2.?аза? хал?ыны? асыл м?раларын, ?ымбат ?азыналарын
?адірлеп, ?астерлеуге баулу.
3.?з ?лтымызды? ?негесін о?ушы бойына сі?іріп,дамыту.
??рал-жабды?; Интерактивті та?та.
Ж?ргізуші;
?айырлы к?н, ?адірменді ?ауым
?стаздар мен о?ушылар.
б?гінгі бізді? т?рбие са?атымызды?
та?ырыбы «Ата-баба д?ст?рі,
?дептілік белгісі»Олай болса мына ?ле?
жолдарымен бастайы?.
Бауырлас?ан т?німіз
Б?зылма?ан антымыз
Ке? даланы? ежелгі
?аза? дейтін хал?ымыз
?зге ?лттай бізді? де
Бар д?ст?р мен салтымыз.
?аза?-к?не д?уірден бастау алатын к?рделі де бай,тарихы сан ?илы,?зіндік м?дениеті,салт-д?ст?рі бар, пейілі ?зіндік байта? даласындай ке? де ?она?жай халы?.
Хал?ымызды? бітім болмысын зерттеген этнограф
?алымдарды? атап ?ткендей, жайшылы?та-т?убешіл,
жаугершілікте т?уекелшіл, зерделі де ойшыл, сабырлы
да жомарт,?ділдікті ба?алай білетін халы?.
1-о?ушы
Біз ?аза? деген мал ба??ан елміз.
Біра? ешкімге со?ты?пай жай жат?ан елміз,
Елмізден ??т-береке ?ашпасын деп.
Жерімізді? шетін жау баспасын деп,
Найза?а ?кі та??ан елміз.
2-о?ушы
Ешбір д?шпан басынба?ан елміз,
Басымыздан с?з асыма?ан елміз.
Досымызды са?тай білген елміз,
Д?м-т?зды а?тай білген елміз.
Ж?ргізуші;
Бала т?рбисіне,жалпы адам т?рбиесіне тере? м?н беріп, оны? с?тті ?а?идалары мен ережелерін ?стан?андарды? бірі-?зімізді? ?аза? хал?ы.?зге ?лттар сия?ты,?зімізді? де д?ст?р мен салтымыз жайлы ??гімелеуге кезек берейік.
С?йінші;
С?йінші деп ?уанышты хабар жеткізуші адамны? «с?йінші-с?йінші» деп келуі.М?ндайда ?уан?ан ?й иесі «?ала?аны?ды ал» дейді немесе о?ан риза болатын сйлы? береді.Б?л шын ?уануды? ризашылы?ты? белгісі.
Шашу;
Б?л бала д?ниеге келгенде, келін т?скенде, ??да келгенде,осындай ?уанышты мерекелерде т?ттілер мен К?міс тидындардан ?йелдер шашу шашады.
5.о?ушы.
?она?асы;хал?ымызды? ерекше ?ымбат д?ст?рі-?она?жайлылы?.?йіне келген ?она?ты ??рметпен ?арсы алып,мал сойып ?она?асы беру-жомартты?ты? белгісі.
6.О?ушы.
Сыба?а;??рметті ?она??а немесе ?здеріні? жа?ын-жуы?ына арнап са?та?ан к?делі ет м?шелері- сыба?а деп аталады.?лкен а?са?алдар?а, ??далар?а, жасы ?лкен адамдар?а сыба?а ?дейі са?талады.
7.О?ушы.
Ерулік;бас?а жерден к?шіп келген к?ршілерге сол жерде б?рыннан т?ратындар ерулік береді,?она??а ша?ырады.
8.О?ушы.
Бай?азы;балаларды?,жас?спірімдерді? жа?адан ал?ан киіміне берілетін а?шалай не заттай сыйы. Бай?азы с?рауды? еш арты?шылы?ы жо?.
9.О?ушы.
Б?сіре; ?ыз ?затыл?анда немесе жиен ал?аш келгенде меншіктеп аталатын, ен сал?ан мал.
10.О?ушы.
Ту?ан со? адам боп,
Білімсізден жаман жо?.
Ел д?ст?рін білмесе?,
Ж?рт айтады «надан» деп.
11.О?ушы.
Ата-баба? арда?ты,
Жаманды??а бармапты.
Ардай т?тып ?лкенді,
Ата жолын жал?апты.
?н;
?ттібай ?ара?ат.
