Негізгі ж?не туынды сын есім.

П?ні: ?аза? тілі. Сыныбы:3.

Саба?ты? та?ырыбы: Негізгі ж?не туынды сын есім.
Ма?саты:

а/ Сын есім туралы т?сініктеріне с?йене отырып, негізгі ж?не туынды сын есім туралы т?сіндіру.
?/ О?ушыларды? ой - ?рісін, танымды? ?абілетін с?зді? ?орларын дамыту, негізгі ж?не туынды сын есімдерді аны?тай т?суге жатты?улар орындау, ойындар ж?ргізу:
б/ Тазалы??а, ??ыптылы??а т?рбиелеу, ту?ан жерін, Отанын ??рметтеуге т?рбиелеу.
Саба? т?рі: Жа?а саба?.

?дістері: С?здік, к?рнекілік, практикалы?.
К?рнекілігі: Сызба, суреттер.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру б?лімі.

«Мен ?андаймын?»

Ойынны? шарты: Сыныпта?ы ?р о?ушы ?зіні? аты ?андай ?ріптен басталса, о?ан сол ?ріптен басталатын сын есімді ?осып айтады. Мысалы: Дарынды Дияс т. б.

ІІ.?й тапсырмасын тексеру. Ж:5, 70 бет.

1. Сын есім дегеніміз не? Мысалы.

2. Сын есім ?андай с?ра?тар?а жауап береді?

3. Сын есім ?андай т?рлерге б?лінеді?

4. Негізгі сын есім деп не аталады?

ІІІ.Жа?а материалды хабарлау.

Ережемен ж?мыс.

-Бастауыш сыныпта сын есімні? ??рылысына ?арай дара ж?не к?рделі, т?л?асына ?арай негізгі ж?не туынды сын есім т?рлерімен танысамыз. Б?гін біз негізгі туынды сын есім танысамыз.

Сын есім негізгі ж?не туынды болып екіге б?лінеді.

Т?бір с?зден бол?ан сын есім негізгі сын есім деп аталады. Мыс: жа?сы, ке?, ?лкен, таза, ?ызыл.

Т?бір с?зге ж?рна? жал?ану ар?ылы жасал?ан сын есім туынды сын есім деп аталады. Мыс: таудай, ?депті, пайдалы, ?нерлі, сезгіш.

О?улы?пен ж?мыс.

1-ж. С?йлемдерді к?шіріп жаз. Сын есімдерді тауып, с?ра? ?ой.

?аз – суда ж?зетін ??с. Оны? мойыны ?зын, ая?ы ?ыс?а, ?ызыл немесе ?ыз?ылт сары т?сті болып келеді.

?азды? су?а с??гуі, сы?ар ая?ымен т?руы ?атты суы? болатынын білдіреді. Жабайы ?аздар ж?птасып тіршілік етеді.

2-ж. С?йлемдерді о?ы. Негізгі сын есімдерді тауып, с?ра? ?ой.

Ауыл шетінде ?алы? то?ай бар. То?айды екіге б?ліп Келес ?зені а?ады. ?зенні? суы тайыз. То?айда суы мол м?лдір бастау бар. Ауыл адамдары ауызсуды сол бастаудан алады.

Сергіту с?ті.
Ба?ыт ма?ан да орта?,
Ба?ыт са?ан да орта?,
Ба?ыт б?рімізге орта?
Біз ба?ытты баламыз.

3-ж. Ма?алдарды к?шіріп жаз. Сын есімдерді тауып, т?бірі мен ?осымшасын белгіле.

Берекелі жерден мереке кетпес.

Талапты ерге н?р жауар.

4-ж. Ж?мба?ты жат?а жаз. Негізгі сын есімдерді тауып, астын сыз.

?шамын тойда ?алы?тап,

?олы? жетсе,алып ба?.

?ызыл, жасыл т?сім бар,

Со?ымнан, к?не, ?шы?дар! (Шар)

І?. Бекіту.

Стикердегі диалог ?дісмен бекіту.

1. ?аза? тілінде неше с?з табымен таныспыз? (зат есім,сын есім,сан есім,етістік.)

2. Зат есімні? с?ра?ын айт?(кім кімдер,не нелер.)

