Просмотр содержимого документа
«К?шеде ж?ру т?рбие са?аты»
Сабақтың тақырыбы: Жол белгілері.
Сабақтың мақсаты:Оқушылардың көшеде жүру ережелерін меңгеру дағдысын қалыптастыру және оны іс-жүзінде пайдалана білуін жетілдіру. Оқушыларды сақтыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі:Көше ережесін сақтау тақырыбына салынған әр түрлі суреттер,қатырма қағаздан бағдаршам макеті, жас автоинспектордың бас киімі мен таяқшасы. «Жол әліппесі» қабырға газеті,жол тәртібіне арналып жазылған ұрандар фотосуреттерден жасалған стенд. Әр топтың жеке жұмыс столы, жол белгілері, транспорт түрлері.Сынып бөлмесінің әр жеріне: «Жол тәртібін жадыңда ұста!» «Бәріміз бағдаршамға бағынайық». «Көшеде сақ бол»-деген сөздер жазылған плакттар ілінген.
Сабақтың барысы:Оқушылардың сабаққа даярлығын тексеру, топқа бөлу.
- Балалар,қазір жылдың қай мезгілі?
Күз мезгілі, қазан айы.
- Көшелерімізде қандай өзгерістер болып жатыр?
Көшедегі жол бойын машиналар ерсілі-қарсылы жүруде, бағдаршам көздері кейде жыпылықтап өшіп қалуда.
Жол жүруге қолайсыз.
- Ал, осы жол тәртібін басқарушыны білеміз бе?
- Бағдаршам.
- Ал көшедегі кездейсоқ қауіп-қатерден аман болу үшін нені білуіміз қажет?
- Біздер көшеде жүру ережесін жақсы білуіміз керек.
І-бөлім. Сұрақтар:
1. Бағдаршам дегеніміз не? Адам үшін оның маңызы қандай?
2. Бағдаршамның неше түрі болады?
3. Бағдаршамның қызметін атап бере аласың ба?
4. Жолдағы қозғалыс бағдаршамнан басқа қандай белгілермен реттеледі?
Оқушылар алдына арнайы жол белгілері макеті, көше сызықтары салынған таблица,көлік түрлері, таратылады. Әр топ өзіне берілген заттарды пайдаланып көліктермен жүргіншілер қимылын көрсетеді.
1-топ: Жаяулар өтетін жолдар, жиек жолдар, жаяу жүргінші қалай жүру керектігін макетті пайдаланып көрсетеді.
2-топ:Трамвайды қандай жерде тұрып күту керек?
3-топ: Қандай көліктерге бағдаршамның қызыл жарығына жүруге рұқсат етіледі?
4-топ: Автобус,трамбай, тралейвустан түскенде жолдың келесі бетіне қалай өту керектігін көрсету. Оқушылар жауабын автоинспектор бағалайды?
ІІІ-бөлім: «Үйренейік, білейік».
Әр топқа түрлі-түсті қағаз, қайшы,желім таратылып береді. Олардың өздері білетін жол белгілерін жасауларын талап етеді, белгі 4-дана болу керек.
Мысалы:
а) жаяулар өтетін жер, жаяулар өтуге болмайтын жер.
ә) Велосипедпен өтуге болмайтын жер,өтуге болатын жер.
б) Жолдар «Бір жақты қозғалысты жол» белгісі,жол жұмыстары белгісі.
в) «Тайғақ жол» белгісі т.б.с.
Топ мүшелері өздері қиып әзірлеген белгілерін көрсетіп, сол туралы түсінік береді. Белгі түрлері толықтырып қайталанылады.
ІҮ-бөлім: «Сергітейік жанымызды» хор «Бағдаршам» айтылады. Осыдан кейін балалар жол ережесіне, жол белгілеріне байланысты жаттаған өлеңдерін айтып береді.
1-оқушы. Көрген дәу қырағы,
Көшемізде тұрады.
Ол бергенде команда.
Бағынамыз әмәндә.
2-оқушы: Қызыл көзі жанса,
Мейлі көлік жоқта.
Қатып қалған жанса.
