Т?рбие са?аты: "?ош келді?, Наурыз!"

Та?ырыбы: «?ош келді?, Наурыз!»
Ма?саты:

О?ушыларды? ?аза?ты? ?лтты? мейрамы-Наурыз туралы ??ым т?сініктерін ке?ейту.
О?ушыларды ?лтты? салт-д?ст?р негізінде, адамгершілікке, ?лтжандылы??а т?рбиелеу, ?жымда?ы бірлікті арттыру.
О?ушыларды? ойлау ?абілетін дамыту, шапшандылы?тарын бай?ау, шы?армашылы? іске баулу.

К?рнекіліктер: Наурыз мерекесіне арнал?ан суреттер, интерактивті та?та, киіз ?й, шарлар, д??гелек ?стел, бесік.
- Армысыздар, ?стаздар, ата – аналар, ?она?тар! Б?рімізді? асы?а к?ткен Наурыз тойымыз келіп жетті. Б?л к?н – бізді? ата – бабаларымыз, ар?ы тегіміз мы?да?ан жылдардан бері тойлап келе жат?ан жыл басы мерекесі. Наурыз тойымыз ??тты болсын! ?лысты? ?лы к?ні деп атал?ан Наурызда денсаулы?тары?ыз мы?ты болсын, тілектері?із ?абыл болсын!

Шашу, шашу шашайы?,
?н - думан?а басайы?.
Наурыз келді далама,
Жа?а жыл келді ауылыма (шашу шашылады)
Шашу шашты? болсын деп аман хал?ым,
Бол?ан со? м?ндай д?ст?р жа?сы салтым.
Шашуды тер, мол болсын деп несібелі
Келер жыл?а жетсек деп аман - есен.
-Наурыз шы?ыс к?нтізбесінде жа?а жыл басы деп саналады. 21-22 наурызда к?н мен т?н те?еледі. Наурыз деген с?зді? ?зі «нау» — жа?а, «руз» — к?н деген с?здерден алынып, жа?а жыл деген
??ымды білдіреді. Адамдар Наурыз?а дайындалады. Олар ?й, ары?, аула, к?шені тазалайды. А?аш, г?л егеді. Адамдар ?йлерінде дастархан жаяды. ?н шыр?ап, би билеп, ойын ?йымдастырады.
— Наурыз — ба?ытты? бастамасы, ?лылы?ты? ?йыт?ысы, жа?сыны? жаршысы, ынтыма?ты? белгісі, ?мірге н?р сыйла?ан, сезімге г?л сыйла?ан халы? ?астерлейтін к?н.

Наурыз туралы сюжет

-?адірлі а?айын, біз б?гінгі мерекелік кешімізді сайыс т?рінде ?ткізуді ж?н к?ріп отырмыз. Алдары?ызда 3 киіз ?й тігіліп, я?ни, ?ш ауыл салтанат ??рып отыр. Ауылдар?а Жамбыл ауылы, М??а?али ауылы, Абай ауылы деп атау бердік. Б?гін осы ?ш ауыл мынадай сайыстар бойынша сын?а т?седі:
І.Салт –д?ст?рді сахналау
ІІ. Наурыз?а байланысты с?ра?тар?а жауап беру
ІІІ. ?лтты? ?нер
ІV. ?лтты? та?ам

Алдары?ызда Н?расыл мен Н?рислам "Шілдехана бесік той" ?німен

1 сайыс Салт –д?ст?рді сахналау

1.Жамбыл ауылы

2.М??а?али ауылы

3.Абай ауылы

-Наурыз айында мал т?лдей бастайды. Олар «наурыз т?лі» деп аталып, т?л басы ретінде ба?аланып, мал- жанды ?аза? баласы оны ерекше к?тіп ба?ады. Т?л басы сатылмайды, ешкімге сый?а берілмейді. М?ндай малды к?біне ?з ?ызы?ына, тойына, ??рбан айт к?ндерінде сойып, ырым етеді.

