Ма?ал – м?телдер талай замандардан ?алыптас?ан ?рпа?тан - ?рпа??а ауысып келген халы?ты? м?ра. Осы алтын м?раларымызды жо?алтып алмайы?. Ма?ал - м?телдерді? к?п т?рлері бар. Атап айтса? ерлік, батырлы? туралы, досты?, ?нер - білім, Отан, ынтыма? бірлік, тіл, ел, халы?, ?дептілік, е?бек туралы т. б.
М??алім:
- ?лгі - ?неге ретінде айтылатын ?ыс?а, ?рі н?с?а на?ыл с?зді не дейміз?
- Ма?ал А) О?у, білімге байланысты
1. Білім таппай ма?танба,
(?нер таппай баптанба)
2. К?ш - білімде,(білім - кітапта)
3. Білім( орта?)
4. Білім ауысады,(Ырыс ж??ысады)
5. О?у – инемен( ??ды? ?аз?андай) Б) Ту?ан жер, отан, ел
1. Ел - елді? б?рі жа?сы,(?з елі? б?рінен жа?сы),
2. Ту?ан жерді? жері де к?рікті,(Елі де с?йікті)
3. Ту?ан жерді? ?адірін шетте ж?рсе?,(білесі?)
4. Отан - аттан да( ысты? )
5. Отансыз адам (, ормансыз б?лб?л) В) Е?бек:
1. Е?бек етпеген( ішіп жемейді)
2. Е?бекті? к?зін тап?ан( байлы?ты? ?зін табады).
3. Е?бек б?рін (же?бек)
4. Е?бегі азды? (?нбегі аз)
5. Ерді? атын( е?бек шы?арады)
7. Білімнен мол сый - асы,
Бал?ындарды? ?ясы
(мектеп)
8. Ш?кіртке жанашыр,
Мейірман кім, жаны асыл
(?стаз)
9. Ат та емес, ит те емес,
Тістейтінін ?айтерсі?
(аяз)
10. Та?мен к?зін ашады,
?лемге н?рын шашады
(к?н) М??алім: Келесі кезекті? шарты – т?ра?ты тіркесін тап.
А) Т?бе шашы тік т?ру (?ор?у)
?) Екі езуі екі ??ла?ында (?уану)
Б) Ит ?лген жер (алыс)
В) ?олды болды (із - т?ссіз жо?алды, ?рланды)
Г) Ма?дайынан шертіп ж?ріп (та?дап ж?ріп)
К?гере бер, к?ркейе бер, ?се бер.
?мір жолы е?бекпенен шешілер.
Шы??а шы?ар шынар болып шынайы,
Кездеспесін еш?ашанда кесірлер деп.
Саба?ты? ?орытындылау:С?ра?тар?а ма?ал- м?телдерге тез жауап беру.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
««Ма?ал - м?телдер»»
Сабақтың тақырыбы: «Мақал - мәтелдер» Сабақтың мақсаты: Мақал – мәтелдердің ғасырлар шежіресі екенін ұғындыра отырып,өзара ерекшеліктерін түсіндіру,мақал – мәтелдердің шығу тарихынан толық мәлімет беру.
Дамытушылығы:Қызықты грамматикалық ойындар арқылы тіл байлықтарын,ойлау қабілеттерін,өз беттерінше жұмыс жасау қабілеттерін дамыту.
Мақал – мәтелдер талай замандардан қалыптасқан ұрпақтан - ұрпаққа ауысып келген халықтық мұра. Осы алтын мұраларымызды жоғалтып алмайық. Мақал - мәтелдердің көп түрлері бар. Атап айтсақ ерлік, батырлық туралы, достық, өнер - білім, Отан, ынтымақ бірлік, тіл, ел, халық, әдептілік, еңбек туралы т. б.
