыптастыру?а негіздедім.
Екінші сыныпты «?рлеу кезе?і» дедік. М?нда ??ынымы же?іл халы? педагогикасын негізге алып, оларды тек сылдыр с?збен ?ана емес кейде ойын, кейде жарыс, кейде шы?армашылы?, кейде ізденім ж?мыстары, кейде ?зіндік ж?мыстар ретінде ба?дарлама?а ендірдім.
Т?ртінші сынып «болаша??а жол» я?ни болаша?та елді? е?сесін к?теретін азамат, жеке т?л?а ?алыптастыру негізге алынып, ?зіндік ж?мыстар, ?зіндік ізденімдер, ?зіндік ба?дарламалар?а ба?ыттадым. Тіпті, ?здерін ?здері бас?ару ж?мысын ?алыптастырдым. Осы ж?мыстар негізінде т?ртінші сыныпта о?ушыларым ?здіктерінен ба?дарламалар ??ру?а, оны ж?ргізе білуге, ?з ойын айта білуге, ?згені? е?бегіне ба?а бере білуге, ?ажет жа?дайда сын айта білуге, м??алім жо? кездері ?здерін ?здері бас?арып, ?алыпты жа?дайда ж?мыс жасай білуге да?дыланып, жа?сы о?итындар мен нашар о?итындар арасында болатын «шегара» жойылды. Бір – біріні? жетістіктеріне ?уанып, кемшін т?старына ?ынжыла білуге да?дыланды.
Бай?ар болса?, ?азіргі балаларды? тілдік ?оры ?те т?мен. Халы?та: « тілі шор?а?ты? ойы шор?а?» деген ?анатты с?з бар.
Мен енді о?ушыларды? тіліне к??іл б?луді ж?н к?рдім. Ол ?шін, «Мен? тележ?ргізушімін», «?з с?зім», «Сен білесі? бе?», «?лем мені? к?зіммен» атты ба?дарламалармен ж?мыс ?ткіздім. Е? бастысы осы ж?мыстарды? б?ріне тікелей ата? аналарды араластырдым.
Ыбырай атамыз: «о?ытушы бол?анда оларды? іске ?атысы жо? с?здеріне ?арап емес, оларды? егістеріні? бетіне шы??ан жемістеріне, я?ни, о?ушыларына ?арай ба?алау керек» деген екен. Сол сия?ты мен ?з е?бегімді алдымда отыр?ан ?аза?ты? ?ара к?з балаларымен д?лелдесем ж?не болаша?та ?ріптестеріме пайдасы тиетіндей болса деймін. Педагогты? жанды ойымен, ??штарлы?ымен ?ана?аттанба?ан ?діс ?лі схема к?йінде ?алады. Сонды?тан ?рбір ?стаз ?андай н?рсе жасаса да, ?зіні? ж?регімен, сезімімен жасауы керек.
Біздер, м??алімдер, к?нделікті ?мірді? жай ?ана адамы емес, болаша?ты ??рушыларды, адамзатты? с?улелі болаша?ын жасаушыларды т?рбиелеп отыр?анымызды ойласа?, м??алім м?ратыны? ?андай болатыны ?зінен??зі ай?ын. ?стазды? ба?ыт? ?зі?ді ?зі? тану. ?стаз ?зін??зі ?ай уа?ытта таниды? Ол алдында?ы ш?кіртіні? ?ия?а ?анат ?а?ып, еліні? азаматы бол?ан с?тінен таниды. Ендеше, білім мен білік б?секелес заманда ?ландарымызды? биіктен к?рінуіне к?нделікті ісіміздегі жа?ашылды?ымыз ар?ылы, жан?жа?ты берген т?рбиеміз ар?ылы ?ол жеткіземіз.
?ияда?ы балапандай жем іздеп, к?кке ?шу?а ?анаты талпын?ан жас ?рпа?ты ?атайтып, ?айырар жаманды?тан са?тап, к?кке ?анат сам?ауына орынды ы?пал ете білсек, ?рпа? алдында?ы, ?лт алдында?ы ?стаз м?раты осы деп білемін.