Наурызк?к. Наурызк?к – наурыз айында ?шып келетін к?ктем ??сы. ?арасы ша?ын ?ана, осы ??сты шы?ыс елі к?тіп ж?реді. Оны ал?аш к?ргендер «Наурызк?гім келді? бе?» деп ша?ырады, жем шашады. Наурызк?кті ешкім ?умайды, ?ркітпейді, оны ба?ыт ??сы ?атарына ?осады.

Наурызша. Наурыз айында ашы? к?ндері ?олдан жаса?ан ою-?рнекті ?рі ж?п-ж??а ?иыршы? ?ар т?седі. Ол к?н к?зіне шашырап, жылтылдап ??былады. Аны?тап ?ара?анда бас?а ?ар ?иыршы?тарындай емес же?іл де ?лпілдек болады. М?ны халы? «наурызша» деп ата?ан. «Наурызша» жа? жылда?ы жылылы?ты? белгісі.

2- сайыс с?ра? –жауап

1.Жамбыл ауылы

2.М??а?али ауылы

3.Абай ауылы

-Наурыз айынны? 21 к?ні ескі наным сенім бойынша ел ішін ?ыдыр ата аралайды деп есептеген. ?ыдыр ата кірсе ?й іші ауру сыр?аттан аман болып, сол ?йде бірлік –береке болады деп сенген. Сол себептен мейрам алында халы? ?й м?лкін сілкіп- ?а?ып тазала?ан Ер адамдар б?ла? к?зін ашып, к?шеттер отыр?ыз?ан. Бойжеткен ?ыздар олар?а ас дайында?ан. О ласты ?й?ыашар деп ата?ан. Ал олар бойжеткендерге сыйлы? дайында?ан. Сыйлы?ты селтеткізер деп ата?ан. Б?л мерекеде ?лтты? ойындар ойналып, би билеп ?н шыр?алады.

3 сайыс- Ауылдарымыз ?з ?нерлілерін б?йгеге ?осады! Бірге тамашалайы?! (Т?рт ауыл би, ?н, к?й ?нерін к?рсету керек)
1.Жамбыл ауылы

2.М??а?али ауылы

3.Абай ауылы

-Наурыздады? басты асы- Наурыз к?же. Наурыз к?же 7 т?рлі та?амнан жасалады. Толы?ыра? видеороликтен тамашала?ыздар.

4 сайыс- Наурыз к?же

1.Жамбыл ауылы

2.М??а?али ауылы

3.Абай ауылы

-Сайысымыз ?з м?ресіне жетті ?діл ?азы ал?асына с?з кезегі беріледі.

Показать полностью

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Т?рбие са?аты: "?ош келді?, Наурыз!"»

Тақырыбы: «Қош келдің, Наурыз!»
Мақсаты:

Оқушылардың қазақтың ұлттық мейрамы-Наурыз туралы ұғым түсініктерін кеңейту.
Оқушыларды ұлттық салт-дәстүр негізінде, адамгершілікке, ұлтжандылыққа тәрбиелеу, ұжымдағы бірлікті арттыру.
Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, шапшандылықтарын байқау, шығармашылық іске баулу.

Көрнекіліктер: Наурыз мерекесіне арналған суреттер,
интерактивті тақта, киіз үй, шарлар, дөңгелек үстел, бесік.

- Армысыздар, ұстаздар, ата – аналар, қонақтар! Бәріміздің асыға күткен Наурыз тойымыз келіп жетті. Бұл күн – біздің ата – бабаларымыз, арғы тегіміз мыңдаған жылдардан бері тойлап келе жатқан жыл басы мерекесі. Наурыз тойымыз құтты болсын! Ұлыстың ұлы күні деп аталған Наурызда денсаулықтарыңыз мықты болсын, тілектеріңіз қабыл болсын!