Қыбыр етпе алға.
3-оқушы: Сары көзі жанса,
Мейлі көлік жоқта,
Қатып қалған жанса.
Қыбыр етпе алға.
4-оқушы: Жанса көзі жасыл.
Жолың айдай ашық.
Жүре бергін батыл,
Керегі жоқ саспа!
5-оқушы: Көшедегі бағдаршам болмаса,
Кісі жоқ өзіңе жол сілтер.
Кідірме,абыржып онда аса,
Сенгейсің өзіңнің көзіңе.
6-оқушы: Көшеде ортваға жеткенше, Әуелі көзің сол жаққа.
Балақай, ортадан өткен соң.
Мойының сол жақтан оң жаққа.
7-оқушы: Мен білем, бәрін мен-деген.
Отырған жоқсың бөлмеде,
Машина өтіп кеткен соң.
Жолаушы алға беттесін.
8-оқушы: Ұшқалақ бала ұрыншақ.
Ойлалық, соны ұғынсақ.
Машина өтіпе кетпенсін.
Жолаушы алға беттесін.
9-оқушы : Жыламасын, аналар.
Жас ұландар өсе бер.
Сақ болыңдар балалар.
Сақ жүріңдер, көшеде!
10-оқушы: Қай көше ,қай қалаға барсаңызда,
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да.
Жолда жүру ережесі заңды тәртіп.
Ол ортақ үлкен-кіші баршамызға.
Басталар әр қадамың аттауменен,
Жолда жүру ережесін сақтаңыздар.
Жұмбақтар шешу.
Әр топ бір-біріне дайындаған жұмбақтарын жасырады.
І-топ. Көзін ашып жұмады.
Бағыт сілтеп тұрады. (Бағдаршам)
ІІ-топ. Ала таяқ ұстаған,
Жол тәртібін нұсқаған.
Өміріңді күзеткен,
Ысқырығы күшті адам.(Автоинспекция қызметкері)
ІІІ-топ. Арқаным тым ұзын.
Ала алмайсың бір үзім.(Жол)
ІҮ-топ. Сөйлегенде білмейді
Бірақ «Тоқта,жүр»-дейді.
(Бағдаршам)
Ү-топ.
Сәт, сапар.
Қорытынды:Келгенқонақтар оқушыларға баға беріп, жақсы қатысқан үшінсыйлықтар береді.
Тәрбие сағатының тақырыбы: Жолда жүру ережелерін білеміз бе?
Мақсаты: Көшеде жүру ережелері бойынша қалыптасқан оқушы түйсіктерін, білімдерін пысықтап, оның өмірдегі маңызын түсіндіру. Оқушылардың қызығушылығын тудырып, ой - өрісін, белсенділігін дамыту. Сынып оқушыларын жолдастыққа, сақтыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Жол белгілері, бағдаршам макеті, қиылған жіңішке ұзын жолақшалар (зебра жолы), бордюр макеті, сюжетті суреттер, автобус макеті, лото ойынына қажетті сурет пен белгілер суреті. Техникалық құрал: теледидар, DVD, видео көрініс жазылған DVD дискісі.
