О?ыту ?рдісінде инновациялы? технологияларды пайдалану
- ППедагогикалы? технология – м??алімні? к?сіби ?ызметін жа?артушы ж?не сатыланып жоспарлан?ан н?тижеге жетуге м?мкіндік беретін іс-?рекеттер жиынты?ы ж?не басты міндеті.
Педагогикалы? технологияларды? басты міндеті о?ушыны? о?у-танымды? ?рекетін жандандыра отырып, ал?а ?ой?ан ма?сат?а толы?тай жету болып табылса, педагогикалы? технология к?сіптік ?ызметті? ерекше т?рі болып есептеледі.О?ытуды? жа?а педагогикалы? технолгияларын ме?геру м??алімнен орасан зор іскерлік пен шы?армашылы??а негізделген ізденістерді ?ажет етеді. Осындай ма?сат к?здеген ж?йелі ізденістер м??алімні? жа?а технологияны ме?геріп, инновациялы? жетілуіне ?келеді.
?лемдік ?ркендеуді? алды??ы елулігіне ену – кемел келешекті? ма?ызды сатысы. ?ылыми-инновацияны? ?ркендеуіне ке? ?ріс ашылмайынша, толы??анды даму?а ?ол жеткізу м?мкін емес.
?аза?стан Президенті ?зіні? Жолдауында инновациялы? дамуды стратегиялы? міндет ретінде белгілеп, о?ан осы заман?ы ?ылым мен техниканы? барлы? м?мкіндіктерін тиімді пайдаланып, елдегі ?леуметтік-экономикалы? міндеттерді шешуді осы?ан негіздеді. Ал м?ны? б?рі азаматты? белсендігін, іскерлігін арттырады.
Жа?а заман маманы ?азіргі кездегі озы? идеаларды игерген, сауатты, шы?армашыл, сонымен ?атар онда адами ?абілеттері дамы?ан болуы тиіс. О?ыту технологияларын пайдалану мынадай м?мкіндіктерге жол ашады:
- есте са?тау?а негізделіп, ме?герілген білімді пайдалана отырып, а?ыл-ойды
дамытатын о?у?а к?шу;
- білімні? статикалы? ?лгісінен, а?ыл-ой ?рекетіні? динамикалы? ??рылым
ж?йесіне к?шу;
- о?ушы?а орташа білім беретін ба?дарламадан жекелеп, саралап о?ыту
ба?дарламасына ?ту;
Педагогикалы? ?рдісті технологияландыру – б?л б?гінгі к?нні? ?ажеттілігі. Педагогикалы? технологияны? т?рлері де к?п. Біра? оларды пайдаланып, н?тижесін к?рмеген м??алімдерге олар?а к?шу ?иынды? ту?ызып ж?ргендігін жасыру?а болмайды. Б?л ретте о?ыту технологиясыны?:
- о?ушыларды? о?у?а деген ынтасын тудыратын;
- о?уда?ы танымды? іс-?рекетті о?тайлы ?йымдастыру?а к?мектесетін;
- м??алімні? шы?армашылы?ына жол ашатын;
- м??алім ж?мысыны? н?тижелі ?рі жина?ы болуына к?мектесетін;
- о?ыту мен т?рбиені? тиіміділігін ?амтамасыз ететін о?ыту ?рдісіні? негізгі
компоненті екендігін ?рбір маманны? білгені абзал.
О?ыту технологияларын пайдалануда мына жа?дайлар еске алынуы ?ажет. Олар:
- ?о?амны? т?лекке ?ойып отыр?ан талабы;
- та?далынып отыр?ан технологияларды іске асыру?а мектепті? м?мкіндігі мен
- на?ты жа?дай?а с?йкестігі;
- ж?мысты? ж?йелілігі;
- б?л ?рдісті? тиімділігі.
