Просмотр содержимого документа
«Открытый классный час Армысы?, ?з Наурыз!»
Ашық тәрбие сағаты 1
Тақырыбы: «Армысың, әз Наурыз!»
Мақсаты: Халқымыз әрқашан қасиетті де киелі санаған, жылдың басы Наурыз мейрамының мағынасы мен мазмұнын, қаншалықты маңыздылығын тереңірек түсіндіру. Ізденімпаздыққа баулу.Халқымыздың салт-дәстүрін құрметтеуге тәрбиелеу.
АҢСАР: Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар!
Той дабылын қағып тұрған
Мұнда біз бар.
ӘЛІБИ: Естімегендер – естіңіздер,
Тыңдамағандар – тыңдаңыздар.
Наурыз тойы басталды.
АҢСАР: Ассалаумағалейкум, барша халық,
Қартқа құрмет сыйлайық. Жасқа шабыт.
Салты солай наурыздың, ей, адамдар,
Бауырларша келіңдер, бас қосалық.
АҚБОТА: Армысыздар, жамағат!
Ару көктем, әз Наурызым, ақ күнім,
Ала келген бар әлемнің шаттығын.
Қазан-қазан көже жасап,
Азан-қазан күй кешу –
Біздер үшін шат бүгін.
ҒАЛЫМЖАН: О, жарандар, жарандар,
Бәрің бері қараңдар.
Наурыз тойы басталды,
Текке қарап тұрмаңдар.
АЙАРУ: Әуелесін армандар,
Үміті от боп жанғандар.
Бақ қонып, Қыдыр дарысын,
Мерекеден қалмаңдар.
ДАНИЯР: О, жарандар, жарандар,
Тамашадан қалмаңдар. 2
Құс қанаты көңілмен
Жер әлемді шарлаңдар.
ЖАЗИРА: Ерітіп мұз бен ақ қарды,
Оятып шың мен асқарды.
Нұрландырған даланы,
Наурыз-көктем басталды.
АҢСАР: Тойымыздың шымылдығын сыныбымыздың әнші
қызы Жазира Нұржанқызы «Шақырады көктем»
әнімен ашады.
ӘЛІБИ: Қошеметтеп қарсы алыңыздар!
(Жел ұшырған қаңбақтай домалана жүгіріп,
ортаға Қаңбақ шал шығады.)
ҚАҢБАҚ ШАЛ – Ғалымжан:
Армысыздар, ағайындар! Осы мен қайда келдім?
АҢСАР: Амансыз ба, жол болсын!
ҚАҢБАҚ ШАЛ:
Әләй болсын, балам! Мектепте Наурыз тойы болады дегенді естіп, «Ертегілер елінің» елшілерін ертіп жолға шыққаным сол еді, бір әлемет жел тұрып, ұшырып ала жөнелгені. Содан соң осы жерге топ ете қалдым, қарағым!
РАМАЗАН: Е, ақсақал! Сіз Қаңбақ шал болдыңыз ғой.Онда
бағытыңыз дұрыс.
ҚАҢБАҚ ШАЛ: Әлгі менің жолдастарым да келу керек
еді.Ішінде Қызыр баба, Күн-Ана, Алдар көсе,
Наурыз-қыз, Жиренше, Қожанасыры бар бір
топ адам болатын.
(Сыпырғышын ат қылып мініп, жан-жағына жаудай тиіп, құйғытып ортаға Мыстанкемпір шығады)
3
МЫСТАНКЕМПІР – ЖАЗИРА:
Әй, қауқиған Қаңбақ шал, сен қалай келіп қалдың-ей бұл жерге менен бұрын, а ?
МЫСТАНКЕМПІР: Не дейді мына түйеқарын?! Наурызшылын жаманның!
ҚАҢБАҚ ШАЛ: Уа, мыстеке, Мына Наурыз тойына бір топ жолдастарыммен келе жатыр едім. Қатты жел тұрып, мені ұшырып әкетіп,.... олар да келіп қалар.