Пайдаланыл?ан ?дебиеттер:
1.?ш томды? «Ол кім? Б?л не?» ?аза? совет энциклопедиясы. Алматы «Кітап» баспасы. 1987жыл
2.Жамбыл облысты? білім бас?армасыны? а?паратты?? ?дістемелік « Білім шуа?ы» газеті №3. 10 а?пан 2011 жыл
3.«Алматы жыл м??алімі-2007» бай?ауыны? материалдары.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Баяндама "ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН БОЛАША?Ы.ДАМЫТУДЫ? ЖА?ДАЙЫ,БІЛІМ БЕРУДІ" »
ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН БОЛАШАҒЫ.
ДАМЫТУДЫҢ ЖАҒДАЙЫ, БІЛІМ БЕРУДІ
Абишева Айгерім‑ бастауыш сынып мұғалімі,
№ 46 орта мектеп, Тараз қаласы.
Ел басымыз Н.Ә Назарбаев өзінің « Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты халыққа Жолдауында: «2030 жылы біздің ұрпақтарымыз бұдан былай әлемдік оқиғалардың қалтарысында қалып қоймайтын елде өмір сүретін болады» деген еді. ( 2, 4б) Бұл Жолдау бізге болашақтың бағытын айқындап берді. Жолдауда білім беру саласына көп көңіл бөлінген. Еліміздің болашағы‑ балаларды оқыту және тәрбиемен қамтамассыз етуді 2015 жылға дейін 74%‑ға, ал 2020 жылға дейін 100% ‑ға жеткізуді тапсырды. 12 жылдық білім беру жүйесіне көшуді сапалы жүзеге асыру үшін мемлекет тарапынан жастарға, әсіресе дарынды балаларға ойдағыдай қамқорлық жасау көзделгені айтылды.
Алдымызда отырған бар баланы дарынды дей алмаймыз және сыныптағы бар баланы оқыту мен тәрбиеде дарынды етіп шығарамын деушілік, бұл‑ аңқау арыстанның айға шапқанымен тең. Дарынды бала‑ бұл тумысында ерекше жаратылған жан. Ал қабілетті бала‑ бұл алғыр, тез ұққыш, оқығанын, мұғалімнен алған білімін пайдаға жарата алатын, өткен тақырыптарды сабақтастырып, өз білімін шыңдай алатын, оқуға құштар, білсем деген қызығушылығы басым бала.
Ал бүгінгідей техника мен ғылымның шарықтап тұрған шағында оқу‑ шының назарын кітапқа аударту, ізденімге, шығармашылыққа баулып, оның өздігінен жұмыс жасай алуға, кітап ақтарып, жаңалықтар мен ақпараттарға ден қоюына итермелейтін, бағыт бағдар беріп жол сілтейтін, көңілін оятып, қызығушылығын қалыптастыратын сіз бен біз, құрметті әріптестер.
Ағылшынның ұлы ағартушысы Уильям Уорд:
Жай мұғалім хабарлайды,
Жақсы мұғалім түсіндіреді,
Керемет мұғалім көрсетеді,
Ұлы мұғалім шабыттандырады,‑ дейді.
Білім беру жүйесі мамандардан кәсіби икемділікті, ұтқырлықты, сан қырлы шығармашылық қызмет пен өзін‑өзі басқару, өзін‑өзі ұйымдастыру жағдайындағы біліктілікті қажет етеді. Өйткені қазіргі жас буын‑ еліміздің келер күнгі келбеті. Бұл жөнінде Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев:
«Ғасырлар мақсаты‑ саяси‑экономикалық және рухани дағдарыстарды жеңіп шыға алатын, ізгіленген XXI ғасырды құрушы іскер, өмірге икемделген, жан‑жақты жеке тұлғаны тәрбиелеп қалыптастыру»,‑деген еді. (3,10б)
Ол үшін бүгінгі оқу үрдісіне сай педагогикалық шеберлік қажет. Педагогикалық шеберлік‑ дарынды талант емес, үйрену мен ізденудің нәтижиесі.
Білім мазмұнын байыту, жетілдіру, оны жүзеге асыру технологиясын іздену‑ оқытуда басты мақсаттардың бірі. Білім мазмұны технология арқылы жүзеге асады.
