Баланы? шыр етіп ?мірге келуі-зор ?уаныш. ?йткені,бала ?мірді? с?ні,отбасыны? шатты?ы, Аллахты? берген сыйы. Дана ?аза? то?ыз ай ??рса?та жат?ан с?биді шілдеханамен ?арсы алып, тербелген тал бесікке сал?ан. Бесік жырымен ?лдилеген, ала?ан?а салып аяла?ан. Т?рбиесіне жауаптылы?пен ?арап, бойына жа?сы ?асиеттер сі?іруге тырыс?ан.
Мемлекетіміз бен ?кіметіміз ?скеле? ?рпа?ты т?рбиелеу мен о?ыту м?селесіне шексіз ?ам?орлы? жасап келеді. Т?рбие ж?мысын ж?ргізу — ?иын да к?рделі іс. «Бала?а берілетін бірінші т?рбие ата-анасын, ту?ан-туысын, жолдасын сыйлаудан басталады. Себебі, ата-анасын сыйлама?ан бала жолдасына да, ?о?ам?а да пайда келтіре алмайды» деген ?аза?ты? белгілі а?артушы педагогі Ыбырай Алтынсаринні? ата-ананы? бала т?рбиесіндегі ат?аратын р?лін айры?ша атап к?рсеткен б?л с?зі б?гінде ?з м?н-ма?ызын ?лі к?нге дейін жой?ан жо?.
Б?гінгі мектеп партасында отыр?ан о?ушы – егемен елімізді? ерте?гі болаша?ы. Жас ?рпа?ты? т?рбиесі – ?о?ам алдында?ы орта? іс.
?рбір ата-ана ?з перзетіні? ?депті, саналы, иманды да ибалы, Отаныны? с?йікті ж?не кішпейіл азаматы болып жетілуін ?алайды. Ата-ана перзентіні? жа?сы азамат болып жетілуі ?шін ?з отбасында балаларын т?рбиелеуді? н?зік жа?тарыны? зандылы?тарын білуі шарт. Сыйласты?, т?сіністік, ?лкен жауапкершілік сезімдері бар отбасы – ба?ытты отбасы. Ба?ытты отбасында ?ана ата-ана ж?не оларды? ?зара ?атынасы мазм?нды, берілген т?рбие сенімді ж?не негізді.
Бала т?рбиесіні? ал?аш?ы алтын ?азы?ы – т??ан ?ясы, ?з отыны? басында?ы т?рбиесі, тілі. ?аза?ты?: «Баланы? бас ?стазы – ата-ана», «Балапан ?яда не к?рсе, ?ш?анда соны іледі» – дегендей, есі кіріп, тілі шы?а бастасымен-а? баланы байсалды, ??ымпаз, тілал?ыш етіп баулы?ан ж?н.
Ата-ана т?рбие беруде ата-бабамызды? салт-санасы, ?дет-??рпында ж?ргізілген ?лгі-?негесіні? м?нісі зор. Отбасы т?рбиесінде ?кені? де, ананы? да орны б?лек. ?ке мен ана баланы бірге т?рбиелейді.
Ана – бала т?рбиесіндегі ерекше т?л?а. Дана Абай бабамыз ?аза? ?йеліні?, ананы? отбасында?ы орнын ерекше жырлайды. Жалпы, «адам
бойында?ы барлы? ?асиеттер ананы? а? с?тімен жарал?ан» – деген ??ламалы? ойды тарата келе, осы ?асиетті? міндетті т?рде т?рбиеленуі туралы айтады.