Барысы: Сынып оқушылары 4 топқа бөлініп отырады. (әр топта 4 оқушыдан)
Мұғалім: Сәлеметсіңдер ме, балалар? Біз өмірімізді, денсаулығымызды қорғаудың бірден - бір кепілі көшеде жүру ережелерінен сабақтар өткізген болатынбыз. Бүгін осы көшеде жүру ережелері бойынша алған білімдеріңді пысықтау мақсатында «Жолда жүру ережелерін білесің бе?» атты тәрбие сағатын өткізгелі отырмыз. Себебі, жолда жүру тәртібін білу әрбір бала, әрбір адам үшін маңызды деп білеміз. - Ал көшеде жүру тәртібін білмеу неге әкеп соғуы мүмкін? 1 - оқушы: Көшеде жүру тәртібін орындамау көліктердің жүріп тұруына кедергі келтіреді, жұмысшылар жұмысқа, оқушылар сабаққа, дәрігерге, басқа да баратын жерлеріне дер кезінде жетпеуі мүмкін. 2 - оқушы: Көшеде жүру тәртібін білмеудің салдарынан адамдар жол апатына ұшырап жатады. 3 - оқушы: Жолда жүру ережелерін білмеген оқушылар көлік астына түсіп, қыршыннан қиылып та жатады. 4 - оқушы: Жол жүрудің тәртібін Ережесін білеміз. Сақтанғанда қатерден, Сау - саламат жүреміз. Мұғалім: Олай болса сендерге көшеде жүру ережелеріне байланысты біраз сұрақтар қояйын. Ал сендер келген қонақтарға бар білімдеріңді көрсетуге тырысыңдар. - Балалар, жол деген не? 5 - оқушы: «Жол» деген сөздің өзі көлік құралдары мен жүргіншілер қозғалатын аумақ ұғымын қамтиды. Бұл қалалар мен елді мекендер, олардан тыс жерлердегі жолдар, көшелер мен бұрылыстар. Жол көліктер мен жаяу жүргіншілерге арналған деп екіге бөлінеді. - Жолда жүруде біз білу керекті ең негізгі ереже қандай? 6 - оқушы: Жолда жаяу жүргінші мен жүргізуші болады. Автобустар, троллейбустар мен автокөліктер көліктің негізгі ЖОЛ АЛЫБЫМЕН жүреді, ал жаяу жүргінші ТРОТУАРМЕН немесе көше бойының оң жақ шетімен жүру керек. - Тротуар деген не? 7 - оқушы: Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда «жаяу жүргіншіге арналған жол» дегенді білдіреді. Тротуар үстінде қандай да болмасын ойын ойнауға немесе жүгіруге болмайды. Бұл жаяу жүргіншіге бөгет жасаумен атар, аса қауіпті болып табылады. - Жол жиегінің бойындағы қапталдар не? 8 - оқушы: Бұл – жол жиегі мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған арнайы тас қаптал. Оны БОРДЮР деп атайды. Бордюр француз тілінде «бір нәрсені жиектеуге арналған жолақ» деген сөз. Кейбір балалар осы бордюрдің үстімен жүруді қызық көреді. Ондай жағдайдың ақыры қайғылы оқиғаға соқтыруы мүмкін. 9 - оқушы: Тротуар – жүрер жолы жаяудың, желаяқтың, Жайбасардың, баяудың. Машинаның жолы – көше ортасы, Соны ұмытып кете көрме, аяулым. - Жол бойындағы сызықтар мен белгілерді қалай атаймыз? Хормен: Жол белгілері - Біз үнемі тротуармен жүре бермейміз. Көшеден өтетін кезде қалай өтеміз? 10 - оқушы: Көшеден тек жаяу жүргіншілер өтпесі арқылы өту керек. Оны «Зебра» (жолақ жол) деп атайды. Суретпен жұмыс 1. Жаяу жүргіншілер жолын көрсет. 2. Балаға үйден мектепке дейінгі ең қысқа жолды табуға көмектес. Оны қызыл сызықпен белгіле. 3. Ал енді ең қауіпсіз жолды тап. Оны жасыл сызықпен белгіле. - Қызыл сызықпен белгіленген жол қысқа болғанымен қауіпті, сондықтан жасыл түспен белгіленген жолмен жүргіземіз. 11 - оқушы: Жолақ жолмен көшеден Өтеді кіл жаяулар. Көліктердің бәрінің Жылдамдығы баяулар. «Қалмасын жұрт жолынан!»- Деп жол берер көліктер. Зебраның жонынан Аумайды өзі, келіп көр! - Көшеде жүру тәртібін не басқарады? Оқушылар хормен: БАҒДАРШАМ 12 - оқушы: Бағдаршам аты Үш көзі бар батыр. Тоқ болғанмен заты, Өзінде көп ақыл. 13 - оқушы: Бағдаршам - өмірімізді жазымнан сақтандыратын көмекшіміз, оның сырын біліп, тілін алу баршамызға керек.
