Гаил? б?йр?ме.
(Факи?? килеп кер?.Кулында арба.Арбада ике капчык-берсенд? “он”, икенчесенд? “шик?р” дип язылган.)
Факи??:
Уф! Туйдым бу д?ньясыннан.Ай башы ?ит? башласа, й?р?к ?илкен?. Мин д? ир бел?н торам дип яшим инде.Ходаем,кара ?ле, Торна Касыйм да ?зене? Разиясы бел?н м?кт?пк? гаил? б?йр?мен? китте. Безнекен? берн?рс? д? кир?кми.
(кычкыра)
Х?бибрахман, дим, Х?бибрахман!
(халаттан, с?лге тотып, Х?бибрахман килеп чыга)
Х?бибрахман:
Куркытты? бит!Ниг? шулкад?р кычкырасы??
Факи??:
Х?бибрахман, Х?бибрахманчик, ?аным, ?йд? барыйк ?л? гаил? б?йр?мен?.
Х?бибрахман:
Ниг?? Й?рде? бит ?ле бер?зе?. Б?ген д? ?зе? ген? бар. Берни д? булмас. Юк-юк, бармыйм булгач бармыйм.
Факи?а:
Х?бибрахманчик, дим, барыйк инде. ?зебезне кешег? к?рс?тербез, кешел?рне к?рербез. Без кешед?н киммени, валла?и? ?т?ч ш?фил?р д? хатыны бел?н шунда киттел?р.
Х?бибрахман: (?и?ел?еп диярлек)
Х?бибрахманчик,имеш.? ?ск? ничек? Н?рс? киябез?
Ф?ки?а: (шатланып)
Барабыз, ?йеме, й?р?к маем.Киен? тор, х?зер.(чыгып кит?)
Х?бибрахман: ( башын кашып)
Белмим шул, ничек булыр ик?н.Минем ?земне? д? барасы кил? инде. М?кт?пне д?, директорын да бик мактыйлар.?лл? барыйк мик?н? Со? минем ?т?ч Ш?фиенн?н кайсы ?ирем ким? (к?згед?н ?зен карап, ч?чл?рен сыпыра, масаеп башын к?т?р?.авыз эченн?н к?йли,кычкырып, ?ырлап ?иб?р?)
Траттатам, траттатам
Б?ген м?кт?пк? барам.
Траттатам,траттатам
Гаил? б?йр?мен к?р?м.
Траттатам,.
(шулвакыт Факи?? чыга)
Факи??:
Ч?! Ч?! ?аным, киттек гаил? б?йр?мен?.
(чыгып кит?л?р)
(Факи?? бел?н Х?бибрахман м?кт?пк? гаил? б?йр?мен? килеп кер?л?р)
Икесе берг?:
Ис?нмесез! Со?га калмадыкмы?
Алып баручы:
Ис?нмесез! Узыгыз, р?хим итегез! ?ыелып беттек, ахрысы. Б?йр?мебезне башлыйбыз.Х?ерле к?н!
(Шулвакыт ишект?н яшь гаил? кер?.алар модалы итеп киенг?нн?р.Коляскада 3-4 яшьлек балалары ба, авызында зур соска бар)
Яшь ?ни:
Уф! Слава богу, ?итештек. ? син переживал. Все не хотел.
Яшь ?ти:
Чё! Чё! Мин не переживал.Просто мин татарча плохо знаю.
Яшь ?ни:
?йе шул. Мен? ?зебез наполовину татарча, наполовину русча с?йл?шеп, татар телен б?тенл?й оныта яздык. ? шулай да туган тел й?р?кк? якын. Мен? б?л?к?чебезне кечкен?д?н ?к татарчага ?йр?неп ?ссен дип й?р?.
Яшь ?ти:
?йе,?йе. Сезне? б?йр?мд? катнашырга м?мкинме?
Алып баручы:
М?мкин, р?хим итеп утырыгыз.
(яшь гаил? т?рг? уза.)
Алып баручы.
Шулай итеп, б?йр?мебезне башлыйбыз. Х?ерле кич, х?рм?тле ?ти-?нил?р, ?би-бабайлар, кунаклар! Х?ерле кич, балалар!
?ыр “?сс?лам?гал?йкем”
1.Та? ата да кояш чыга. Кояшны с?ламли к?н.
Саумы кояш,с?нм?с учак,?сс?лам?гал?йкем.
2. Тел ачкычы иман бирг?н с?екле туган телем.
?з телемд? си?а с?лам, ?сс?лам?гал?йкем,.
3. ?й,игенче. К?кр?п ?ссен кырларда сине? иген.
Икм?к тотып с?лам юллыйм. ?сс?лам?гал?йкем,.