МЫСТАНКЕМПІР: Қайдағы той? Мыналар неғып тұр. Әй балалар, тараңдар! Ешқандай той болмайды. Қазір жел тұрып, қар жауады. Үйлеріңе барыңдар, жаурап қаласыңдар.
АҢСАР: Мыстан әже, сәл сабыр етіңіз. Сіз бірдеңені шатастырып тұрсыз. Бізде Наурыз тойы болып жатыр. Қазір «Ертегілер елінің» елшілері келуі керек.
МЫСТАНКЕМПІР: Ешкім де келмейді. (Қаңбақ шалды нұсқап) Мынаның әлгі елшілерін сиқырлап тастағанмын. Бәрі менің үлкен ұлым Қара Дәудің үйінде ұйықтап жатыр.
ҚАҢБАҚ ШАЛ:Ой-баай! Не дейді мына Мыстан.
РАМАЗАН: Енді қайттік?
ТАЗША БАЛА – НҰРБОЛАТ:
Ассалаумағалейкум, халайық. Наурыз тойы құтты болсын!
ҚАҢБАҚ ШАЛ:
Уағалейкумуссалам, шырағым! Өзіңменен орта толсын!
4
МЫСТАНКЕМПІР:
Тақылдаған сен кімсің-ей? Мен сені неғып білмейм?!
ТАЗША БАЛА: Мен елге Тазша атанған, халқыма қылығыммен жаққан баламын, әже. Ау тойды бастамай неғып тұрсыңдар?
ҚАҢБАҚ ШАЛ: Мына мыстан тойға келе жатқан «Ертегілер елінің» елшілерін сиқырлап, ұйықтатып тастапты. Не істерімізді білмей, дағдарып тұрмыз, Тазшам!
ТАЗША БАЛА: (Қулана бір көзін қысып)Айтпақшы, Мыстан әже! Өзіңе арнап Наурыз туралы бір өлең айтып берсем бе деп тұрмын.
МЫСТАНКЕМПІР: Керегі жоқ. Мен білем, сендер мені жек көресіңдер.
ТАЗША БАЛА: Сабыр ет, Әжетай! Әуелі тыңдап көрсеңізші.
Ау, халайық, қараса,
Әжем қандай тамаша!
Ақ тістері маржанда,
Тізіліп тұр жараса.
Келбетіңе қарасам,
Наурыздың ақша қарындай.
Оймақ ауыз, бұраң бел,
Кім жек көрер осындай,
Менің Мыстан әжемді-ай.
МЫСТАНКЕМПІР:
Өй, айналып кетейін, Тазшам! Мына өлеңің менің жүрегіме жылы тиді. Қой болмас, мен қонақтарыңды босатайын.
(М ы с т а н к е м п і р к е т і п, қ о н а қ т а р к і р е д і)
Дұрыс айтасың, Ақбота, Осы біздің Наурыз тойымыздың тұсында осы ауылда бір ұл дүниеге келіпті. Сол баланы бесікке салу рәсімін осы ауылдың әже-аналары көрсетеді. Сол көріністі тамашалаңыздар.
(Бесікке салу рәсімін сыныптың әже-ана болып
киінген қыздары көрсетеді)
РАМАЗАН: Құрметті әже. Немереңізге бата беріп жіберіңіз.
АҢСАР - БАТА: Тума бауы берік болсын,
Сұлу күндей көрік болсын.
Әкесі мен анасына
Тек жақсылық берер болсын.
Арманға биік шыға берсін,
Көп сөздерге сынап ерсін.
Өз елінің ұлы болып,
Ата салтын ұға берсін.
Дені сау болсын, ауырмасын,
Жарқын жүріп қауым барсын.
Қазақ деген ұлы аттан, Өмір бойы айырмасын.
Ә У М И Н !
РАМАЗАН: Айтқаныңыз келсін. Сіздің жасыңыз бен
жолыңызды берсін.