?рине, бала т?рбиесіндегі ?кені? орны б?лек, ?сірессе, ер бала т?рбиесінде. ?кені? ?ата? талабын, т?рбиесін к?рген бала ерте? ?о?амда да ?з отбасында да шешуші т?л?а бола алады. ?ке ?ашанда баланы с?збен емес, ?зіні? ісімен т?рбиелейді. Ер бала е? алдымен ?кені? ?негесінен на?ыз ер адам ?андай болу керектігін ?абылдайды. Сонды?танда ?ке ?лын батылды??а, батырлы??а, ер ж?ректікке, адалды??а, ?айраттылы?а, ?лтжандылы??а, ?йел баласына серілік ?арым-?атынас таныту?а, ота?асы ?андай болу керек екендігін ?з т?жірибесі ар?ылы ?йретіп, ?й е?бегіні? аса ?иын со?атын істерді ?з мойнына алу?а талпыну?а т?рбиелеуі керек
«?аза?стан – 2030» ба?дарламасында: «?келер мен аналарды?, аталар мен ?желерді? ?з балалары мен немерелеріне сонау алыс болаша?та, олар бізді? жасымыз?а жеткен кезде ?андай к?йде к?ргіміз келеді…» деліні, ?рпа? та?дыры айтылады.
Бала – ата-анасыны? игі істеріні? жал?астырушысы, болаша?ы. Бала т?рбиесі – ата-ана ?шін к?рделі де, жауапты міндет. Жас шыбы? иілгіш болса, жас адам да сондай жа?сы?а да жаман?а да бірдей бейім болатыны баршымыз?а м?лім. Ата-ананы? ?йіндегі ?рекеті балаларныы? к?з алдында ?теді, сонды?тан жа?сы, жаман ?детімізді? бала т?рбиесіне ы?палы зор.
?рбір ата-ана – ?зіні? баласын Отан?а пайдалы, ?іне мейрімді, е?бек?ор, адамгершілігі мол адам етіп т?рбиелеуге халы? алдында да, мемлекет алдында да жауапты. Бірде-бір ата-ананы? бала т?рбиесіне нем??райды ?арау?а ???ы жо?. Ата -ана бала ?сіруде ?ате жіберсе, осалды? бай?атса, ?артай?анда опы? жейтіні, ?кінішке ?рынатына ешбір д?лелдеп жатуды ?ажет етпейтін а?и?ат.
Отбасынада?ы т?рбиені? е? д?рысы– баланы е?бекке баулу. Ол – адамды? кемелденуді? негізі. Е?бек ете білмеген немесе оны жек к?рген адамны? отбасы берекелі болмайды.: отбасында?ы да, ?о?амды? ортада?ы да т?рбиеде балаларды е?бек ете білуге, е?бексіз бос отыра алмайтындай сезімге т?рбиелеу басты нысана болуы тиіс. Сонда ?ана отбасы м?шелелері арасында?ы ?арым-?аиынаста ?деп-инибат, адалды? пен а?пейілдік ?стем бола алады.
Отбасында жеткіншек ер баланы т?рбиелеу – б?л ?арапайым емес ма?ызды ж?не жауапкершілікті талап ететін ?лкен іс. ?йткені осы жаста?ы ер баланы? бойынан шы?армашылы??а, ?зіні? ?мірден орнын іздеу сия?ты талпыныстарын бай?ау?а болады. Осы т?ста ата-ана оларды? жан д?ниесін т?сініп, дер кезінде ба?ыт-ба?дар к?рсетсетсе, б?л ата-ананы? бала т?рбиесіндегі тап?ырлы?ы болып саналады.
Егер сізді? бала?ызды? ?мірде белгілі де?гейде жетістікке жетуін ?аласа?ыз, жеке т?л?а ретінде, маман ретінде ашылуына е?бектендіре отырып, к?мек беру ?ажет. Б?л ата-ана ?шін, балалар ?шін ж?не ?о?ам ?шін ?те тиімді.
?азіргі ?о?амда ата-анасы ?асында болса да ?адір-?асиетіне жете алмай, ?лдарымыз маск?немдікке салынып, наша?орлы??а бой алдырып, ?ыздарымыз шылым шегіп, же?іл ж?рістерге т?суі отбасында?ы т?рбиені? д?рыс жол?а ?ойылмауыны? ай?а?ы.