Шашу, шашу шашайық,
Ән - думанға басайық.
Наурыз келді далама,
Жаңа жыл келді ауылыма (шашу шашылады)
Шашу шаштық болсын деп аман халқым,
Болған соң мұндай дәстүр жақсы салтым.
Шашуды тер, мол болсын деп несібелі
Келер жылға жетсек деп аман - есен.

Шашу

-Наурыз шығыс күнтізбесінде жаңа жыл басы деп саналады. 21-22 наурызда күн мен түн теңеледі. Наурыз деген сөздің өзі «нау» — жаңа, «руз» — күн деген сөздерден алынып, жаңа жыл деген
ұғымды білдіреді. Адамдар Наурызға дайындалады. Олар үй, арық, аула, көшені тазалайды. Ағаш, гүл егеді. Адамдар үйлерінде дастархан жаяды. Ән шырқап, би билеп, ойын ұйымдастырады.

— Наурыз — бақыттың бастамасы, ұлылықтың ұйытқысы, жақсының жаршысы, ынтымақтың белгісі, өмірге нұр сыйлаған, сезімге гүл сыйлаған халық қастерлейтін күн.

Наурыз туралы сюжет

-Қадірлі ағайын, біз бүгінгі мерекелік кешімізді сайыс түрінде өткізуді жөн көріп отырмыз. Алдарыңызда 3 киіз үй тігіліп, яғни, үш ауыл салтанат құрып отыр. Ауылдарға Жамбыл ауылы, Мұқағали ауылы, Абай ауылы деп атау бердік. Бүгін осы үш ауыл мынадай сайыстар бойынша сынға түседі:
І.Салт –дәстүрді сахналау
ІІ. Наурызға байланысты сұрақтарға жауап беру
ІІІ. Ұлттық өнер
ІV. Ұлттық тағам

Алдарыңызда Нұрасыл мен Нұрислам Шілдехана

1 сайыс Салт –дәстүрді сахналау

Жамбыл ауылы

Мұқағали ауылы

Абай ауылы

-Наурыз айында мал төлдей бастайды. Олар «наурыз төлі» деп аталып, төл басы ретінде бағаланып, мал- жанды қазақ баласы оны ерекше күтіп бағады. Төл басы сатылмайды, ешкімге сыйға берілмейді. Мұндай малды көбіне өз қызығына, тойына, құрбан айт күндерінде сойып, ырым етеді.

Наурызкөк. Наурызкөк – наурыз айында ұшып келетін көктем құсы. Қарасы шағын ғана, осы құсты шығыс елі күтіп жүреді. Оны алғаш көргендер «Наурызкөгім келдің бе?» деп шақырады, жем шашады. Наурызкөкті ешкім қумайды, үркітпейді, оны бақыт құсы қатарына қосады.

Наурызша. Наурыз айында ашық күндері қолдан жасаған ою-өрнекті әрі жұп-жұқа қиыршық қар түседі. Ол күн көзіне шашырап, жылтылдап құбылады. Анықтап қарағанда басқа қар қиыршықтарындай емес жеңіл де үлпілдек болады. Мұны халық «наурызша» деп атаған. «Наурызша» жаң жылдағы жылылықтың белгісі.

2- сайыс сұрақ –жауап

Жамбыл ауылы

Мұқағали ауылы

Абай ауылы

-Наурыз айынның 21 күні ескі наным сенім бойынша ел ішін Қыдыр ата аралайды деп есептеген. Қыдыр ата кірсе үй іші ауру сырқаттан аман болып, сол үйде бірлік –береке болады деп сенген. Сол себептен мейрам алында халық үй мүлкін сілкіп- қағып тазалаған Ер адамдар бұлақ көзін ашып, көшеттер отырғызған. Бойжеткен қыздар оларға ас дайындаған. О ласты ұйқыашар деп атаған. Ал олар бойжеткендерге сыйлық дайындаған. Сыйлықты селтеткізер деп атаған.