Би «Бағдаршам» ( үш қыз бағдаршамның үш көзіне сәйкес күсті дөңгелекшелермен билейді) 1 - қыз: Қызыл көзі жанғанда Қалт тоқтай қал табанда. 2 - қыз: Сары көзі жанғанда, Сақ, абай бол барынша. 3 - қыз: Жасыл жарық жол ашық, Жүре бергін бел асып. Сергіту ойынын ойнайық. Орнымыздан тұрайық Бағдаршамның белгісін Қимылмен келтіріп шығайық. ( Мен қызыл дөңгелекті көтергенде отырасыңдар, сары дөңгелекті көтергенде тұрасыңдар, жасыл дөңгелекті көтергенде орындарыңда жүресіңдер.)
- Балалар, кейде қиылыстардағы бағдаршам жұмыс істемей қалуы мүмкін. Бұл жағдайда бағдаршамның міндетін мемлекеттік автоинспекциясының қызметкерлері атқарады. Оны РЕТТЕУШІ дейміз. Қазір Нұрдәулет реттеуші болады. Сендер оның қимылын бағдаршамның қандай сигналына сәйкес келетінін алдарыңдағы қызыл, сары, жасыл белгішелерді көтеру арқылы көрсетесіңдер. оқушы: (ала таяғымен реттеуші қимылын 2 рет көрсетеді) Көрсең жолдың бойынан МАЙ қызметкерлерін Шаршау білмес, ей, ұлан, Елеу керек еңбегін. Көз салып ол қырағы, Бос жібермей әр күнін, Қадағалап тұрады Жолда жүру тәртібін. - Рахмет. Ал, балалар, жолдағы жол белгілері не үшін керек деп ойлайсыңдар?
14 - оқушы: Жол белгілері жолдарда қозғалысты реттеуге көмектеседі. Жүргізушілер мен жаяу жүргіншілерді жол апаттарынан сақтануды ескертеді, қайда баруға болады және болмайтындығын көрсетеді.
І топ. Ескерту белгілері. 1 - оқушы: Үшбұрышты қызыл бояумен көмкерілген бұл белгілер жол бойында жағдайсыз, яғни қауіпті жерлер бар дегенді білдіреді.(суреттерін көрсете отырып әр оқушы екіден ескерту белгілерін атап шығады). • жаяу жүргінші өтпесі • балалар • тайғақ жол • жол жөндеу жұмыстары • екі жақты қозғалыс • велосипед жолымен қиылыс • шлагбаумы бар темір жол • шлагбаумы жоқ темір жол 2 - оқушы: Басымдылық белгілері – бұл белгілер жүріс бөлігінің немесе жолдың жіңішкерген бөліктерінің көше қиылыстарын өтпелерін кесіп өту керектігін бейнелейді. • басты жол • басты жолдың аяқталуы • жол беріңіз • аялдамасыз қозғалуға тыйым салынады.
ІІ топ. Тыйым салатын белгілер. 3 - оқушы: Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл бояумен беріледі. Ол қозғалыс атаулының бәріне тыйым салады (суреттерін көрсете отырып әр оқушы екіден ескерту белгілерін атап шығады). • кіруге тыйым салынады • қозғалысқа тыйым салынады • велосипедпен жүруге тыйым салынады • жаяу жүргіншілердің қозғалысына тыйым салынады • аялдауға тыйым салынады
4 - оқушы: Нұсқау белгілері – бұл топтағы белгілер жаяу жүргіншілер мен велосипедшілер жүретін жерлерді көрсетеді, қандай да болмасын көлік түрлерінің біреуінің нақты бағыттағы қозғалысына рұқсат береді. • түзу қозғалыс • оңға қозғалыс • айналма жол • велосипед жолы • жаяу жүргінші жолы • ең төменгі қозғалысты шектеу
