-жанр т?рлері(??гіме,?ле?,ма?ал-м?тел,ж?мба?-жа?ылтпаш,ертегі,шешендік с?здер, т.б.)
Ауыз ?дебиетінен б?лінетін ерекшелігі ?айсы дейтін к?птеген сауалдар туады. М?ны? б?ріне жауап беру ?шін фольклор шы?армаларыны? ерекшеліктерін зерттеп, аны?тау ?ажет деп т?сінді.
Образдап ойлау адам санасыны? ?згеше бір формасы. Ол ?о?ам дамуыны? ?ай саласында туды дейтін м?селе т??ірегінде сан-салалы пікірлер, ?ылыми т?жырымдар болды. Соларды? бірі ал?аш?ы ?ауымды? ??рылыс кезінде фольклор с?з ?нері ретінде ?алыптаса ?ой?ан жо? еді дейтін пікірге сайып келсе, белгілі орыс ?алымы В.Е.Гусев м?ндай сы?аржа? т?жырымдар?а тойтарыс берген. ?о?ам дамуыны? с?би кезе?інде ?алыптаса баста?ан фольклор шы?армалары мен халы? поэзиясыны? таби?аты ?зара жа?ын. Осы?ан біз «халы? ауыз ?дебиеті» деген атауды да ?осып ж?ргенін білеміз.Халы? ?дебиеті жазба ж?не ауыз ?дебиеті болып б?лінеді. Біра? екеуі де образды? ойды? к?рінісі, соны? тікелей жемісі болып табылады. Б?ларды? жасалу жолдары да бірдей емес.Ал?аш?ы ?о?ам дамуыны? белгілі бір сатысында, жазба м?дениеті шы??ан кезе?де туады да, оны? ?мір к?ріністерін белгілі бір к?з?арас, д?ст?рлі ?деби ?діс, стиль ж?не жанр ерекшелігінде суреттеп к?рсететін жеке айтушылары болады. Ауыз ?дебиеті болса,к?ркем ойлау мен к?ркем с?зді? озы? ?лгісі ретінде ?алыптас?ан. Оны? айтушылары халы? арасынан шы?ып отыр?ан. Келе-келе ауыз ?дебиеті мен жазба ?дебиет саба?тасып, ?атар дамып, к?ркем ?дебиетті? арналы екі саласын жаса?ан.
№
Та?ырыптар
Са?ат
саны
Мерзімі
С?з маржаны
Кіріспе.
2
1.
Мемлекеттік р?міздер ?аза?стан Республикасыны? Мемлекеттік Гимні.
1
2.
К?нді ?арсы алу.
1
Білім ?мір шыра?ы.
7
1.
?нер-білім бар ж?рттар
1
2.
?дептілік ?ліппесі
1
3
О?у - білім б?ла?ы
1
4.
Жа?сыларды? жа?сысы.
1
5.
М??алім.
1
6.
А?ыл мен арман
1
7.
Жа?ылтпаш айтып, ж?мба? шешіп, ма?ал- м?тел жаттайы?.
1
Халы? ауыз ?дебиеті
4
1.
Бесік жыры
1
2.
Т?рт т?лік жырлары
1
3.
Тазшаны? ?тірік ?ле?дері
1
4.
Ж?мба?,ма?ал,жа?ылтпаш.
1
?аза? балалар ?дебиеті
7
1.
Ыбырай Алтынсарин.
1
2.
Абай ??нанбаев.
1
3.
С?лтанмахм?т Торай?ыров.
1
4.
?адыр Мырза ?ли
1
5.
Бердібек Со?па?баев.
1
6.
М??а?али Ма?атаев
1
7.
Шешендік с?здер.
1
Ту?ан елім – ту?ан жерім.
7
1.
Ту?ан жер. Ту?ан тілім.
1
2.
Мен елімді с?йемін.
1
3.
Отан.
1
4
Астана - а? ордам.
1
5.
?аза? даласы.
1
6.
Ма?ал-м?тел, ж?мба?, жа?ылтпаш
1
?ткен ?мірден.
3
1.
Батыр Бауыржан
1
2.
Ол а?ын болар ма еді?
1
3.
?ш би
1
Таби?ат - мені? ?з ?йім.
