Ашы? саба? "Болымды ж?не болымсыз етістік"

К?бенсай орта мектебі

?ткізген 3 сынып жетекшісі:

Абдрахманова Айнажан Темиржановна

2015-2016 о?у жылы

Cаба?ты? та?ырыбы: Болымды ж?не болымсыз етістік.

Саба?ты? та?ырыбы: Болымды ж?не болымсыз етістік

Саба?ты? ма?саты: Етістік бойынша ал?ан білімдерін пысы?тау ж?не с?йлем ішінен етістіктерді тауып талдай білуге, оларды бір-бірінен ажырата білуге ?йрету, етістік т?рлерін ме?гертуге, с?з ??рамына талдап, ?осымша т?рлерін ажырату?а ?йрету. ?аза? тіліні? байлы?ы ар?ылы о?ушыларды? тіл байлы?ын дамыту. Оларды? саба??а деген белсенділігін, іздену, ойлау, талдау, салыстыру ?абілеттерін дамыту. О?ушыларды ??ыптылы??а, іздемпазды??а, жина?тылы??а, сауаттылы??а, ?ріпті к?ркем жазу?а т?рбиелеу.

Саба?ты? ?дісі: с?ра?-жауап, т?сіндіру, «Венн диаграммасы».

К?рнекіліктер: Интербелсенді та?та,   кесте,  карточкалар,   кроссворд.

Саба?ты? барысы:

I.?йымдастыру кезе?і. 

 О?ушыларды 2 топ?а б?лу. ?има ?а?аз ар?ылы.

Болымды етістік          Болымсыз етістік

II.  ?й тапсырмасын тексеру 2- жатты?у

?ызы?ушылы?ын арттыру «Ой ?оз?ау»
- Затты? ?имылын, іс - ?рекетін білдіретін с?з табын (ЕТІСТІК) дейміз.
- Етістікті? с?ра?тары (НЕ ІСТЕДІ? НЕ ?ЫЛДЫ? ?АЙТТІ?)
- Туынды етістік (Ж?РНА? ЖАЛ?АНУ) ар?ылы жасалады.
- Т?бір с?зден жасал?ан етістікті (НЕГІЗГІ ЕТІСТІК) дейміз.
- Негізгі етістік, туынды етістік болып (Т?Л?АСЫНА ?АРАЙ)
- Дара етістік, к?рделі етістік болып (??РАМЫНА ?АРАЙ)

-Болымды ж?не болымсыз етістік дегеніміз не?

III.  Жа?а саба?.

  - ?ытайды? бір на?ыл с?зінде: «Ма?ан айтшы – мен ?мытып ?аламын; ма?ан к?рсетші – мені? есімде ?алады; ?зіме істетші – мен сонда т?сінемін» делінген.

Д?птермен ж?мыс: - Балалар, к?нні? жадын, та?ырыпты жазы?дар! Та?ырыпты жазып бол?ан со?:
- Енді еште?е жазба?дар, бері ?ара?дар, - деп, айтайын деп т?р?ан ойыма о?ушыларды? ойын аударам.
- Балалар, «та?ырыпты д?птерлері?е жазы?дар»,- деп едім,- сендер не істеді?дер?
- Жазды?. ?аламды  алып, ?олдарын ?имылдатады.
- Ал, «жазба?дар» дегенде не істеді?дер?
- Жазбады?. – И?, ?олдары? ?имылдамады.
Осы с?здер та?та?а жазылады.
                                            Жазы?дар - жазба?дар
Бірінші с?зде ?имылды? бары, екіншісінде ?имылды? жо?ты?ы аны?талады.
- Осы екі ??ымды білдіретін с?здерді? ??рамында айырмашылы? бар ма?
- Бар. – ба ?осымшасы.
Демек – ба ж?рна?ы іс - ?имылды? болымсыз формасын білдіреді

Терме диктант: Табылды, ?айнамады, ай?айлама, секірме, жал?астыр, ашылма, жетеле, ?мытпа, шаршама, ?астерлейді, оралды, жабыр?ама, т?р?ыз.

• Берілген с?здерді? ішінен болымды етістіктерді бір б?лек, болымсыз етістіктерді бір б?лек к?шіріп жаз.
• болымды етістіктерді ?атыстырып 2 с?йлем, болымсыз етістіктерді ?атыстырып 2 с?йлем ??растырып жаз.