Мұғалім: - Үлгі - өнеге ретінде айтылатын қысқа, әрі нұсқа нақыл сөзді не дейміз? - Мақал А) Оқу, білімге байланысты 1. Білім таппай мақтанба, (Өнер таппай баптанба) 2. Күш - білімде,(білім - кітапта) 3. Білім( ортақ) 4. Білім ауысады,(Ырыс жұғысады) 5. Оқу – инемен( құдық қазғандай) Б) Туған жер, отан, ел 1. Ел - елдің бәрі жақсы,(өз елің бәрінен жақсы), 2. Туған жердің жері де көрікті,(Елі де сүйікті) 3. Туған жердің қадірін шетте жүрсең,(білесің) 4. Отан - аттан да( ыстық ) 5. Отансыз адам (, ормансыз бұлбұл) В) Еңбек: 1. Еңбек етпеген( ішіп жемейді) 2. Еңбектің көзін тапқан( байлықтың өзін табады). 3. Еңбек бәрін (жеңбек) 4. Еңбегі аздың (өнбегі аз) 5. Ердің атын( еңбек шығарады)
Г) Әдептілік, әдемілік: 1 Үлкенге - құрмет,(Кішіге – ізет) 2 Әдептілік белгісі( иіліп сәлем бергені) 3. Әдепті бала ата - анасын мақтатар, (әдепсіз бала ата - анасын қақсатар) 4. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала» 5. Әдептінің (абыройы биік) Д) Тазалық, денсаулық туралы 1. Денсаулық (зор байлық) 2. Тазалық - (саулық негізі) 3. Көзің ауырса, қолыңды тый, Ішің ауырса(тамағыңды тый) 4. Тәні саудың(жаны сау) 5. Аурудың (алдын ал) 6. Ас - адамның(арқауы) Мұғалім: - Бір затты, жайды ойлап табу үшін астарлап айтылатын қысқаша өлеңді не дейміз? - Жұмбақ 1. Қиналмай тауларды, орманды, Теңізді, дария, жондарды. Ауылды, қаланы, халықты Ойлан тап, көтерген алыпты. (жер) 2. Жып - жылтыр, жалпақ бір Жатыр көк айна. Жүгіріп, жығылып, Жұлынып, сонда ойнап, Тек тайма (мұзайдын) 3. Жайса - көлдей, Жиса - жеңдей (киіз) 4. Үнсіз тілдесесің, Өзімен күнде өсесің (Кітап) 5. Қыста киімін тастайды, Көктемде киіне бастайды (ағаш) 6. Қиналмай көтеріп, Өзінен ауырды. Жорғалап кетеді Жүкшідей кәдімгі (құмырсқа)
7. Білімнен мол сый - асы, Балғындардың ұясы (мектеп) 8. Шәкіртке жанашыр, Мейірман кім, жаны асыл (ұстаз) 9. Ат та емес, ит те емес, Тістейтінін қайтерсің (аяз) 10. Таңмен көзін ашады, Әлемге нұрын шашады (күн) Мұғалім: Келесі кезектің шарты – тұрақты тіркесін тап.
А) Төбе шашы тік тұру (қорқу) Ә) Екі езуі екі құлағында (қуану) Б) Ит өлген жер (алыс) В) Қолды болды (із - түссіз жоғалды, ұрланды) Г) Маңдайынан шертіп жүріп (таңдап жүріп)
Көгере бер, көркейе бер, өсе бер. Өмір жолы еңбекпенен шешілер. Шыңға шығар шынар болып шынайы, Кездеспесін ешқашанда кесірлер деп.
Сабақтың қорытындылау:Сұрақтарға мақал- мәтелдерге тез жауап беру.
1. Білім таппай мақтанба, (Өнер таппай баптанба) 2. Күш - білімде,(білім - кітапта) 3. Білім( ортақ) 4. Білім ауысады,
(Ырыс жұғысады) 5. Оқу – инемен( құдық қазғандай) Б) Туған жер, отан, ел 1. Ел - елдің бәрі жақсы,
(өз елің бәрінен жақсы), 2. Туған жердің жері де көрікті,(Елі де сүйікті) 3. Туған жердің қадірін шетте жүрсең,(білесің) 4. Отан - аттан да( ыстық ) 5. Отансыз адам ,
( ормансыз бұлбұл) В) Еңбек: 1. Еңбек етпеген( ішіп жемейді) 2. Еңбектің көзін тапқан
( байлықтың өзін табады). 3. Еңбек бәрін (жеңбек) 4. Еңбегі аздың (өнбегі аз) 5. Ердің атын( еңбек шығарады)
Г) Әдептілік, әдемілік: 1 Үлкенге - құрмет,(Кішіге – ізет) 2 Әдептілік белгісі( иіліп сәлем бергені) 3. Әдепті бала ата - анасын мақтатар, (әдепсіз бала ата - анасын қақсатар) 4. Әдепті бала арлы бала, әдепсіз бала сорлы бала» 5. Әдептінің (абыройы биік) Д) Тазалық, денсаулық туралы 1. Денсаулық (зор байлық) 2. Тазалық - (саулық негізі) 3. Көзің ауырса, қолыңды тый, Ішің ауырса(тамағыңды тый) 4. Тәні саудың(жаны сау) 5. Аурудың (алдын ал) 6. Ас - адамның(арқауы)