НҰРБОЛАТ: Құрметті тойшы қауым! Сіздер мен дүниеге 12
келген сәбиге « » әнін арнаймыз.
АҢСАР: Ау, жарандар, жарандар,
Қызыққа мына қараңдар.
Ұлыс күні жаңаша,
Болыпты бір іс тамаша.
ЖАҢЫЛСЫН: Түк татырмас Шығайбай
Тек Алдардан ығар бай.
Мырза болып көл-көсір
Өнерді бір шығарды-ай.
БАҚЫТЖАН: Оңға да, солға да
Шашылды, төгілді.
Бүгінгі мейрамда
Шығайбай көңілді.
ГҮЛЖАЙНА: Бұрынғы өмірмен,
Шорт кесіп құйрықты.
Бастамақ қайтадан
Жаңаша өмірді.
ӘСЕМГҮЛ: Бұрынғы әдетпен,
Алдауға сынауға.
Бермесе байғұстың
Өңешін бұрауға
Алдар да кеп жетті.
РАМАЗАН: Ал, енді қараса,
Бұл неткен тамаша.
Шық бермес Шығайбай
Бәйбіше, қызымен,
Қарсы алды таласа.
АЛДАР КӨСЕ: Алдар десең алдаймын. 13
Сайтанды да арбаймын.
Сараңдарға қаттымын.
Кедейлерге балдаймын.
Мен Алдармын, Алдармын,
Шегі жоқ бұл даңқымның.
Өмірімді арнармын,
Бақыты үшін халқымның.
А,а ,,а,а,а, е,е,е,е, а,а,а,а,а ее,е,е,е.
ТАЗША БАЛА: Туа сала атандым Тазша бала
Мендей аңқау болмас-ау басқа бала.
Наурыз тойы басталды дегенді естіп,
Көк есекпен желдірттім жас та бола.
АЛДАР КӨСЕ: Уай, кім бар екен? Құдайы қонақпыз.
ШЫҒАЙБАЙ: Қош келдің, қонағым, қош келдің!
АЛДАР КӨСЕ: Ассалаумағалейкум, бай-еке!
ШЫҒАЙБАЙ: Уағалейкумуссалам, Алдаржан.
АЛДАР КӨСЕ: Ұлыс оң болсын. Жаңа жыл құтты болсын. Ақ
мол болсын, бай-еке.
ШЫҒАЙБАЙ: Болсын, болсын, бірге болсын. Әй бәйбіше,
Алдекең келді, құтты қонақ келді.Қазан
көтеріңдер. Ас салыңдар!
БӘЙБІШЕ: Е,е,е,е. Өзіміздің Алдаржан екен ғой. Жоғары
шық, қарағым, төрлет. Бізбикежан, қонақ келді.
Көрпе төсе, сусын әкел.
(Б і з б и к е к ө р п е т ө с е п , с у с ы н ә к е л е д і )
ШЫҒАЙБАЙ: Ал, Алдеке, көптен көрінбей кеттің. Аман- 14
саусың ба? Мал-жан аман ба? Не жаңалығың
бар айта отыр.
АЛДАРКӨСЕ: Жаңалығым сол, жер-жерде жұрт наурызды
тойлап жатыр екен.Елдің еңсесі биік, соған
қуанамын.
ШЫҒАЙБАЙ: Иә, Наурыз – құт-береке дарыған той ғой.
Лайым солай болғай. Міне, сусын, ала отыр
Алдеке.
(Б і з б и к е а й р а н ә к е л і п, қ о н а қ т а р ғ а ұ с ы н а д ы )
ШЫҒАЙБАЙ: Өзіңнің әзіліңді сағындым. Бір нәрсе айтып,
көңілімізді көтеріп тасташы.
АЛДАРКӨСЕ: Не жайлы айтсам екен, ә!?(Айранға қарап)
Өкпелеп қалмайсың ба?