4. Ачыйк б?хет ишекл?рен, б?хетле булсын ??ркем.
?й,кард?шл?р, милл?тл?шл?р, ?сс?лам?гал?йкем,.
5. Та? ата да кояш чыга,кояшлы безд? ??р к?н.
Кояш бел?н с?лам юллыйм,?сс?лам?гал?йкем,.
Алып баручы:
Без б?ген беренче гаил? б?йр?мебезг? ?ыелдык. 3 ай эченд? без дуслашып,туганлашып ?лгердек. Б?генге кич?безд?н со? без бер гаил? булып ш?рбез дип ?метл?н?без.
Элина:
??рк?н диярлек к?реш?без без.
??рбер шатлыкны б?леш?без без.
М??гег? шулай дуслык-шатлыклык
Торсын яктырып, диеш?без без.
?ыр “К?рия-З?к?рия”
(Гадел ??м Оля алга чыгалар)
Гадел:
Син яраткан и? матур с?з
Нинди с?з,?йт, б?бк?ем.
Оля:
И? назлы с?з, и? якын с?з,Ул матур с?з-
Берг?:
?нк?ем.
(Алга Муса,Ильяс,Камил чыгалар)
Муса:
Кая барма,шунда ?нк?й й?зе,
Кая барсам ?нк?й к??елд?.
?ни ген? шулай сине? ?чен
?анын биреп яши гомерг?.
Ильяс:
Ярый ?ле, мине ?нк?й
Сан булсынга гына тапмаган.
Туган ?ирг?гашыйк итк?н мине
Ялан т?пи й?рг?н чаклардан.
Камил:
Гашыйк итк?н мине ?ирг?,
Ч?ч?кл?рг?,арыш исен?.
Лаек булсын,диг?н,минем б?бк?м
“Кеше” диг?н б?ек исемг?.
(Гизатуллина Гадил?, Арслан, Гарипова Гадил? чыгалар.)
Гизатуллина Гадил?:
Бар тагын бер и? матур с?з
??рвакыт син ?йтк?не?.
Анысы н?рс??
Арслан:
Ул матур с?з, ул якын с?з-
Берг?:
?тк?ем.
Гарипова Гадил?:
Ул-?ирд? и? ш?п кеше,
Ш?п кеше,га??п кеше.
Сабантуйларда ?ле
?и?г?не д? булмаса,
Ул- и?-и? к?чле кеше,
Ба?адир т?сле кеше.
Ул-зир?к т?, шаян да,
Акыллы да,?йб?т т?,
Кем дисе?ме? Ул кеше-
Минем ?ти,?лб?тт?.
Гизатуллина Гадил?:
Дускаем, тагын син ?йт.
Арслан:
И? матур с?з
ИЛК?ЕМ.
Гизатуллина Гадил?:
Анда син, мин, ??мм?без д?.
Анда ?тк?й-?нк?ем.
?ыр “Туган илем”.
1.Балам диеп туган телд? энд?ш? ми?а ?тк?м.
?нием дип ?нк?ем? мин туган телд? ?йт?м.
Кушымта:
Д?ньяда и? матур ил-ул минем туган илем.
Д?ньяда и? матур тел-ул минем туган телем.
2. Туган телд? с?йл?ш?м,яшим мин туган илд?.
Туган ил диг?н с?зне д? ?йт?м мин туган телд?.
Кушымта:
3. И? изге хисл?ремне мин туган телд? а?латам.
Шу?а к?р? туган телне х?рм?тлим мин,яратам.
Кушымта:
Алып баручы:
Бу с?зл?р –безне? и? яраткан с?зл?ребез.?ти, ?ни, ?би, бабай-алар безг? и? якын кешел?р.Алар туган к?негезд?н алып, бишнк ?ырларын к?йли-к?йли, б?тен ?мет-хыялларын сезг? багышлаганнар.?ск?ч т?, олы яшьк? ?итк?ч т?, ?ти-?нил?регезг? с?з бала булып калачак. ? х?зер ?ти-?нил?регезне? изге тел?кл?ре бел?н сугарылган бер бишек ?ырын ты?лап китик ?ле.
(Залга ?нил?р чыгалар. Алар бишек ?ырын башкаралар.)
?ыр:
- ?лли-б?лли ит?р ул,
М?др?с?г? кит?р ул.
Тырышып сабак укыгач,
Галим булып ?ит?р ул.
- Йокла,улым,йом к?зен,
Йом, йом к?зе?,йолдызым.
Кичт?н йокы? кала да,
Елап ?т? к?ндезен.
- ?ли-б?лли к?йл?рмен,
Хик?ятл?р с?йл?рмен.
Б?хетле бул диярмен
Си?а тел?к тел?рмен.