ІІІ топ. Ақпараттық көрсеткіш белгілері. 5 - оқушы: Бұл топтағы белгілер жол қозғалысына қатынасуларға, жаяу жүргіншілер өтпесі орналасқан жер, қоғамдық көлік аялдамасы, көлік тұратын орын туралы хабарлайды. • автобус немесе троллейбус тоқтайтын жер • трамвай тоқтайтын жер • біржақты қозғалыстағы жол • тұрақ орны • жаяулар өтпесі • жер асты жаяулар өтпесі ІҮ топ. Қызмет көрсету белгілері. 6 - оқушы: Қызмет көрсету белгілері - тиісті объектілердің орналасуын хабарлайды. • алғашқы медициналық көмек пункті • аурухана • телефон • тамақтану орны • ауыз су • демелыс орны 7 - оқушы: Қосымша ақпарат белгілері (табличкалар) - өздерімен бірге пайдаланылатын белгілердің ықпалын нақтылайды немесе шектейді. • объектіге дейінгі арақашықтық • ықпал ету аймағы • қолданылу бағыттары - Өте жақсы, балалар. Осы жол белгілерін үнемі естеріңде сақтаңдар. Ал енді мына бір көрініске назар аударыңдар.( теледидардан арнайы түсірілгенвидео көріністі қосамын ) Үш оқушы мектепке бару үшін үйінен шықты да, көлік жүретін көшеде қуаласып ойнады. Тәртіпсіздеу біреуі екінші оқушыны итеріп жібереді. Ол жығылып қалады. Үшінші оқушы жығылған баланы тұрғызуға көмек көрсетеді. Дәл осы кезде бұрылыстан шыға келген машина әзер тоқтайды. Итерген тәртіпсіз оқушы бар ықыласымен айқайлап, күліп тұрады. - Осы көрініс жайында не айтасыңдар? / / - Әрине, осындай ережеге сай емес ойындар кездейсоқ апатқа кезіктіреді. Сондықтан жолда жүру ережесін үнемі сақтаңдар.
Топтық жұмыс «Қай жерде ойнауға болады? Ал қай жерде ойнауға болмайды?». Егер топтарыңа жолда жүру ережелерін бұзбай ойнап жүрген балалардың суреті берілген болса астындағы шаршыны жасыл түспен, керісінше ереже сақталмаған жерді қызыл түспен бояйсыңдар. - Біз ауылда бір жерден екінші жерге жаяу қатынай береміз. Ал қалада қоғамдық көліктерді пайдаланбасқа келмейді. Ол кезде көбіне қандай көлік түрін пайдаланамыз? - / автобус / - Автобусқа мінерде қандай ережені сақтау керекпіз? 8 - оқушы: Автобусты аялдамада күтеміз. Тәртіпті сақтау керекпіз. Автобустың артқы есігінен кіріп, алдыңғы есігінен түсу керек. ( Екі оқушы қысқа көрініс көрсетеді. Автобустың макетінің атқы есігінен кіріп, алдыңғы есігінен түседі ) 9 - оқушы: Есігінен артқы, Көлікке сен мінгін. Дәл осы бір салтты, Құлағыңа ілгін. 10 - оқушы: Кезекте сен әлгі Артқы есіктен кіргін. Енді есіктен алғы, Түсеріңді білгін. - Жақсы, балалар. Сендер көшеде жүру ережелері жайлы көп әңгімеледіңдер. Енді сендердің білімдеріңді «Жол белгілерін білесің бе?» деп аталатын лото ойыны арқылы қорытындыламақпын. Сендердің қолдарыңда белгі аты жазылған карталар бар. Сол картаны жол белгілерінің сәйкес суретіне теріс қойып шықсаңдар қызықты суретті көре аласыңдар.
( Оқушылар қолдарындағы жол белгісінің атын оқып, сәйкес суретке қондырады. Соңында суретті тамашалайды) - Қандай сөйлем шықты? Хормен оқиды: Жолда жүру ережелерін сақта!
Мұғалім: Тәрбие сағатымызды қорыта келгенде, біздің қалаларымызда сол сияқты біз тұрғандай ауылдардың бәріне ортақ жолда жүру ережесі енгізілген. Бұл ережені оқушылар да, үлкендер де, барлық жүргіншілер мен жүргізушілер де бұлжытпай орындауы керек. Тәрбие сағатына белсене қатысып, ізденгіштік қабілетін көрсеткен оқушылар атап өтіледі.