Шығайбай: О, не дегенің, Ұлыс күні өкпе-наз деген бола ма?
АЛДАР КӨСЕ: Ендеше, мына айран жайлы болсын.
(тамағын кенеп)
Мынау тұрған айран,
Кез болдың маған қайдан!?
Бәйбішеге жолығып,
Айрылыпсың-ау майдан.
Қанша сенің айран,
Коммерческий бағаң.
Шөліркеп отыр ағаң
Е,е,е қайран айран.
ШЫҒАЙБАЙ: Өй, Алдеке, тілің өткір ғой, шіркін. Түк
өзгермепсің, ә. Бәйбіше, тезірек асты
қамдаңыздар. Қонақтардың қарны ашқан шығар.
(Дастархан жайылып,тағамдар қойылады)
БӘЙБІШЕ: Наурыз – берекенің тойы. Наурыз күні әр адам 15
төріне дастархан жайып, бар жылы жұмсағын
дастарханға қояды. Шаңыраққа келген қонақ
дастарханнан дәм татып, ақ батасын береді.
Сондықтан бұл күнді құт пен береке дарыған күн
деп атайды. Міне, мынау таба нан.
Қасиеті күшті қара нан,
Өмірдің нәрін сіңіріп,
Мирас болған бабадан.
Ауыз исін алдымен
Бастайық үлкен анадан.
(Ү л к е н а н а д а н б а с т а п н а н н а н а у ы з т и г і з е д і )
БІЗБИКЕ – АЙАРУ: Құрт, балқаймақ тағы бар,
Қызылы бар ағы бар.
Баласы қайда бұл тойдың
Алыңдар, қане, алыңдар.
АЛДАР КӨСЕ: Бай-еке. Қазақта қонақ кәде деген болатын еді.
Мойнымызда қарыз болып қалмасын, содан
құтылайық.Мына менің жолдасым бір ән айтып
берсін!
ӘЛІБИ: Сыныбымыздың өнерлі оқушыларының бірі, Құрық
балалар өнер мектебінің жыр-терме сыныбының
оқушысы Мұрат Аңсардың орындауында «Шындық
туралы толғау» әнін қабыл алыңыздар!
БӘЙБІШЕ: Бәрекелді, жарайсыңдар жігіттер!
Қызым, сен де өнерден құралақан емес едің ғой.
Сен де ауылдың алтыауызын бір шырқап жібер.
БІЗБИКЕ: Мен ағаларымның өнеріне тәнті болдым.
Құрметті қонақтарға арнап, мына тойдың
көрермендеріне арнап бір ән айтып берейін. 16
АҚБОТА: Сыныбымыздың әнші қызы Қаржаубаева Айарудың
деп ендігі кезекті сыныптың жігіттерінің орындауындағы
«ҚАРАЖОРҒА» биіне берейік.
ГҮЛНАЗ: Аунап-қунап барлығы 22
Жерге түгін қалдырар.
Келе сала наурызым
Өмір заңын жар қылар.
Құт-береке кетпесін,
Диханшы мен малшыдан.
Бақыт ашып қақпасын
Мәңгі бақи жаппасын.
Пәле-жала қазақты
Іздесе де таппасын.
Наурыз тойы – салтымыз
Аман болсын халқымыз.
Ақ мол болсын,
Ұлыс оң болсын.
Береке-бірлік болсын деп
Би билейік жаңаша.
Күшейтіп бірлік, білімді
Ән айтайық тамаша, - деп ақындарымыз жырлағандай тамаша әнімен ортаға Ақботаны шақырамыз. Еркем-ай Қабыл алыңыздар!
ЕРНАЗАР: Күн менен түн теңелді,
Жер шуаққа кенелді,
Қуанышта ел енді.
ӘДІЛХАН: Көшеге тал егеді,
Көгерсін деп халқымымыз.
Наурыз тойы – береке,
Наурыз тойы – жыр-аңыз.