3. Сын есімні? т?л?асына ?арай неше т?рге б?лінеді атап айт?(екі т?рге негізгі туынды сын есім)

4. Негізгі сын есімге мысал келтір?(?ызыл,таза,?лкен)

5. Туынды сын есімге мысал келтір?(таудай,тастай,балалы)

6. Сын есім ??рлысына ?арай неше т?рге б?лінеді?(екі дара к?рделі)

7. Тау,білім,??рмет мына зат есімдерге ж?рна? жал?ап туынды сын есім жаса?(таудай,білімді,??рметті.)

8. Етістікті? ережесін айт.(Етістік деп затты? ?имылын іс-?рекетін білдіретін с?з табын айтамыз.

9. Етістікті? с?ра?ы. (С?ра?ы не істеді,не ?ылды,?айтті)

10. Етістікке с?йлем ??рап айт.(Айжан би ?йірмесіне ?атысады.Балалар футбол ойнады)

11. Сын есімнен т?ратын біры??ай м?шелері бар с?йлем ??растыр. (Айман к?к, жасыл,а? д?птер алды)
12. Сын есімге мысал келтір. (к?к,?ызыл, суы?, ысты?)

Терме диктант.
Д?рігер, аласа, к?н, тере?, жазды, бесінші, ?нерлі, айтты, с?йы?.
(Осы с?здерді? ішінен сын есімдерді? астын сызу.)

Топшамамен ж?мыс.

1-тапсырма. Туынды сын есімдерді тауып, с?з ??рамына талда.

Адам- тастай берік, г?лдей н?зік.

Т?уелсіз ел тірегі – білімді ?рпа?.

2-тапсырма.Сын есімдерді о?ы.Оларды ма?ынасына ?арай ?лгі бойынша топтап жаз.

Мы?ты, ж?мса?, к?ре?, ?ыз?ылт, с?р, жуан, жі?ішке, ала, кіші, ?атты, ащы, д?мді, т?тті, т?зды.

Т?сі:

Д?мі:

К?лемі:

Сапасы:

3-тапсырма. К?п н?ктені? орнына тиісті ?осымшаларды ?ой.

Бала. ?й, ?амыс. жер, а?ыл. о?ушы, пайда. ж?мыс, жа?быр. к?ктем.

4- тапсырма. Берілген сын есімдерге ?арсы м?ндес с?здерді тауып жаз.

Ке? –

К?не-

Жа?сы-

Батыр-

?.?йге тапсырма беру. 5-ж. 71 бет.

С?здерге –лы,-паз, -?ы, -гі ж?рна?тарыны? тиістісін жал?ап жаз.
?І. Ба?алау. ?орытынды.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Негізгі ж?не туынды сын есім.»

Пәні: қазақ тілі. Сыныбы:3.

Сабақтың тақырыбы: Негізгі және туынды сын есім.
Мақсаты:

а/ Сын есім туралы түсініктеріне сүйене отырып, негізгі және туынды сын есім туралы түсіндіру.
ә/ Оқушылардың ой - өрісін, танымдық қабілетін сөздің қорларын дамыту, негізгі және туынды сын есімдерді анықтай түсуге жаттығулар орындау, ойындар жүргізу:
б/ Тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу, туған жерін, Отанын құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Жаңа сабақ.

Әдістері: Сөздік, көрнекілік, практикалық.
Көрнекілігі: Сызба, суреттер.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру бөлімі.

«Мен қандаймын?»

Ойынның шарты: Сыныптағы әр оқушы өзінің аты қандай әріптен басталса, оған сол әріптен басталатын сын есімді қосып айтады. Мысалы: Дарынды Дияс т. б.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру. Ж:5, 70 бет.

1. Сын есім дегеніміз не? Мысалы.

2. Сын есім қандай сұрақтарға жауап береді?

3. Сын есім қандай түрлерге бөлінеді??

4. Негізгі сын есім деп не аталады?

ІІІ.Жаңа материалды хабарлау.

Ережемен жұмыс.

-Бастауыш сыныпта сын есімнің құрылысына қарай дара және күрделі, тұлғасына қарай негізгі және туынды сын есім түрлерімен танысамыз. Бүгін біз негізгі туынды сын есім танысамыз.