Бұл мерекеде ұлттық ойындар ойналып, би билеп ән шырқалады.

3 сайыс- Ауылдарымыз өз өнерлілерін бәйгеге қосады! Бірге тамашалайық! (Төрт ауыл би, ән, күй өнерін көрсету керек)
Жамбыл ауылы

Мұқағали ауылы

Абай ауылы

Ұлттық тағамдар

-Наурыздадың басты асы- Наурыз көже. Наурыз көже 7 түрлі тағамнан жасалады. Толығырақ видеороликтен тамашалаңыздар.

4 сайыс- Наурыз көже

Жамбыл ауылы

Мұқағали ауылы

Абай ауылы

-Сайысымыз өз мәресіне жетті әділ қазы алқасына сөз кезегі беріледі.

«Ата мұрат – асыл қазынаң» (салт - дәстүр, әдет - ғүрыпқа байланысты тапсырма)
№ 1 Байғазы – салт - дәстүрін түсіндіріңіз?
Жауабы: «Байғазы – балалардың, жастардың жаңа киімі үшін берілетін ақшалай, заттай сыйлық.» Байғазы - жансыз дүниеге беріледі.
№ 2 Жасау – салттық мағынасын түсіндіріңіз?
Жауабы: Жасау – ұзатылатын қызға берілетін дүние - мүлкі «жасау» деп аталады. Халық қыздың жасауына жақсы бұйым, кілем, текемет, ыдыс - аяқ, төсек - орын, киім - кешек, әсем - әшекейлі заттар берген. Ауқатты адамдар ақ отау тігіп ұзатқан.
№ 3 «Қырқынан шығару» ғұрып салтының мағынасын түсіндіріңіз?
Жауабы: «Қырқынан шығару» - әдетте баланың туғанына 40 күн толған соң, баланы ыдысқа 41 қасық су құйып шомылдырады. Бұл ресми дәстүр. Оған үлкен әжелер, әйелдер қатысады, кәде беріледі, дастархан жайылады. Сәбидің қарын шашын алынып, тырнағы алынып, оны сәбидің өзінің киіміне матаға орап тігіп қояды.
№ 4 «Ерулік» салтының мағынасын түсіндіріңіз?
Жауабы: «Ереулік» - ауыл ортасына жаңа үй көшіп келсе, қоныстанса сол ауылдың бұрынғы адамдары жаңа үйге «Ереулік» деп ас пісіріп, табақ тартады. Бұл – жаңа адамдарды бөтенсіретпей, өз ортасына тартудың, сыйлаудың үлкен белгісі.
№ 5 «Тәбәрік» - салтының мағынасын түсіндіріңіз?
Жауабы: «Тәбәрік» - біреу ойын – тойда, бәйге, жүлде алса немесе құдалық салт - дәстүрге кәде алса, одан жанындағыларға үлес беруі керек. Мұндайда жұрт одан «тәбәрік бер» деп сұрап алады. Олжалы адам әдеп бойынша тәбәрік беруге міндетті, бермесе сараңдық, дәстүр сыйламағандық болып есептеледі.
№ 6 «Көрімдік» - салт - дәстүрінің мағынасын түсіндір.
Жауабы: «Көрімдік» - жаңа туған балаға, жас келінге, құдасына, күйеуге береді. Мұның маңызы алып беруде ғана емес, жақын - жуықтардың адамгершілігін, ниетін, ашық қолдағын танытудың белгісі ретінде қаралады. Көрімдік адамға, жандарға беріледі.
Музыкалық сәлем: Би: Қара жорға
«Өнер көрсету». әр отбасы өз өнерлерін көрсетеді.
І жүргізуші: Шаңырақтарға жеңістерді әпердім,
Сонда да көп шарттарды әкелдім.
Кезек келді, енді сайыс кезегі,
Сөз өнері – мақал менен мәтелдің