Ашы? т?рбие са?аты "?анатты достар"

Тақырыбы: «Қанатты достар»

Мақсаты: 1Оқушыларға пәндер бойынша тапсырмалар орындату арқылы құстар туралы түсінігін кеңейту,құстар тіршілігі туралы,адам өміріндегі пайдасы туралы мағлұмат беру.

2.Оқушылардың дүниетанымын кеңейту.Көру,есту,ойлау,сөйлеу қабілетін дамыту,сөздік қорын молайту.

3. Табиғатты сүюге,құстарды аялауға тәрбиелеу,экологиялық,адамгершілік,

әсемдік тәрбие беру.

Түрі: Сайыс –сабақ (1-4 сыныптар)

Әдісі: Сұрақ-жауап, топтар сайысы, сахналау,ойын,шығармашылық.

Көрнекілігі: Құстар суреті,музыкалық әуендер,кейіпкерлер атрибуттары,көктем көрінісі,слайдтар.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

-Оқушылар шаттық шеңберге тұрып,көңілді әуенмен табиғатқа арналған жылы сөздерін айтады.

Табиғат ол анамыз,

Табиғатқа баламыз.

Құстарды қарсы аламыз.

Табиғатты аялап,

Құстарға қамқор боламыз!

--Мұғалім: -Балалар,біздің халық ежелден-ақ құстарға әуес,оларға деген сүйіспеншілігін шексіз дәріптеп,ақсы көретін адамын құсқа теңеген.Мысалы,батыр ұлдарын сұнқарға,әншісін бұлбұлға,сұлуын аққуға теңеген.Сендерді әжелерің,аналарың еркелетіп қандай құстарға теңейді?

-Көгершінім

-Қараторғайым

-Қарғам

-Қарлығашым

-Тотым

-Балапаным т.б.

-Балалар ,табиғат деген бізді қоршаған орта –тау,тас,жер,су,ауа десек,бүгін біз табиғаттың бір бөлігі құстарға тоқталамыз.

-Құстар бау-бақшаның сәні,бау-бақшаның әні.Құстар табиғатқа сән береді. Олардың сазды әуені табиғатты құлпыртып,адамдардың көңіл күйлерін көтереді.Адам мен құстардың достығы сонау ерте заманнан басталған,оған дәлел-халықтың аңыз,ертегілері,құстар туралы ән-жырлары.Құстардың ұшу қасиеті адамдарды алғаш рет таң қалдырған,себебі ертегілердің көпшілігінде адам басына қауіп төнген кезде құтқарушы жақсылық жасап,дәулет сыйлаушы бақыт құсы кездеседі .Сондықтан халық аңыздарында қанатты достарымыз ақылды.айлалы етіп көрсетілді.

Әдеби монтаж.

1 Құстар,құстар келеді

Жерді шуға бөледі

«Көктем келді!»-деп бізге

Жақсы хабар береді.

2 Келші,қараторғайым

Жем берейін ,қорғайын

Өзіңе арнап жасаған

Ұяң әне дап-дайын

Шын достыққа сене бер

Ұяңа ұшып келе бер

Ешкім саған тимейді

Өсіп-өніп,өре бер!

3 Қарға,қарға,қарғалар

Қар үстінде жорғалар

Боран соқса қар болар,

Бұтаға кеп қорғалар

Қысып кетсе сары аяз

Көзден жасы сорғалар

4 Жаршысымын көктемнің

«Көкек» дейді мені жұрт

Өз атын айтар құс менмін

Көктемді күтсең мені күт

Бұлағын тасытқан ән-жырдың

Тамаша тамылжып шырқаймын,

Шаттығын тауыса алмай әр күннің

5 Құс сұлуы аққумын,

Табиғат көркін сыйлаған

Мылтығын кезеп еш мерген

Атуғакөзін қимаған

6 Мен бүркіт көк күмбезге қалықтаған

Қияға қанат қағып шалықтаған

Құс ішінде қырағы болғандықтан

Атандым қыран-бүркіт жалықпаған

7 Бейбітшілік құсы менмін көгершін.

Жер жүзінде бейбіт еңбек көгерсін

Аспан тұнық,шат көңілді болайық

Ақ ниетті,адал жандар көбейсін

8 Шарықтайды шағала

Қалықтайды,ойнайды

Жалықпайды шағала

Жағаға бір қонбайды

9 Күзде айналып өткен еді

Жылы жаққа кеткен еді

Көктемде қайта келді

Әсем әнін айта келді

10 Құстар –біздің досымыз,

Бау-бақшаны қорғайды

Ұя жасап қарсы алсақ,

Құстар бізді қорғайды.

-Балалар қандай жыл мезгілі келе жатыр?

-Көктемде біздің өңірімізге қандай құстар ұшып келеді?

-Ендеше сол құстармен бүгін жақынырақ танысамыз.

-Бүгін біздің сайысымызға «Торғайлар»тобы » мен «Қарлығаштар» тобы келіп отыр.

Сайысымыз 5 кезеңнен тұрады:

1Таныстыру

«Торғайлар»тобы:

-Біз торғаймыз,торғаймыз

Жерге бекер қонбаймыз

Шегірткеден,шіркейден,

Ақ бидайды қорғаймыз

«Қарлығаштар» тобы

-Ауламызда бау бүрлеп,

Шешек атып,жайнайды.