4
1.
Таби?ат.
1
2.
??стар ынтыма?ы
1
3.
?ар жауып т?р
1
4.
?зі?ді тексер.
1
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Бастауыш сыныптарға арналған «Сөз маржаны» пәнінің бағдарламасы.
Түсінік хат.
«Сөз маржаны» пәні бойынша бағдарлама мектептің бастауыш сатысының
4 сыныбына арналған.
Бағдарламада оқу аясы төмендегідей:
1.Ауыз әдебиет үлгілері.
2.Қазақ балалар әдебиеті ақын-жазушылардың көрнекті шығармалары.
3.Білім өмір шырағы.
4.Туған елім – Туған жерім.
5.Өткен өмірден.
Білім мазмұнының тақырыптары оқушының дүниетанымын арттыратын, сөздік қорын молайтатын, тұлға ретінде өсіп-дамуын қамтамасыз ететін мәселелерді қорғайды.
Оқытудың мақсаты – балалар әдебиетінің озық үлгідегі шығармаларын жүйелі оқыту, мәдениетке баулу, оқушының әдеби сауатын ашу,рухани дүниесін байыту,елжанды дара тұлға тәрбиелеу.
«Сөз маржаны» пәнін оқытудың міндеттері:
1.Көркем шығармаларды оқуға сүйіспеншілігін арттыру;
-оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастыру;
-қазақ әдебиетімен таныстыру;
2.Көркем шығарма бойынша түсінік қалыптастыру:
-шығарманың тақырыбы;
-әңгіменің мазмұны;
-жанр түрлері(әңгіме,өлең,мақал-мәтел,жұмбақ-жаңылтпаш,ертегі,шешендік сөздер, т.б.)
Ауыз әдебиетінен бөлінетін ерекшелігі қайсы дейтін көптеген сауалдар туады. Мұның бәріне жауап беру үшін фольклор шығармаларының ерекшеліктерін зерттеп, анықтау қажет деп түсінді.
Образдап ойлау адам санасының өзгеше бір формасы. Ол қоғам дамуының қай саласында туды дейтін мәселе төңірегінде сан-салалы пікірлер, ғылыми тұжырымдар болды. Солардың бірі алғашқы қауымдық құрылыс кезінде фольклор сөз өнері ретінде қалыптаса қойған жоқ еді дейтін пікірге сайып келсе, белгілі орыс ғалымы В.Е.Гусев мұндай сыңаржақ тұжырымдарға тойтарыс берген. Қоғам дамуының сәби кезеңінде қалыптаса бастаған фольклор шығармалары мен халық поэзиясының табиғаты өзара жақын. Осыған біз «халық ауыз әдебиеті» деген атауды да қосып жүргенін білеміз.Халық әдебиеті жазба және ауыз әдебиеті болып бөлінеді. Бірақ екеуі де образдық ойдың көрінісі, соның тікелей жемісі болып табылады. Бұлардың жасалу жолдары да бірдей емес.Алғашқы қоғам дамуының белгілі бір сатысында, жазба мәдениеті шыққан кезеңде туады да, оның өмір көріністерін белгілі бір көзқарас, дәстүрлі әдеби әдіс, стиль және жанр ерекшелігінде суреттеп көрсететін жеке айтушылары болады. Ауыз әдебиеті болса,көркем ойлау мен көркем сөздің озық үлгісі ретінде қалыптасқан. Оның айтушылары халық арасынан шығып отырған. Келе-келе ауыз әдебиеті мен жазба әдебиет сабақтасып, қатар дамып, көркем әдебиеттің арналы екі саласын жасаған.
№
Тақырыптар
Сағат
саны
Мерзімі
Сөз маржаны
Кіріспе.
2
1.
Мемлекеттік рәміздер Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимні.
1
2.
Күнді қарсы алу.
1
Білім өмір шырағы.
7
1.
Өнер-білім бар жұрттар
1
2.
Әдептілік әліппесі
1
3
Оқу - білім бұлағы
1
4.
Жақсылардың жақсысы.
1
5.
Мұғалім.
1
6.
Ақыл мен арман
1
7.
Жаңылтпаш айтып, жұмбақ шешіп, мақал- мәтел жаттайық.