- Гыйзз?тем син,кадрем син.
Минем й?р?к б?гърем син.
Тик син минем, син, син, син!
Алып баручы:
?нил?р кебек ?к, ?тил?регез д? сезне яраталар.Улым, кызым, ышанычым, тер?гем, кил?ч?гем булыр дип, сезне ирк?л?п ?стер?л?р.Н?ни чагыгызда алар сезне? бел?н “?чти-?чти”, “К?кки,чыпчык” уйнаганнар.
(?тил?р уйнап к?рс?т?л?р)
Алып баручы:
?тил?р сезне уйнатып кына калмаганнар.?ниегез ?йд? юкта,башка вазифалар да башкарганнар.? х?зер тикшереп карыйк ?ле.б?л?к?й чагыгызда ?тил?р сезне ничек киендердел?р ик?н?
(Ике курчак т?реп ярышалар.)
Мен? булды, к?рдек. Р?хм?т.
Х?рм?тле ?тил?р, сезг? сорау:?ни ?йд? юк.бала бел?н сез ик?? ген?.баланы? ашыйсы кил?,елый.Н?рс? эшл?рсез?
Мен? к?рдегезме инде,балалар,?тил?р д? сезне ?нил?р кебек яраталар. ? х?зер балалар ??м олылар ярышып алыйк ?ле-бер-берегезг? нинди назлы с?зл?р ?йт?сез ик?н.
(И? со?гы кеше –?и??че була.)
Уйнагыз,гармуннар,кошларны? ?ырларын,
Сандугач ?ырларын,карлыгач ?ырларын.
Ишетсен кешел?р д?ньяда никад?р
С?йкемле ?ыр барын,соклангыч ?ыр барын.
- Кызлар.
Д?? ?нием эн?е калфак б?л?к итте ?зем?.
Эн?е калфак ?зе ап-ак бик килеш? й?зем?.
Й?зл?рем? килеш?сен кайлардан гына белг?н.
Туган к?нг? д?? ?тием к?л?п?ш алып килг?н.
К?л?п?шем-калфагым.эн?е м?р??нн?р чикк?н,эх!
Чикк?н калфагым ?зем? бигр?к килеш? ик?н.
Чикк?н к?л?п?ш ?зем? бигр?к килеш? ик?н.
Калфагымны? матурлыгын ??мм?се д? к?рсенн?р.
Эн?е калфак киг?н кыз ул-татар кызы дисенн?р.
К?л?п?шемне кидем мин,к??ге каршына килдем.
Мен? шушындый була ул татар малае дидем.
- Малайлар.
Я?а к?л?п?шем булгач я?а ?ырлар ?йр?ндем.
Калфаклы чиб?р кыз бел?н ?йл?н-б?йл?н ?йл?ндем.
Эн?е м?р??н калфагыма й?рим с?енеп кен?.
С?хн?л?рг? чыгып ?ырлыйм калфаклар киеп кен?.
Алып баручы:
Гаил?не? ныклыгы, татулыгы бик к?п н?рс?л?рг? б?йле. Аны? берсе турында табышмак ?йтеп кит?м.
Кайвакыт корыч кебек каты,
Кайчагында баллы,татлы,
? кайчакта ?ремн?н д? ?че,
Кайвакыт кылыч кебек ?ткен д?,
Елан кебек чага да бел?.(тел)
“Туган тел” ?ыры.
1.И туган тел,и матур тел,?тк?м-?нк?мне? теле!
Д?ньяда к?п н?рс? белдем син туган тел аркылы.
2.И? элек бутел бел?н ?нк?м бишект? к?йл?г?н.
Аннары т?нн?р буе ?бк?м хик?ят с?йл?г?н.
3.И туган тел! ??рвакытта ярд?ме? берл?н сине?.
Кечкен?д?н а?лашылган шатлыгым,кайгым минем.
- И туган тел!Синд? булган и? элек кылган догам:
Ярлыкагыл, дип, ?зем ??м ?тк?м-?нк?мне,ходам!
Алып баручы:
?йе,халкыбызны? акыллы фикерл?рен без туган телебезд?н,элек-элект?н сыналып килг?н м?каль ??м ?йтемн?рд?н алабыз.?би-бабаларыбызны? тормыш т??риб?се-ул х?зерге к?небезд? д? тормыш маягы булып тора.Х?зер ?би-бабаларыбызны? яшь чакларын иск? т?шертеп,??н?рл?ребезне к?рс?тик ?ле.
Чума ?рд?к,чума каз уены.
Капкалы уен.
Парлы уен.
Й?зек салыш.
Б?йр?м ахырына якынлашты. Барыгызга да зур р?хм?т.