Сын есім негізгі және туынды болып екіге бөлінеді.

Түбір сөзден болған сын есім негізгі сын есім деп аталады. Мыс: жақсы, кең, үлкен, таза, қызыл.

Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы жасалған сын есім туынды сын есім деп аталады. Мыс: таудай, әдепті, пайдалы, өнерлі, сезгіш.

Оқулықпен жұмыс.

1-ж. Сөйлемдерді көшіріп жаз. Сын есімдерді тауып, сұрақ қой.

Қаз – суда жүзетін құс. Оның мойыны ұзын, аяғы қысқа, қызыл немесе қызғылт сары түсті болып келеді.

Қаздың суға сүңгуі, сыңар аяғымен тұруы қатты суық болатынын білдіреді. Жабайы қаздар жұптасып тіршілік етеді.

2-ж. Сөйлемдерді оқы. Негізгі сын есімдерді тауып, сұрақ қой.

Ауыл шетінде қалың тоғай бар. Тоғайды екіге бөліп Келес өзені ағады. Өзеннің суы тайыз. Тоғайда суы мол мөлдір бастау бар. Ауыл адамдары ауызсуды сол бастаудан алады.

Сергіту сәті.
Бақыт маған да ортақ,
Бақыт саған да ортақ,
Бақыт бәрімізге ортақ
Біз бақытты баламыз.

3-ж. Мақалдарды көшіріп жаз. Сын есімдерді тауып, түбірі мен қосымшасын белгіле.

Берекелі жерден мереке кетпес.

Талапты ерге нұр жауар.

4-ж. Жұмбақты жатқа жаз. Негізгі сын есімдерді тауып, астын сыз.

Ұшамын тойда қалықтап,

Қолың жетсе,алып бақ.

Қызыл, жасыл түсім бар,

Соңымнан, кәне, ұшыңдар! (Шар)

ІҮ. Бекіту.

Стикердегі диалог әдісмен бекіту.

1. Қазақ тілінде неше сөз табымен таныспыз? (зат есім,сын есім,сан есім,етістік.)

2. Зат есімнің сұрағын айт?(кім кімдер,не нелер.)

3. Сын есімнің тұлғасына қарай неше түрге бөлінеді атап айт?(екі түрге негізгі туынды сын есім)

4. Негізгі сын есімге мысал келтір?(қызыл,таза,үлкен)

5. Туынды сын есімге мысал келтір?(таудай,тастай,балалы)

6. Сын есім құрлысына қарай неше түрге бөлінеді?(екі дара күрделі)

7. Тау,білім,құрмет мына зат есімдерге жұрнақ жалғап туынды сын есім жаса?(таудай,білімді,құрметті.)

8. Етістіктің ережесін айт.(Етістік деп заттың қимылын іс-әрекетін білдіретін сөз табын айтамыз.

9. Етістіктің сұрағы. (Сұрағы не істеді,не қылды,қайтті)

10. Етістікке сөйлем құрап айт.(Айжан би үйірмесіне қатысады.Балалар футбол ойнады)

11. Сын есімнен тұратын бірыңғай мүшелері бар сөйлем құрастыр. (Айман көк, жасыл,ақ дәптер алды)
12. Сын есімге мысал келтір. (көк,қызыл, суық, ыстық)

Терме диктант.
Дәрігер, аласа, күн, терең, жазды, бесінші, өнерлі, айтты, сұйық.
(Осы сөздердің ішінен сын есімдердің астын сызу.)

Топшамамен жұмыс.

1-тапсырма. Туынды сын есімдерді тауып, сөз құрамына талда.

Адам- тастай берік, гүлдей нәзік.

Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ.

2-тапсырма.Сын есімдерді оқы.Оларды мағынасына қарай үлгі бойынша топтап жаз.

Мықты, жұмсақ, күрең, қызғылт, сұр, жуан, жіңішке, ала, кіші, қатты, ащы, дәмді, тәтті, тұзды.

Түсі:

Дәмі:

Көлемі:

Сапасы:

3-тапсырма. Көп нүктенің орнына тиісті қосымшаларды қой.