IV. Карточкамен ж?мыс.   «Кім тап?ыр?» ойынын ойнау.

Берілген ?ріптерден басталатын болымсыз етістіктерді жаз. 1 топ.

Берілген ?ріптерден басталатын болымды етістіктерді жаз. 2 топ.

?

Ш

Ж

V. Та?тада ж?мыс. 2- жатты?у

• О?ып, тек болымсыз етістігі бар с?йлемдерді к?шіріп жаз.

Айдын, балаларды сатыдан секіртпе. ?лжан мен Бота б?лдірген термеді. Балалар а?ашты жармайды. Нанды бір ?олмен б?лме.

VI.  «Ойлан тап» кроссворд шешу.

1. Ит – ?реді
2. Ешкі – ла?тайды.
3. А??у – ж?зеді.
4. Б?лб?л – сайрайды
5. Сауыс?ан – шы?ылы?тайды
6. Жыл?ы – кісінейді
7. Адам - к?мектеседі

?

р

Е

д

і

л

а

?

Т

а

й

д

ы

ж

?

з

е

д

І

С

а

й

р

а

й

д

ы

ш

ы

?

ы

л

ы

?

Т

а

й

д

ы

к

і

с

І

н

е

й

д

і

к

?

м

е

К

т

е

с

е

д

і

VII. ?здік ж?мысы 3- жатты?у

• Жырды о?ып шы?у.
• Етістіктерді тауып, т?рін ажырату.

То?тайды, ??пайды, атпайды, жатпайды.

VIII. М?тінмен ж?мыс.  4 – жатты?у

• М?тінді т?сініп о?у
• Етістіктерді тауып  айту.

Орындап, т?гендеп отырады, алып, салып ?ойды, бай?а?ан, ?айтпексі?, ?алдырып, жаза алмай отырады, алып бара ?ой, риза бол?ан.

• Т?генде, жаз етістіктерін болымсыз етістіктерге айналдырып, к?п н?ктені? орнына жаз.

МЕН  т?гендемедім, жазбадым

СЕН  т?гендемеді?,  жазбады?

СІЗ   т?гедемеді?із, жазбады?ыз

ОЛ   т?гендемеді, жазбады.

IX. Ойын « С?йлем ??растырайы?»    5- жатты?у

• ??растыр?ан с?йлемнен болымсыз етістікті тап. 

АТА – АНА?ДЫ, М??АЛІМДІ, ДОСЫ?ДЫ ?МЫТПА!

X. Ой тол?ау.

«Венн диаграммасы» стратегиясы.

XI. ?орытынды.

       С?йкестендіру тесті

1. Туынды етістікті табы?ыз.
 А) Аз.        В) Ж?р          С) К?мектес         Д) Бар
 

2. Не істеді? Не ?ылды? ?айтті? С?ра?тарына жауап беретін с?з табы.
 

А) Зат есім  .    В) Етістік      С) Ода?ай       Д) ?стеу
 

3. Болымды етістік нені білдіретін белгіле?із.
 

А) Іс - ?рекетті? ж?зеге асуын білдіреді.

В) Затты? атын білдіреді.

С) Затты? т?рін білдіреді.
Д) Затты? саны? білдіреді.
 

4. С?йлемнен болымсыз етістікті табы?ыз.
Ол ж?мысын адал бас?армады.
А) Ол           В) Ж?мысын         С) Адал          Д) Бас?армады
 

5. К?рделі етістікті табы?ыз.
А) Алып берді                В) Кел             С) Айтты          Д) Жайды
 

6. Дара етістікті с?йлемді к?рсеті?із.
А) Біз ты?дап отырмыз.

В) Олар келе жатыр

С) Ол о?ып отыр.

Д) Мен мектептен келдім.
 

7. К?рделі етістікті с?йлемді к?рсеті?із.
А) Арман саба? о?ып отыр.

 В) Балалар мектепте отыр.

С) Сен кешке кел.

Д) Ол келмеді.
 

8. Болымсыз етістік нені білдіретін белгіле?із.
А) Іс - ?рекетті? ж?зеге асуын білдіреді.

В) Затты? атын білдіреді.

С) Затты? т?рін білдіреді.
Д) Іс - ?рекетті? болмауын, ж?зеге аспауын білдіреді.

Е)Затты? к?лемін білдіреді.
 

XII. ?йге тапсырма. Ереже жаттау, Тыйым с?здер жазып келу.