АҚБОТА: Келді наурыз теңіздей шаттығымен
Таңғы шықтай көңілдің пәктігімен.
Құтты дәмі береке-байлығымен
Нұр дидарлы мәңгілік жастығымен.
ДАНИЯР: Наурыз тойға жиналған халқым менің 23
Бәріңнің ойға алғаның – жарқын сенім
Бүгінгі той – ертеңгі ардақты ісің
Ғажап болсын тапқаның, тепе-теңің.
ЖАЗИРА: Келді наурыз бұла күш тасқынымен
Құлпырып, қайта өзгеріп, тасқынымен.
Жер иіп, тамыр толып, бүршік жарып,
Табиғат ықыласына тас жібіген.
ДИАС: Келді наурыз даладай кеңдігімен,
Көк байрағы желбіреп, желді күнмен.
Тәуелсіздік ұранын аспандатқан
Айналамын Теңдігім – Елдігімнен.
ҒАЛЫМЖАН: Арайындай көрінген таңғы үміттің
Басын қостық сан халық, сан бір ұлттың.
Жарқырай бер жер-көкте жаса, Наурыз
Ұлы достық мейрамы мәңгіліктің.
НҰРБОЛАТ: Құрметті ұстаздар, ата-аналар, оқушылар!
Біздің ұлыстың ұлы мейрамы Наурызға арналған ашық тәрбие сағатымыз соңына таяп келеді. Сөзіміздің соңында алтын уақыттарыңызды бөліп қатысқандарыңызға алғысымызды білдіре отырып, баршаңызға мерекелеріңіздің құтты, денсаулықтарыңыз мықты, ғұмырыңыз баянды, жұптарыңыз саялы, жан-жақындарыңыз аман-сау, жүрген жерлеріңіз жемісті бақша-бау, шығар белестеріңіз заңғар асқар тау, тапқаныңыз игілікті табыс, өздеріңізге бұйырғаны – несібелі ырыс болсын деп, адал шын ниетпен, балалық пәк жүрекпен тілектестігімізді білдіреміз.
АҢСАР: Рахмет жігіттер мен қыздар! Құрметті ұстаздар, ата- 21
аналар. Қошемет көрсетіп отырыңыздар.
Балаларыңыздың өнеріне тәнті болдыңыздар ма?
Онымен қоса біздің қыздар мен жігіттер халық әндерін
де нақышына келтіріп орындайды.
НҰРБОЛАТ: Құрметті ата-аналар! Балаларыңыз аға-
апаларынан естіген атыс өнерінің үлгісін
көпшілік назарына ұсынады. Енді «Айтыс»
өнерін тамашалаңыздар.Ортаға айтысуға
сыныптың айтыскер ұл-қыздарын шақырамыз.
ТАЗША БАЛА: Біздің Алдар атамыз Шық бермес Шығайбайды
мырза қылып, оған қоса бәйбіше қызымен,
наурыз көжесімен берекелі дастарханын
жайғызып, мерекелі наурыз думанға келтірді.
Мереке жалғасын табуда. Бірақ біздің ел
аралап баратын сендердей балаларымыз көп
еді. Рұқсат етсеңіздер біз кетейік.
НҰРБОЛАТ: Құрметті ата-аналар! Балаларыңыз аға-
апаларынан естіген атыс өнерінің үлгісін
көпшілік назарына ұсынады. Енді «Айтыс»
өнерін тамашалаңыздар.Ортаға айтысуға
сыныптың айтыскер ұл-қыздарын шақырамыз.
НҰРБОЛАТ: Құрметті ұстаздар, ата-аналар, оқушылар!
Біздің ұлыстың ұлы мейрамы Наурызға арналған ашық тәрбие сағатымыз соңына таяп келеді. Сөзіміздің соңында алтын уақыттарыңызды бөліп қатысқандарыңызға алғысымызды білдіре отырып, балалық пәк жүрекпен тілектестігімізді білдіреміз.