Саба? жоспары:"Топыра?"

10.02.16ж.Тақырыбы: Топырақ және оның түрлері. түрлері
Мақсаты:а) топырақ түрлерімен таныстыру, олардың өзгерістерін түсіндіру..ә) топырақ түрлерін ажырата білуге баулу, логикалық ой - өрісін дамыту, ізденушілік қабілеттерін арттыру.б)Еліміздің қазба - байлықтарын мақтан ете отырып, оны үнемдеп жұмсауға, қорғап, сақтай білуге баулу, Отанына деген сүйіспеншілік сезімдерін ояту.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдіс - тәсілдері: ойын, түсіндіру, сұрақ - жауап, әңгімелеу, көрнекілік.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, суреттер
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі: Психологиялық дайындық:
II .Үй тапсырмасын тексеру:Сұрақ-жауап.

III.Жаңа сабақ: Топырақ және оның түрлері. Жердің өсімдік өсетін беткі құнарлы қабаты топырақ деп аталады. Топырақтың құрамына ауа, су, қарашірік, құм,саз кіреді.Топырақ- жануарлар үшін пана және өсімдікке қорек көзі.Топырақта өте майда организмдер тіршілік етеді. Оларды микроскоппен ғана көруге болады. Бұл -микробтар.Олар топырақта өте көп. -Топырақтың құрамында көзге көрінбейтін бір компонент бар. Ол не?(Ауа)
2.Топырық түрлерімен жұмыс. (Қара топырақ, қоңыр топырық, сор).

Ең құнарлы топырақ - қара түсті топырақ. Оны қара топырақ дейді. Сор топырақ  орманды дала, дала, шөлейт және шөлді аймақтардағы құрғақ климат жағдайында топырақтың тұздануы нәтижесінде қалыптасады. Құрамында суға тез еритін тұздар көлемі 1%-дан артық болады. Сор топырақ 2 типке бөлінеді: автоморфтық сор топырақ жер бетіне ежелгі тұзданған жыныстардың шығуынан қалыптасады, құрамында тез еритін тұздардың көлемі 0,5 – 1%-ды құрайды (сульфаттар, хлоридтер).  Сор топырақта тұздардың деңгейі жоғары болса, өсімдіктер өнімі соғұрлым төмен болады. Сондықтан суармалы егіншілік жағдайында топырақтың сорлануымен күресу – басты мәселелердің бірі.  Жалпы сор топырақ өзінше белдем түзбейтін, белдемаралық топырақтарға жатады. Сор топырақтарды қолдан жақсартпайынша, оларды ауыл шаруашылына пайдалану тиімсіз. Орталық Африкада, Австралияда, Солтүстік Америкада, Каспий жағалауларындағы ойпаттарда, Солтүстік Қырымда, Орталық Азияда, Қазақстанда таралған. Сор топырақтарға қопсытқаннан кейін дәнді дақылдар мен көкөніс, мақта, қой және түйе жайылымына арналған шөп өсіреді.Қоңыр топырақ– жартылай құрғақ, құрғақтау аймақтарға бейімделген ормандар мен бұталар астында түзілетін топырақ типі.
Суретпен жұмыс.

IY . Бекіту.Сұрақтар.

1.Топырақ деген не?

2.Топырақ неден тұрады?

3.Топырақта қандай жануарлар тіршілік етеді?

4.Топырақ қалай түзіледі?

5.Қандай топырақты құнарсыз дейді?

IY.«Ойлы болсаң озып көр!»

Y .Үйге тапсырма: оқып, мазмұнын айту.