Ата-ананы? е? ?лкен міндеттеріні? бірі - м?сылман ?мбеті деген ат?а лайы? иманды перзент т?рбиелеу. Шари?атта да алтын ?я – отбасы жо?ары ба?аланып, оны бала т?рбиелеп ?сіруіне бірінші д?режелі м?н берілген. Сонды?тан ?азіргі ата-аналар Ислам дініндегі м?ні тере?, мазм?нды т?рбие негіздерімен танысып, жаны ізгі, к?ргенді ?рпа? т?рбиелеп жатса, б?л тектілігімізге ?айта орал?анды?ымыз. Артына сауап жолдап т?ратын иманды ?рпа? ?алдыра білген ата-аналарды? екі д?ниеде де ж?здері жар?ын болма?ы ха?.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Отбасында?ы т?рбиені? ерекшеліктері»
ҰРПАҚ ТӘРБИЕСІНДЕГІ АТА-АНАНЫҢ РӨЛІ
Баланың шыр етіп өмірге келуі-зор қуаныш. Өйткені,бала өмірдің сәні,отбасының шаттығы, Аллахтың берген сыйы. Дана қазақ тоғыз ай құрсақта жатқан сәбиді шілдеханамен қарсы алып, тербелген тал бесікке салған. Бесік жырымен әлдилеген, алақанға салып аялаған. Тәрбиесіне жауаптылықпен қарап, бойына жақсы қасиеттер сіңіруге тырысқан.
Мемлекетіміз бен Үкіметіміз өскелең ұрпақты тәрбиелеу мен оқыту мәселесіне шексіз қамқорлық жасап келеді. Тәрбие жұмысын жүргізу — қиын да күрделі іс. «Балаға берілетін бірінші тәрбие ата-анасын, туған-туысын, жолдасын сыйлаудан басталады. Себебі, ата-анасын сыйламаған бала жолдасына да, қоғамға да пайда келтіре алмайды» деген қазақтың белгілі ағартушы педагогі Ыбырай Алтынсариннің ата-ананың бала тәрбиесіндегі атқаратын рөлін айрықша атап көрсеткен бұл сөзі бүгінде өз мән-маңызын әлі күнге дейін жойған жоқ.
Бүгінгі мектеп партасында отырған оқушы – егемен еліміздің ертеңгі болашағы. Жас ұрпақтың тәрбиесі – қоғам алдындағы ортақ іс.
Әрбір ата-ана өз перзетінің әдепті, саналы, иманды да ибалы, Отанының сүйікті және кішпейіл азаматы болып жетілуін қалайды. Ата-ана перзентінің жақсы азамат болып жетілуі үшін өз отбасында балаларын тәрбиелеудің нәзік жақтарының зандылықтарын білуі шарт. Сыйластық, түсіністік, үлкен жауапкершілік сезімдері бар отбасы – бақытты отбасы. Бақытты отбасында ғана ата-ана және олардың өзара қатынасы мазмұнды, берілген тәрбие сенімді және негізді.
Бала тәрбиесінің алғашқы алтын қазығы – тұған ұясы, өз отының басындағы тәрбиесі, тілі. Қазақтың: «Баланың бас ұстазы – ата-ана», «Балапан ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі» – дегендей, есі кіріп, тілі шыға бастасымен-ақ баланы байсалды, ұғымпаз, тілалғыш етіп баулыған жөн.
Ата-ана тәрбие беруде ата-бабамыздың салт-санасы, әдет-ғұрпында жүргізілген үлгі-өнегесінің мәнісі зор. Отбасы тәрбиесінде әкенің де, ананың да орны бөлек. Әке мен ана баланы бірге тәрбиелейді.
Ана – бала тәрбиесіндегі ерекше тұлға. Дана Абай бабамыз қазақ әйелінің, ананың отбасындағы орнын ерекше жырлайды. Жалпы, «адам
бойындағы барлық қасиеттер ананың ақ сүтімен жаралған» – деген ғұламалық ойды тарата келе, осы қасиеттің міндетті түрде тәрбиеленуі туралы айтады.
