Білімділік :«Су ?оймасы» деген ??ымны? ма?ынасын т?сіндіру ар?ылы еліміздегі к?лдер, ?зендер, то?андар туралы білімді еске т?сіру. Су ішіндегі тіршілік жа?дайлары, ?сімдіктері, жануарларыны? алуан т?рлілігі туралы білімдерін ке?ейту;
«Бастауыш сынып мұғалімінің үздік әдістемелік жинағы»
Оқу орны: Сарыкөл орта мектебі
Мұғалім: Кудабаева Ману Есенғалиқызы.
Лауазымы: Бастауыш сынып мұғалімі.
Санаты: І
Жұмыс өтілі: 9жыл
Сарыкөл 2015-2016 о/ж
Қостанай облысы, Сарыкөл ауданы
Сарыкөл орта мектебі.
Мұғалім Кудабаева Ману Есенғалиқызы
Туған жылы: 17.09.1975 ж.
Ұлты: қазақ
Білімі: жоғары,
Мамандығы: бастауыш сынып мұғалімі
Педагогикалық өтілімі: 9 жыл
Санаты: І
Сынып: 4
Пән: дүниетану
Сабақтың тақырыбы: Суқойма өсімдіктері мен жануарлары
Мақсаты:Су қоймасы өсімдіктері мен жануарлары туралы түсінік беру.
Білімділік :«Су қоймасы» деген ұғымның мағынасын түсіндіру арқылы еліміздегі көлдер, өзендер, тоғандар туралы білімді еске түсіру. Су ішіндегі тіршілік жағдайлары, өсімдіктері, жануарларының алуан түрлілігі туралы білімдерін кеңейту;
Дамытушылық:Оқушының сөздік қорын молайту, оқушының ой-өрісін, дүниетанымын кеңейту, тіл байлығын молайтып, ойлау, көру, қабылдау қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік:
Бойларына жақсы қасиеттерді жинай білуге, жақсы мен жаман әдет қылықтарды ажырата білуге, жауапкершілік сезімі бар жеке тұлғаны тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: әңгімелеу, сұрақ-жауап, шығармашылық жұмыстар, түсіндіру, өзбетімен жұмыс, оқулықпен жұмыс, көрнекілікпен жұмыс, ойын әдісі.
І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды сабаққа әзірлеп алу.
Психологиялық дайындық.
Шырылдады қоңырау,
Біз сабақты бастаймыз.
Партамызға отырып,
Өзара көз тастаймыз.
Жаңа білім алуға,
Алға қадам жасаймыз.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
Таулы жер өсімдіктері мен жануарлары
Таулы өсімдіктерге қандай өсімдіктер жатады? Олардың түрлері?
таулы жерде қандай жануарлар мекендейді?
Таулар туралы қосымша мәлімет жинау. (галамтордан, кітаптардан)
ІІІ Кел, ойланайық!
Мақалдың мағынасын ашу.
Сулы жер- нулы жер.
Балалардың ойларына көңіл бөлу, білімдерін тиянақтау, әрі қарай толықтыру.
ІV. Мақсатын қою кезеңі:
Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау
Су қоймасы өсімдіктері мен жануарлары.
Суқойма сөзіне ассоциация.
Суқойма-
мұхиттар,
көлдер,
теңіздер,
тоғандар,
өзендер,
жылғалар,
құдықтар,
ыстық сулар,
бұлақтар.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
Кіріспе:
Су туралы, ондағы өсімдіктер мен жануарлар туралы не білесіңдер?
Өздерінің көргендері туралы әңгімелету.
2.Картадан Қазақстандағы өзендерді тауып көрсету.Көлдерді табу.
Қазақстанда 48 262 көлдері бар.
№
Көл
Ауданы, км²
1
Каспий теңізі
371000
2
Балқаш
16400
3
Арал теңізі
13900 (2010 ж)
4
Солтүстік Арал теңізі
3300
5
Алакөл
2200
6
Зайсан
1810
7
Теңіз көлі
1590
8
Сілетітеңіз
750
9
Сасықкөл
736
3. Құрлық суына өзен,көл, жер асты сулары жатады. Бұдан басқа ірілі-ұсақты су
қоймалары, бөгеттер бар. Су қоймасының ылғалы мол,кейде батпақты жағасында шөптекті өсімдіктер : қалың құрақ, шоқ-шоқ қоға, қамыс өседі.
