Кылаас таһынан үлэ программата "Аман өс"

Быhаарыы сурук.

«Төрөөбүт тыл» дьарык оскуолаҕа оҕону кыра сааhыттан ийэ тыл эйгэтигэр киллэрэр, уран тылга уhуйар, иитэр – үɵрэтэр сүрүн хайысха. Умсугуйан дьарыктанар оҕо ɵйɵ - санаата сайдыылаах, билиилээх – кɵрүүлээх, олох бүгүҥҥүтүн эрэ буолбакка, бэҕэhээҥҥитин ыраҥалыыр, сарсыҥҥытыгар эрэллээх буолар. Онон «Төрөөбүт тыл» дьарык анала – оҕоҕо толкуйдуур дьоҕурун олохсутуу, төрөөбүт тыл бэйэ кыаҕын сайыннарыыта суолталааҕын ɵйдɵтүү.

«Аман ос» дьарыгын сыаллара:

• төрөөбүт тыл уопсай култууратын иҥэрии; толкуйдуур үɵрүйэҕи олохсутуу; саҥа араас кɵрүҥүн сайыннарыы;

• оҕону төрөөбүт тыл эйгэтигэр сɵптɵɵх научнай литератураны хабан туран киллэрии;

• уус – уран айымньыны төрөөбүт тыл нɵҥүɵ уйулҕаны хамсатан иэйиини уhугуннарыы; тыл искусствотыгар эстетическэй сыhыаны үɵскэтии; айар дьоҕуру сайыннарыы;

• төрөөбүт тыл нɵҥүɵ сиэр – майгы үтүɵ ɵрүттэрии олохсутуу; Саха сирин, Россия уонна тас дойду норуоттарын култуураларыгар убаастабылы иитии.

• кылааһынан көрөн олимпиада сорудахтарын толоруу.

• Оҕоҕо аналлаах хаһыаттары, сурунааллары сатаан ааҕарга үөрэтии.

Сыалы ситиhэригэр маннык соруктар тураллар:

• Төрөөбүт тылы билиигэ араас ньыманы туттан оҕоҕо төрөөбүт тыл кэрэтин өйдөтүү;

• Тиэкиhи кытта үлэ сүрүн сатабылларын иҥэрии;

• Наадалаах литератураны булан туhаныы;

• Ааҕыыга интэриэhи үɵскэтэн, кинигэҕэ тапталы иҥэрии;

• Айан кэпсиир уонна суруйар, толкуйдуур үɵрүйэхтэрин сайыннарыы;

• Оҕоҕо аналлаах хаһыаттары, сурунааллары сатаан ааҕарга үөрэтии.

Ытыкɵйдɵбүллэринүɵрэнээччигэиҥэриитүмүгэ:

• Тулалыыр эйгэ туhунан билии – кɵрүүтөрөөбүт тыл кɵмɵтүнэн кэҥиирин – дириҥиирин ɵйдүүр

• Норуо тайымньыта уонна уус – уран литературата саха тɵрүт олоҕун – дьаhаҕын, историятын, тылын - ɵhүн, култууратын кɵстүүтэ буоларын ɵйдүүр, сыаналыыр

• үтүɵнү – мɵкүнү, сырдыгы – хараҥаны арааран, сиэри тутуhуу, амарах, аhыныгас, дьоҥҥо кыhамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин ɵйдүүр.

• Оҕоҕо аналлаах хаһыаттары, сурунааллары сатаан ааҕарга үөрэтии.

Үɵрэхсатабылларынсайыннарыытүмүгэ:

• «Төрөөбүт тыл» дьарыкүлэтинарааскɵрүҥэрсыал – соруктуруорунаүɵрэнэр

• Дьарыккабэриллибитсорудаҕынанараасиhитиннэрэрэйгэкыаҕынталар, туhанар

• уус – уран айымньыга мɵккүɵр тɵрүɵтүн, сайдыытын быhаара, дьон сыhыанын ырыта дакаастыы үɵрэнэр

• аахпытыгар олоҕуран тэҥнии уонна ойуулуу кинигэнэн, тестарынан үлэлии үɵрэнэр

• доҕотторун, тɵрɵппүттэрин, кылаас иннигэр кылгас иhитиннэрии оҥоро үɵрэнэр.

• Оҕоҕо аналлаах хаһыаттары, сурунааллары сатаан ааҕар.

Кылаасүөрэнээччилэрэсылтүмүгэрситиһэр үөрүйэхтэрэуоннасатабыллара:

• төрөөбүт тыл кэрэтин, сатаан саҥарар сүрүн үɵрүйэхтэрин баhылыыр.

• ааҕыы араас кɵрүҥүн болҕойон истэр, ырытар.

• аахпыт уус – уран айымньытын суруйааччытын аатын уонна кɵрүҥүн билэр

• сааhыгар сɵптɵɵх араас кɵрүҥнээх тестары үчүгэйдик ɵйдүүр, ырытар, туhанар, оҥорор.

• кылааһынан көрөн олимпиада сорудахтарын толорор.

• айар дьоҕура аһыллан хоһоон кэпсээн суруйуу, ɵйтɵнхоhоонноохтукааҕар.

• Оҕоҕо аналлаах хаһыаттары, сурунааллары сатаан ааҕар.

Тематическай былаан 2 кылаас

Туттуллубут литература.

1. ҮҮИҮИ. Культура уонна духовность кафедрата. Төрүт культураҕа ыйынньык. Дьокуускай.2002с

2.Газета« Кэскил “

3.Журнал «Бастакы үктэл”

4.Журнал “Чуораанчык”

5.В.Н. Данилов. Русско-якутский тематаческий словарь.Якутск.1988г.

6. Н.И. Филиппова. Тыл оһуора. Бичик. Дьокуускай.2002с

7.У.Ф.Кондакова. Тыл оонньуута. Дьокуускай.2002с

8. ССУИҮИ. « Тылбаар-бараммат баай».Якутскай. 1990с

9. Н.Е.Саввинов. Өбүгэлэрбит олохторо-дьаһахтара. . Дьокуускай. 1992с

10. М.В. Васильева. Оонньоо,толкуйдаа, кыай.Бичик. Дьокуускай.2002с

11. Саха Культуратын МНАуо КСҮРНМК.Өбүгэлэрбит оонньуулара.Якутскай. 1990с

12. М.Г.Шапочникова, М.П.Ноговицына, С.С.Игнатьева «Саха тылыгар олимпиада сорудахтара». 2011с.