12.О?ушы.
Аманат;бір адамны? екінші біреуге са?тау?а берген заттары.Аманатты са?тау,оны мезгілінде ?айтару ?лкен адамгершілікке жатады.Аманат?а ?иянат жасау?а болмайды.Ол ?те ауыр к?н? деп айт?ан.
13.О?ушы.
С?лем беру алыс жолдан келген жолаушы сол елді? адамы ауыл а?са?алдарына ?дейі іздеп келіп с?лем беру ?алыптас?ан д?ст?ріміз.
С?лем бере білейік;
14.О?ушы.
– Ассалаума?алайк?м! Аланы? н?ры жаусын.
15.О?ушы.
- Уа?алайк?массалам! ?зі?ізге де соны тілеймін.
Ж?ргізуші;
С?лемдесуге байланысты та?ы ?андай с?здерді білесі?дер.
16.О?ушы.
Біздер с?лем береміз.
Алдымыздан кезіккен,
К?п танысты к?реміз.
Б?рін де ізетпен,
Біздер с?лем береміз.
17.О?ушы.
Енші;балалары ер жетіп жеке ?й бол?анда ата-анасы о?ан д?ние м?лік, мал беріп, отау тігіп б?лек шы?арады. Б?ны енші деп атайды.Ал ?ыз?а беретін д?ние м?лікті «жасау» деп атайды.
Ж?ргізуші:
Бізді? хал?ымызды? т?рбие т?сілдері мен т?жрибелері ?те к?п. Хал?ымызды? ?асырлар бойы жаз?ан зор е?бектері салт-д?ст?р,?дет-??рып.
Тиым с?здер, на?ыл с?здер-халы?ты? т?лім-т?рбие,?лгі-?неге,а?ыл-ке?ес берудегі т?рбие ??ралдары?ы? бірі.
Олай болса тыйым с?здер, на?ыл с?здер жалы ??гімелеік.
?андай жаман ?дет,жат пи?ыл,?депсіз істерден са?тауымыз керек екен.
18.О?ушы.
?йге ?арай ж?гірме.
?йде ыс?ырма.
?лкен адамны? жолын кеспе.
19.О?ушы.
Мы?ыны?ды таянба.
Тізе?ді ??ша?тама
21.О?ушы
?аза? осы дала дейтін, к?н дейтін.
?аза? осы «?нер алды-тіл» дейтін,
?аза? осы ?арасы? ба, а?сы? ба?
?о?ырсы? ба, жатыр?ауды білмейтін.
22- о?ушы
Ке? даланы? ежелгі
?аза? деген хал?ымыз
?зге ?лттай бізді? де
Бар д?ст?р мен салтымыз
Тілім барда ,?аза?ым бар,хал?ым бар
Д?ст?рім бар,ата-жолы,салтым бар.
Ма?ал-м?тел кезе?і;
Алты жыл аш болса?да
Ата?ны? Салтын ?мытпа.
?ят-иманны? ?абы.
Бекжан.
?аза?тар -?дет-??рып, салт-сана, тіл жа?ынан бірт?тас ?лт.
«Ата м?ра?- асыл ?азына?»
«Салт д?ст?рін ел б?збас, у?де сертін ер б?збас»
22.О?ушы.
М?нге толы ?аза?ымны? ??мыры
Сан асылды? ашылып т?р т??ыры
Кеше ?ана керексіз ?ып таста?ан
?ажап екен ?дебі мен ??рыбы.
23.О?ушы
С?нге толы ?аза?ымны? тірлігі
Кіріп т?рса ынтыма? пен бірлігі
?р ж?ректе б?ршік жарып г?лдейді
Ж?ргізуші:
Кешегі к?нсіз келешек жо?. Б?гінгі жас ?рпа?ты сонау замандардан жина?тал?ан ата- бабаларымызды? мол м?расы мен сусындатк бізді? міндетіміз. ?лды? батыр, ?ызды? ?депті болып ?алыптасуы бабалар м?расына байланысты.Бізді? міндетіміз ?з білгенімізді осындай балаларымыз?а ?йретіп ?лгі боларлы?тай болуымыз керек. ?з Отанымызды? патриоты болайы?.
Тартынбайы? ал?а ?адам басайы?
Ата- баба жеріне ?ам жасайы?