Қоға –дара жарнақтылардыңқоға тәрізділер тұқымдасына жататын өсімдік. Биіктігі 3 – 4 м, сабағы ұзын және жуан төселмелі, батпақты-сулы жерлерде өседі. Жапырағы жалпақ, таспа пішінді, сабағынан ұзын болып келеді. Бір үйлі, гүлі ұсақ дара жынысты, желмен тозаңданады. Гүл шоғы – собық. Маусым-тамыз айларында жемістенеді. Жемісі жаңғақша, ұшуға бейімделген қанатшасы болады. Қоғаны арқан, жіп, ыдыстар жасау және құрылыс материалы ретінде пайдаланады. Тамырында крахмалы көп болғандықтан ондатра, құндыз, жұпар тышқан, т.б. үшін құнды азық
Сары тұңғиық,аққугүлді де көруге болады.
Тұңғиық туысының жапырағы дөңгелекше келген, астыңғы беті қызғылт, ұзын сағақты, су бетінде қалқып жүреді. Гүлі дара, ірі (диам. 3 – 30 см), гүл сидамы ұзын, көбіне 4 тостағанша жапырақты, гүл желегі көп, ақ, қызғылт, көгілдір түсті. Туыстың республикада 2 түрі: ақ тұңғиық және кіші тұңғиық бар. Тұңғиықтың тамыры мен дәнін су құстары, кәмшат, ондатр, жұпар тышқан, т.б. су жануарлары қорек етеді, әсемдік үшін қолдан да өсіріледі. Ал балықоттың тамыры су түбіне жетпей, су тарамданып кетеді.
Бақа сукөрігі, суқұмық та өседі.
Су өсімдіктерінің тамыры жақсы жетілмеген.
Су өсімдігі суда еріген қоректік затты бүкіл денесімен сіңіреді.Кейбір су өсімдіктерінің тамыры су астындағы лайға немесе тасқа ілініп ,бекініп өседі, Су қоймасы жануарлар әлеміне де бай.Инелік—торкөзді үлкен қанаттары бар өте әдемі жәндік. Инелік—қомағай, пайдалы жәндік. Суаршын , сазқұндыз,кәмшат,құндыз,сияқты шағын денелі аңдар су қоймасында тіршілік етеді. Сүңгуір қоңыз, тоспа ұлу, алабұға, мөңке де осы арада тіршілік етеді. Олар туралы толықтыра түсінік беріледі.
Қамыс – Самар көлі
Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданы су айдындары. Бұл жерде қамыс құрақ су өсімдігі кең тараған. Шілдеден қыркүйекке дейін гүлдеп жемістенеді. Құрақты сиыр, жылқы жейді. Құрақтан себет тоқылады, құрылыста қолданылады. Химиялық өңдеу жолымен сірке қышқылы қағаз алынады.
Ақ тұңғиықтар.
Олардың көптеген керемет қасиеттері бар. Гүлдері жаңбыр алдында жабылып, Саяхатшыларға белгі береді.Жас 2-3 күндік гүлдер жабылып, суға батады. Күнде таңертең су бетіне шығып, тез ашылады. Гүлдеп болғаннан кейін күлтелері түспейді, олар жас жемісін зақымданудан қорғайды.
4. Оқулықпен жұмыс.
Дауыстап тізбектей оқу.
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
Су қоймасы өсімдіктері мен жануарларының қандай пайдасы бар екенін 4 оқушыдан топтасып,әр топ өсімдік немесе жануар түрінің бірін алып ,сол туралы не білетіндерін жазып ,қорғайды.(Бірін-бірі қайталамуы тиіс)
Сұрақтар ордасы.
Су қоймасының қандай түрлері бар?
Құндыз қай өзенде кездеседі?
Инелік қандай жәндік оның дәрнәсілі қайда тіршілік етеді?
Тұңғиықтардың тамыры қайда бекиді?
Су өсімдігінің құрлық өсімдігінен ерекшелігі
Сүңгуір қоңыз қандай жәндік?
Өз жеріміздегі су қоймаларында кездесетін өсімдіктер мен жануарларды атап айт.
Семантикалық картамен жұмыс
№
Атаулары.
Су құстары
Дала жануары.
Шөл жануары.
Орман құсы.
1
Қаз
*
2
Тоқылдақ
*
3
Қосаяқ
*
4
Жапалақ
+
5
Ақбөкен
+
6.
Үйрек
+
VІІ Бекіту кезеңі:
Қорытындылау
-Су қоймасының қандай түрлері болады?
Су жағалауында,су ішінде өсетін өсімдіктер туралы не білдік?
Тіршілігі сумен байланысты жануарды ата.
Суда қандай жәндіктер тіршілік етеді?
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі:
Су қоймасы өсімдіктері мен жануарларын оқу,мазмұны.Дәптерге өз жеріңдегі су қоймасы туралы жазу.
ІХ. Бағалау
Х.Үй жұмысы:62-бет, сұрақтарға жауап беру. .
«Су қоймалары өсімдіктері мен жануарлары» мәтінін оқып, мазмұндау;