Технология – ең біріншіден, диагностиканы басшылыққа алған, жеке тұлғаға қарай бағытталған, мақсатты, сапалы оқу әрекетін ұйымдастыру. Баланың білім алуын, дамуын, тағы басқа іс‑әрекеттерін мақсатты түрде ұйымдастыра білу, оған басшылық ету, білімді өз белсенділіктерімен алуларына түрткі жасау‑ технологиялардың басты белгілері болып табылады және оны меңгертетін‑ ұстаз.
Мен сол бағыттарды қолдана отырып, оқушылардың алатын білімдерін жоғарғы пайыздарға жеткізсем деймін. Өзімнің педагогикалық еңбек жолында аңғарғаным, көбінесе сыныптағы нашар оқитын оқушылар жақсы оқитындардың тасасында қалып қойып жатады. Көбіне мектеп пен ата‑аналар арасындағы байланыс дұрыс қалыптаспай несесе біржақты болып жатады. Сонымен қатар сыныптағы оқушылар арасында ізденім, шығармашылық немесе оқу процесінде ұжымдылық аздық болып жатады. Мен соны жоюдың жолын іздемек болдым. Және оған күн ілгері дайындалдым, яғни белгілі жүйе құрдым.
Ол үшін маған бірінші керекте ата‑ана керек болды. Бірінші қыркүйекте алдыма келген бірінші сынып оқушыларының ішінен алты оқушыны таңдап алып, 25 қазан‑ республика күні қарсаңында ата‑аналарға арнап сарамандық сабақ өткіздім.
Мақсат:
‑оқытудың мемлекеттік стандарты бойынша бірінші сынап оқушылары нені білу керек;
мұғалім тарапынан оқушыдан және ата‑анадан не талап етіледі;
екі жақты (мектеп және ата‑ана) оқытудың сабақтастығы деген не?
осы мәселелерді ата‑аналарға түсіндіру.
Бұл сабақтан мен не ұттым:
ең бастысы ата‑ана баласын оқытуда баяғы қарапайымдылық пен сүйей салушылықтың болмайтындығын, үй тапсырмасын баласына оқытпас бұрын негізгі талап пен оқытудың әдісін өзі білу керектігін ұқты.
сабақ барысында баласының білімін жетілдіру жолындағы өз қатесін түсінді.
Мектеппен байланыста болудың қажеттілігі мен маңызын түсінді.
Бұл мен үшін үлкен жеңіс болды. Бұл жұмысты мен жыл бойы үзбей, белгілі уақытта өткізіп отыруым арқылы сынып үлгірімін жетілдіріп, ата –ананы сынып тынысынан хабардар етіп қана қоймай, оған өздерінің ат салысуын қалыптастырдым. Жақсы оқушылармен жұмыс бір қалыпқа келісімен, енді тасада қалып қоятын үлгірімі төмен оқушыларды «тартуды» алдыма мақсат етіп, ол үшін оқушынының қызығушылығын қалыптастыру арқылы баланың өзінің ынталануын жүйелеу керек болды. Міні, бұл ой мені сыныпты екі топқа бөліп, мектептегі жоғарғы санатты, тәжірибиелі ұстаз С. Аймаханованың «Білгенім‑ бір тоғыз, білмегенім‑ тоқсан тоғыз» деген айдармен жоспарлы түрде өтетін авторлық бағдарламасын жүгінуіме әкелді.
Бірінші сыныпты‑ «алғашқы қадам»,
Екінші сыныпты‑ «өрлеу кезеңі»,
Үшінші сыныпты‑ «кемелдену кезеңі»,
Төртінші сыныпты‑ «болашаққа жол» деп топтастырдым.
Бірінші сыныпты «алғашқы қадам» дедік. Мұнда көбіне негізгі білімді, яғни оқыту бағдарламасы негізінде алған білімдерін оқушы санасына бекіту жұмыстарын бала қабілетін бәсекелестікке қалыптастыруға негіздедім.