Жеке т?л?аны? дамуыны? ?оз?аушы к?ші мен оны? к?зі - т?л?аны? сол кезге дейінгі жина?тал?ан интеллектуалды?, адамгершілік ж?не рухани потенциалын пайдалана отырып, ?зін-?зі жетілдіру мен жеке даму?а ба?ыттал?ан ?ажеттілігі болып табылады.
?азіргі заман талабына сай білім беру ж?йесіні? тиімділігіні? басты к?рсеткіші білім сапасы.М??алім бала?а білім- білік да?дыларын беріп ?ана ?оймай, ?р о?ушыны? саба? кезінде ?з білімін дамытып, жа?а та?ырыпты ?зі игеріп, талдап, ?з ойын орта?а салып, сол та?ырып к?леміндегі материалды біліп, ?рі ?арай дамуына жа?дай жасауы керек. Д?ст?рлі саба?та негізгі с?йлеуші, ?йретуші м??алім болса, жа?а техналогиялы? о?у процесінде м??алімні? міндеті о?ушыны? п?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру ар?ылы, ?з бетінше игеруге сенім білдіру, ?з білімін ?рі ?арай дамытуына жа?дай тудыру, о?и алу?а ?йрету, шы?армашылы? де?гейге дейін к?терілуіне м?мкіндік жасау. Психологиялы? ?дебиеттерде б?л «Дамыта о?ыту» деп аталады. Дамыта о?ыту деп неміс педагогы А.Дистерверг «баланы? білім алу?а ?рекет етуін ?йымдастыратын о?ытуды» айт?ан.
К?рнекті психолог Л.С.Выготскийды? теориясына с?йенсек, баланы? дамуы оны? «актуалды даму айма?ынан» (I де?гей тапсырмалары) келесі «жа?ын арада даму айма?тарынан» (II, III, IV де?гейлер тапсырмалары) біртіндеп к?шіп отыру ар?ылы ж?зеге асады. Бірінші ?німсіз (репродуктивті) де?гей жаттап алу?а ж?не ?лгі бойынша орындау?а лайы?ты тапсырмалардан ??ралса, келесі де?гейді? тапсырмалары о?ушылар ?з бетімен, біра? ?лкендерді? (м??алімні?, ата-аналарыны?) к?мегімен орындау?а арналады. І,ІІ,ІІІ де?гейлер мемлекеттік стандартты? міндетті де?гейін, ал І? де?гей оны? м?мкіндік де?гейін ?амтиды.
2-ші алгоритмдік де?гейді? тапсырмаларын орындау барысында «т?сіну ж?не ?згертілген жа?дайда ?олдану» шарттары ?ойылса, 3 эвристикалы? де?гейді орында?ан о?ушы «талдау», «жина?тау, та?ырып?а «ба?а беру» немесе «т?йсіну» сия?ты ой ?орыту ?рекеттеріні? т?сілдерін игеріп, та?ырыпты ?з бетімен (м??алімні? к?мегі ІІІ де?гейде азаяды).Толы? ме?геру д?режесіне жетеді де, IV шы?армашылы? де?гейді? олимпиадалы? тапсырмаларына шамасы келсе, оларды жо?арыда атал?ан Б.Блумны? «та?ырыпты толы? ме?геруге» ?ажетті алты ма?саттар тізбегін (білу, т?сіну, ?олдану, талдау, жина?тау, ба?а беру) ?з бетімен (ешкімні? к?мегінсіз) орындай алатын болады. Б?л де?гейге жету ?шін баланы? барлы? потенциалды? м?мкіндіктерін пайдалану керек. Сонды?тан о?ушыны? есте са?тау, ойлау, талдау, ?айта жина?тау ?абілеттерін дамытып, ал?ан білімін пайдалана отырып, ?арапайымнан к?рделіге жетуіне м?мкіндік ту?ызу ?шін ?зімні? саба?тарымда профессор Ж. А. Караевты? «Саралап де?гейлеп о?ыту педагогикалы? технологиясын» ж?не «О?у мен жазу ар?ылы сын т?р?ысынан ойлауды дамыту» ба?дарламасын ?штастырамын.