Разработка мероприятия "Угин урлдан"

Хальмг Таңһчин сурһуль – эрдмин, сойлын болн номин Министерств

Целинн района сурһуль эрдмин заллт

МОБУ «Б.Б.Городовиковин нертә Троицк гимназь”

Кичәл- марһан: “ҮГИН УРЛДАН”

Кичәл белдснь:

МОБУ «Б.Б.Городовиковин нертә

Троицк гимназь»

Хальмг келнә багш

Алыкова Баирта Бюрчиевна

с. Троицкое

Кичәл - марһан: «Үгин урлдан»

Күсл:амн үгин зөөрин медрл батллһн, хальмг улсин тууҗта таньлдлһн,келлһ өргҗүлһн; үгин саң байҗулһн; хальмг келндән дуран өгллһн.

Кичәлин үзмр дөңцл: магнитофон, компьютерн презентац, карточкс, домбр,шаһа,авдр,ишкә гер.

Марһана йовуд:

- Мендвт, күндтә мана гиичнр, багшнр, сурһульчнр!Маңһдур цуг хальмг улс “Зул” гидг сән өдрән темдглх. Өмн өдринь цуг әмтн насан уттулна. Тиигәд мадн эндрк кичәлән зулын өдрт нерәдәд, «Үгин урлдан» гидг марһа давулхвидн.

М адн хойр багд хувагдад, дөрлцхмн. Тостн – 1 – гч баг – «Хамдан». Альхан таштн. 2 – гч баг – «Җаңһрин ачнр». Альхан ташад, эдниг бас тостн.1 – гч багд орлцчах күүкд: Яна, Айса, Галя, Яна, Гилән, Эдик, Женя.Толһачинь – Кудина Намср.2 – гч багд орлцчах күүкд: Катя, Айса, Надя, Тагир, Гуля, Боовш, Саша. Толһачинь – Мендән Байр.Мана марһанд нөкд болҗах жюри - Ода би баг болһнд үг өгчәнәв, нег - негән мендлтн.

1 – гч баг: Хамдан 2 – гч баг: Жанhрин ачнр

- Оньдин хамдан, - Мадн - Җаңһрин ачнр

Цугтан хамдан, Хальмг Таңһчдан дуртавидн

Орлцхмн хамдан, Сурһулян сәәнәр даснавидн

Диилхмн хамдан! Оньдин диилвр бәрнәвидн!

- Ода эврәннь марһаһан эклхмн. 1 – гч девсң – «Толһачнрин марһан».Эн марһанд мана толһачнр шүлг умшх зөвтә.Кен түрүләд келхнь – шаһа шүүҗ медхмн.(шаһа хайлһн)

- Тегәд, түрүләд «Хамдан»багин толһач эклх .

2 – гч девсң – «Товчлгч үг».

- Эн төрмүдәс шүүҗ автн. Самбрт : «Йиртмҗ», «Цогц мөчмүд», «Хот - хол», «Зерлг аңгуд», «Герин мал».

3– гч девсң – «Эн юмб?».

- Эн девсңгд би үгмүд умшнав, тадн болхла ямаран үгмүдт эдниг орулхнь келтн.

«Хамдан» «Җаңһрин ачнр»

1. намр - җилин цаг 1. харада – шовун

2) торһа – шовун 2. гесн – цогц мөч

3. күзүн - цогц мөч 3. цасн – йиртмҗ

4. салькн - йиртмҗ 4. боднцг – темсн

5. темән – аң 5. зурмн – аң

6. шаңһ – ааһ – сав 6. һууҗмул – герин шовун

7. зурһан – то 7. күзүвч – хувцн

8. үлмҗ өдр – долан хонг 8. ухр – ааһ – сав

9. махн – хот – хол 9. үвл – җилинцаг

10. девл – хувцн 10. кедмн – зер – земш

11. алх – зер – зев 11. киилг – хувцн

12. хөн – герин мал 12. көрә – зер – зев

4 – гчдевсң – «Сөрүд үгмүд».

- Би тадндүгмүдумшнав. Тадн сөрүд чинртә үгмүд келтн.

«Хамдан» «Җаңһрин ачнр»

өндр – маштг ик – бичкн

хамдан – салу сән – му

һарх – орх гиигн - күнд

ахрхн – ут эрт – ора

һашун - әмтәхн өрүн – асхн

хату - җөөлн деер – дора

худл – үнн көвүн – күүкн

цевр – бузр халун - киитн

көгшн – баахн кимд - үнтә

хар – цаһан өрүн – асхн

тарһн – эццн хол - өөрхн

уутьхн - өргн баин - угатя

5– гч девсң – «Амн – үгин зөөр»

- Эн марһанд йөрәл эс гиҗ дуд, тәәлвртә туульс эс гиҗ үлгүрмүд келх зөвтәт.

Марһана ашлвр.

- Ода ашлвран кеһәд, ямаран баг диилвр бәрснь медәд авхмн.

Мана марһанд баг диилвр бәрв. Эн мана марһан йир соньн уудболв. Күүкд, тадн эндр сәәнәр орлцвт. Тадн хальмг улсин амн угин зөөрән йир сәәнәр меддгән, белг-эрдмән үзүлвт. Эннь йир сән! Күүкд иигәд эврәннь келән,аав-ээҗнрин авъясан мартлго сән-сәәхн бәәтн!