?мыт бол?ан салт-д?ст?рді к?ркейтіп
?аза? бол?ан еліме шашу етіп шашайы?- деп
«Ата- баба д?ст?рі» «?дептілік белгісі » атты т?рбие са?атымызды ая?таймыз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«: «Ата- баба д?ст?рі ?дептілік белгісі»»
Тақырыбы: «Ата- баба дәстүрі
Әдептілік белгісі»
Мақсаты; 1.Оқушыларды өз халқымыздың әдет-ғұрыптары,
салт-дәстүрлерімен таныстыру,оларды түсініп біліп
үйренуге бағыттау, мәлемет беру.
2.Қазақ халқының асыл мұраларын, қымбат қазыналарын
қадірлеп, қастерлеуге баулу.
3.Өз ұлтымыздың өнегесін оқушы бойына сіңіріп,дамыту.
Құрал-жабдық; Интерактивті тақта.
Жүргізуші;
Қайырлы күн , қадірменді қауым
ұстаздар мен оқушылар.
бүгінгі біздің тәрбие сағатымыздың
тақырыбы «Ата-баба дәстүрі,
әдептілік белгісі»Олай болса мына өлең
жолдарымен бастайық.
Бауырласқан тәніміз
Бұзылмаған антымыз
Кең даланың ежелгі
Қазақ дейтін халқымыз
Өзге ұлттай біздің де
Бар дәстүр мен салтымыз.
Қазақ-көне дәуірден бастау алатын күрделі де бай,тарихы сан қилы,өзіндік мәдениеті,салт-дәстүрі бар, пейілі өзіндік байтақ даласындай кең де қонақжай халық.
Халқымыздың бітім болмысын зерттеген этнограф
ғалымдардың атап өткендей, жайшылықта-тәубешіл,
жаугершілікте тәуекелшіл, зерделі де ойшыл, сабырлы
да жомарт,әділдікті бағалай білетін халық.
1-оқушы
Біз қазақ деген мал баққан елміз.
Бірақ ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз,
Елмізден құт-береке қашпасын деп.
Жеріміздің шетін жау баспасын деп,
Найзаға үкі таққан елміз .
2-оқушы
Ешбір дұшпан басынбаған елміз,
Басымыздан сөз асымаған елміз.
Досымызды сақтай білген елміз,
Дәм-тұзды ақтай білген елміз.
Жүргізуші;
Бала тәрбисіне,жалпы адам тәрбиесіне терең мән беріп, оның сәтті қағидалары мен ережелерін ұстанғандардың бірі-өзіміздің қазақ халқы.Өзге ұлттар сияқты,өзіміздің де дәстүр мен салтымыз жайлы әңгімелеуге кезек берейік.
Сүйінші;
Сүйінші деп қуанышты хабар жеткізуші адамның «сүйінші-сүйінші» деп келуі.Мұндайда қуанған үй иесі «қалағаныңды ал» дейді немесе оған риза болатын сйлық береді.Бұл шын қуанудың ризашылықтың белгісі.
Шашу;
Бұл бала дүниеге келгенде, келін түскенде, құда келгенде,осындай қуанышты мерекелерде тәттілер мен Күміс тидындардан әйелдер шашу шашады.
5.оқушы.
Қонақасы;халқымыздың ерекше қымбат дәстүрі-қонақжайлылық.Үйіне келген қонақты құрметпен қарсы алып,мал сойып қонақасы беру-жомарттықтың белгісі.
6.Оқушы.
Сыбаға;құрметті қонаққа немесе өздерінің жақын-жуығына арнап сақтаған кәделі ет мүшелері- сыбаға деп аталады.Үлкен ақсақалдарға, құдаларға, жасы үлкен адамдарға сыбаға әдейі сақталады.
7.Оқушы.
Ерулік;басқа жерден көшіп келген көршілерге сол жерде бұрыннан тұратындар ерулік береді,қонаққа шақырады.
8.Оқушы.
Байғазы;балалардың,жасөспірімдердің жаңадан алған киіміне берілетін ақшалай не заттай сыйы. Байғазы сұраудың еш артықшылығы жоқ.
9.Оқушы.
Бәсіре; қыз ұзатылғанда немесе жиен алғаш келгенде меншіктеп аталатын, ен салған мал.
10.Оқушы.
Туған соң адам боп,
Білімсізден жаман жоқ.
Ел дәстүрін білмесең,
Жұрт айтады «надан» деп.
11.Оқушы.
Ата-бабаң ардақты,
Жамандыққа бармапты.