Әрине, бала тәрбиесіндегі әкенің орны бөлек, әсірессе, ер бала тәрбиесінде. Әкенің қатаң талабын, тәрбиесін көрген бала ертең қоғамда да өз отбасында да шешуші тұлға бола алады. Әке қашанда баланы сөзбен емес, өзінің ісімен тәрбиелейді. Ер бала ең алдымен әкенің өнегесінен нағыз ер адам қандай болу керектігін қабылдайды. Сондықтанда әке ұлын батылдыққа, батырлыққа, ер жүректікке, адалдыққа, қайраттылықа, ұлтжандылыққа, әйел баласына серілік қарым-қатынас танытуға, отағасы қандай болу керек екендігін өз тәжірибесі арқылы үйретіп, үй еңбегінің аса қиын соғатын істерді өз мойнына алуға талпынуға тәрбиелеуі керек
«Қазақстан – 2030» бағдарламасында: «Әкелер мен аналардың, аталар мен әжелердің өз балалары мен немерелеріне сонау алыс болашақта, олар біздің жасымызға жеткен кезде қандай күйде көргіміз келеді…» деліні, ұрпақ тағдыры айтылады.
Бала – ата-анасының игі істерінің жалғастырушысы, болашағы. Бала тәрбиесі – ата-ана үшін күрделі де, жауапты міндет. Жас шыбық иілгіш болса, жас адам да сондай жақсыға да жаманға да бірдей бейім болатыны баршымызға мәлім. Ата-ананың үйіндегі әрекеті балаларныың көз алдында өтеді, сондықтан жақсы, жаман әдетіміздің бала тәрбиесіне ықпалы зор.
Әрбір ата-ана – өзінің баласын Отанға пайдалы, өіне мейрімді, еңбекқор, адамгершілігі мол адам етіп тәрбиелеуге халық алдында да, мемлекет алдында да жауапты. Бірде-бір ата-ананың бала тәрбиесіне немқұрайды қарауға құқы жоқ. Ата -ана бала өсіруде қате жіберсе, осалдық байқатса, қартайғанда опық жейтіні, өкінішке ұрынатына ешбір дәлелдеп жатуды қажет етпейтін ақиқат.
Отбасынадағы тәрбиенің ең дұрысы– баланы еңбекке баулу. Ол – адамдық кемелденудің негізі. Еңбек ете білмеген немесе оны жек көрген адамның отбасы берекелі болмайды.: отбасындағы да, қоғамдық ортадағы да тәрбиеде балаларды еңбек ете білуге, еңбексіз бос отыра алмайтындай сезімге тәрбиелеу басты нысана болуы тиіс. Сонда ғана отбасы мүшелелері арасындағы қарым-қаиынаста әдеп-инибат, адалдық пен ақпейілдік үстем бола алады.
Отбасында жеткіншек ер баланы тәрбиелеу – бұл қарапайым емес маңызды және жауапкершілікті талап ететін үлкен іс. Өйткені осы жастағы ер баланың бойынан шығармашылыққа, өзінің өмірден орнын іздеу сияқты талпыныстарын байқауға болады. Осы тұста ата-ана олардың жан дүниесін түсініп, дер кезінде бағыт-бағдар көрсетсетсе, бұл ата-ананың бала тәрбиесіндегі тапқырлығы болып саналады.
Егер сіздің балаңыздың өмірде белгілі деңгейде жетістікке жетуін қаласаңыз, жеке тұлға ретінде, маман ретінде ашылуына еңбектендіре отырып, көмек беру қажет. Бұл ата-ана үшін, балалар үшін және қоғам үшін өте тиімді.
Қазіргі қоғамда ата-анасы қасында болса да қадір-қасиетіне жете алмай, ұлдарымыз маскүнемдікке салынып, нашақорлыққа бой алдырып, қыздарымыз шылым шегіп, жеңіл жүрістерге түсуі отбасындағы тәрбиенің дұрыс жолға қойылмауының айғағы.
Ата-ананың ең үлкен міндеттерінің бірі - мұсылман үмбеті деген атқа лайық иманды перзент тәрбиелеу. Шариғатта да алтын ұя – отбасы жоғары бағаланып, оны бала тәрбиелеп өсіруіне бірінші дәрежелі мән берілген. Сондықтан қазіргі ата-аналар Ислам дініндегі мәні терең, мазмұнды тәрбие негіздерімен танысып, жаны ізгі, көргенді ұрпақ тәрбиелеп жатса, бұл тектілігімізге қайта оралғандығымыз. Артына сауап жолдап тұратын иманды ұрпақ қалдыра білген ата-аналардың екі дүниеде де жүздері жарқын болмағы хақ.