Екінші сыныпты «өрлеу кезеңі» дедік. Мұнда ұғынымы жеңіл халық педагогикасын негізге алып, оларды тек сылдыр сөзбен ғана емес кейде ойын, кейде жарыс, кейде шығармашылық, кейде ізденім жұмыстары, кейде өзіндік жұмыстар ретінде бағдарламаға ендірдім.
Үшінші сынып «кемелдену кезеңі» болғандықтан, күнделікті өмірмен байланыстырып, елдің, облыс, мектептің және ғылымдағы елең еткізетін оқиғалар мен жаңалықтарға көбірек ден қойып, бағдарламаны осыған негіздеп құрдым.
Төртінші сынып «болашаққа жол» яғни болашақта елдің еңсесін көтеретін азамат, жеке тұлға қалыптастыру негізге алынып, өзіндік жұмыстар, өзіндік ізденімдер, өзіндік бағдарламаларға бағыттадым. Тіпті, өздерін өздері басқару жұмысын қалыптастырдым. Осы жұмыстар негізінде төртінші сыныпта оқушыларым өздіктерінен бағдарламалар құруға, оны жүргізе білуге, өз ойын айта білуге, өзгенің еңбегіне баға бере білуге, қажет жағдайда сын айта білуге, мұғалім жоқ кездері өздерін өздері басқарып, қалыпты жағдайда жұмыс жасай білуге дағдыланып, жақсы оқитындар мен нашар оқитындар арасында болатын «шегара» жойылды. Бір – бірінің жетістіктеріне қуанып, кемшін тұстарына қынжыла білуге дағдыланды.
Байқар болсақ, қазіргі балалардың тілдік қоры өте төмен. Халықта: « тілі шорқақтың ойы шорқақ» деген қанатты сөз бар.
Мен енді оқушылардың тіліне көңіл бөлуді жөн көрдім. Ол үшін, «Мен‑ тележүргізушімін», «Өз сөзім», «Сен білесің бе?», «Әлем менің көзіммен» атты бағдарламалармен жұмыс өткіздім. Ең бастысы осы жұмыстардың бәріне тікелей ата‑ аналарды араластырдым.
Ыбырай атамыз: «оқытушы болғанда олардың іске қатысы жоқ сөздеріне қарап емес, олардың егістерінің бетіне шыққан жемістеріне, яғни, оқушыларына қарай бағалау керек» деген екен. Сол сияқты мен өз еңбегімді алдымда отырған қазақтың қара көз балаларымен дәлелдесем және болашақта әріптестеріме пайдасы тиетіндей болса деймін. Педагогтың жанды ойымен, құштарлығымен қанағаттанбаған әдіс өлі схема күйінде қалады. Сондықтан әрбір ұстаз қандай нәрсе жасаса да, өзінің жүрегімен, сезімімен жасауы керек.
Біздер, мұғалімдер, күнделікті өмірдің жай ғана адамы емес, болашақты құрушыларды, адамзаттың сәулелі болашағын жасаушыларды тәрбиелеп отырғанымызды ойласақ, мұғалім мұратының қандай болатыны өзінен‑өзі айқын. Ұстаздық бақыт‑ өзіңді өзің тану. Ұстаз өзін‑өзі қай уақытта таниды? Ол алдындағы шәкіртінің қияға қанат қағып, елінің азаматы болған сәтінен таниды. Ендеше, білім мен білік бәсекелес заманда ұландарымыздың биіктен көрінуіне күнделікті ісіміздегі жаңашылдығымыз арқылы, жан‑жақты берген тәрбиеміз арқылы қол жеткіземіз.
Қиядағы балапандай жем іздеп, көкке ұшуға қанаты талпынған жас ұрпақты қатайтып, қайырар жамандықтан сақтап, көкке қанат самғауына орынды ықпал ете білсек, ұрпақ алдындағы, ұлт алдындағы ұстаз мұраты осы деп білемін.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Үш томдық «Ол кім? Бұл не?» қазақ совет энциклопедиясы. Алматы «Кітап» баспасы. 1987жыл
2.Жамбыл облыстық білім басқармасының ақпараттық‑ әдістемелік « Білім шуағы» газеті №3. 10 ақпан 2011 жыл
3.«Алматы жыл мұғалімі-2007» байқауының материалдары.