Ардай тұтып үлкенді,
Ата жолын жалғапты.
Ән;
Үттібай Қарақат.
12.Оқушы.
Аманат;бір адамның екінші біреуге сақтауға берген заттары.Аманатты сақтау,оны мезгілінде қайтару үлкен адамгершілікке жатады.Аманатқа қиянат жасауға болмайды.Ол өте ауыр күнә деп айтқан.
13.Оқушы.
Сәлем беру алыс жолдан келген жолаушы сол елдің адамы ауыл ақсақалдарына әдейі іздеп келіп сәлем беру қалыптасқан дәстүріміз.
Сәлем бере білейік;
14.Оқушы.
– Ассалаумағалайкүм! Аланың нұры жаусын.
15.Оқушы.
- Уағалайкүмассалам! Өзіңізге де соны тілеймін.
Жүргізуші;
Сәлемдесуге байланысты тағы қандай сөздерді білесіңдер.
16.Оқушы.
Біздер сәлем береміз.
Алдымыздан кезіккен,
Көп танысты көреміз.
Бәрін де ізетпен,
Біздер сәлем береміз.
17.Оқушы.
Енші;балалары ер жетіп жеке үй болғанда ата-анасы оған дүние мүлік, мал беріп, отау тігіп бөлек шығарады. Бұны енші деп атайды.Ал қызға беретін дүние мүлікті «жасау» деп атайды.
Жүргізуші:
Біздің халқымыздың тәрбие тәсілдері мен тәжрибелері өте көп. Халқымыздың ғасырлар бойы жазған зор еңбектері салт-дәстүр,әдет-ғұрып.
Тиым сөздер, нақыл сөздер-халықтың тәлім-тәрбие,үлгі-өнеге,ақыл-кеңес берудегі тәрбие құралдарыңың бірі.
Олай болса тыйым сөздер, нақыл сөздер жалы әңгімелеік.
Қандай жаман әдет,жат пиғыл,әдепсіз істерден сақтауымыз керек екен.
18.Оқушы.
Үйге қарай жүгірме.
Үйде ысқырма.
Үлкен адамның жолын кеспе.
19.Оқушы.
Мықыныңды таянба.
Тізеңді құшақтама
21.Оқушы
Қазақ осы дала дейтін, күн дейтін.
Қазақ осы «өнер алды-тіл» дейтін,
Қазақ осы қарасың ба, ақсың ба?
Қоңырсың ба, жатырқауды білмейтін.
22- оқушы
Кең даланың ежелгі
Қазақ деген халқымыз
Өзге ұлттай біздің де
Бар дәстүр мен салтымыз
Тілім барда ,қазағым бар,халқым бар
Дәстүрім бар,ата-жолы,салтым бар.
Мақал-мәтел кезеңі;
Алты жыл аш болсаңда
Атаңның Салтын ұмытпа.
Ұят-иманның қабы.
Бекжан.
Қазақтар -әдет-ғұрып, салт-сана, тіл жағынан біртұтас ұлт.
«Ата мұраң- асыл қазынаң»
«Салт дәстүрін ел бұзбас, уәде сертін ер бұзбас»
22.Оқушы.
Мәнге толы қазағымның ғұмыры
Сан асылдың ашылып тұр тұғыры
Кеше ғана керексіз ғып тастаған
Ғажап екен әдебі мен ғұрыбы.
23.Оқушы
Сәнге толы қазағымның тірлігі
Кіріп тұрса ынтымақ пен бірлігі
Әр жүректе бүршік жарып гүлдейді
Жүргізуші:
Кешегі күнсіз келешек жоқ. Бүгінгі жас ұрпақты сонау замандардан жинақталған ата- бабаларымыздың мол мұрасы мен сусындатк біздің міндетіміз. Ұлдың батыр, қыздың әдепті болып қалыптасуы бабалар мұрасына байланысты.Біздің міндетіміз өз білгенімізді осындай балаларымызға үйретіп үлгі боларлықтай болуымыз керек. Өз Отанымыздың патриоты болайық.
Тартынбайық алға қадам басайық
Ата- баба жеріне қам жасайық
Ұмыт болған салт-дәстүрді көркейтіп
Қазақ болған еліме шашу етіп шашайық- деп
«Ата- баба дәстүрі» «әдептілік белгісі » атты тәрбие сағатымызды аяқтаймыз.