Ақ тамағы бүлкілдеп

Қарлығаштар сайрайды.

2 «Кім тапқыр?» -логикалық есептер шығару.(қараторғай әкеледі)

-1кг етті пісіру үшін 1сағат қажет.Осындай еттің жарты кг пісіру үшін қанша уақыт қажет?(1сағат)

-Бозторғайлар 9 болса,сарышымшықтардың олардан 3-еуі артық.Барлық құстардың үштен бір бөлігі ұшып кетті.Неше құс ұшып кетті? (7құс)

-Шешесі 41-ге толғанда,қызы 11-ге толады. Ал қазір шешесі 33 жаста.Сонда қызы нешеде?(3жаста)

-Зообақта 9 тордың ішіне 45 қоянды отырғызу керек.Торлардың ішіндегі қояндар саны әр түрлі болуы тиіс.(1,2,3,4,5,6,7,8,9)

3 «Сөзден сөз шығар» (көгершін әкеледі)

Қараторғай,қарлығаш

4 «Көрініс»(тырнаны әкеледі)

1-топ-«Тоқылдақ пен бұлбұл»,2-топ-«Аңшы мен бала»

5 «Құстар дауысы»(бұлбұлдың тапсырмасы)

6 Құрастыру (қарлығаш әкеледі)-қарлығаштың бейнесін кім тез құрастырады.

Марапаттау

Қорытынды.

-Міне,оқушылар, сендер бүгінгі сайыс барысында құстар біздің досымыз екендігін мәлімдедіңдер,құстардың пайдасы туралы мағлұмат алдыңдар.Ендігі біздің мақсатымыз бен міндетіміз құстарды аялап,баптау.Құстарға әрқашан қамқорлық жасау.Орманымызды,көлімізді қорғасақ,құстардың да мекені,тіршілігі көбейеді.Ол үшін қыста ауылда қыстап қалатын құстарға қамқор болып,жемсауыттар жасап,көктемде жылы жақтан келетін құстарға ұя жасап қарсы алуымыз керек.Құстар –біздің досымыз екенін естеріңнен шығармаңдар!

Жұмбақтар

1 Биікте ұшып жүреді, 2 Ұшқаны қызық жалпылдап,

Түлкі,қоян бүреді. Өзі сондай қарқылдақ. (қарға)

Қия таста ұясы,

Бұл құсты кім біледі? (бүркіт)

3 Ақ сарайын талқандап,

Шықты біреу талтаңдап (балапан)

4Алмас-алмас күшті аңды,

Аулар-аулар тышқанды. (ителгі)

5. Айдын судың түлегі,

Шабақ іліп жүреді. (шағала)

6. Көкте ұшады тізіліп,

Біз қараймыз қызығып.

7. Көктемде ерте келетін,

Біз ұя жасап беретін

Ол қандай құс,балалар. (қараторғай)

8 Қайталап атымды,

Көктемде ән саламын,

Кез келген ұяға

Жұмыртқа табамын. (көкек)

9 Көктемде ерте келетін,

Үйімізге енетін,

Саздан соғып ұя істеп,

Балапанға беретін.

Бұл қай құс еді,балалар.

Өзіміз жақсы көретін? (қарлығаш)

10 Күндіз тіпті ұшпайды,

Түнде тышқан ұстайды,

Көзі шамға ұқсайды.(жапалақ)

11 Дамылсыз барабан қағады,

Сол жерден тамағын табады. (тоқылдақ)

12 Өзі сақ,өзі ұсақ,

Шықылықтап тұрмайды.

Құйрығы ұзын,өзі ала,

Бұл қандай құс? (сауысқан)

13 Сөз үйретсен қайталайды,

Өздігінен айта алмайды. (тоты)

14 Садақша мойнын иілтіп,көрген жанды сүйсінтіп,

Жүзгенде көлдің сәні өзі,судағы құстың нәні өзі.(аққу)

Викторина сұрақтары

1 Адам қай құсты аң аулауға пайдаланады? –бүркіт

2 Қандай құс хат тасушы атанған?-көгершін

3 Қандай құста ұя болмайды?-көкек

4 Басында тарағы бар,бірақ шашыңды тарай алмайсың.-әтеш

5 Қай кішкене құс жемін ұшып жүріп аулайды?-қарлығаш

6 Құстың негізгі мекені ?-ұя

7 Қазақстанда құстың неше түрі бар?-500

8 Аққұ құсы неше жыл өмір сүреді?-30-40жыл

9 Тоқылдақ бір тәулікте қанша зиян құрт-құмырсқаларды жояды?-200-ден астам

10 Қазақстанда ең алғашқы «Қызыл кітап» қай жылы жарық көрді?-1978ж

Ойындар

1 «Қалай айтуды білемін?»Құстың атын дұрыс сипаттап беру.

-Аққу.............. сұңқылдайды

-Қаз.................қаңқылдайды

-Қарға.............. қарқылдайды

-Тырна.............тыраулайды.

-Торғай............. шырылдайды

-Сауысқан........шықылықтайды

-Үйрек...............барқылдайды

-Бұлбұл.............сайрайды

Табиғатты қорғауға байланысты халқымыздың тыйым сөздері.

1 Құстың ұясын бұзба.

2 Аққуды атпа

3 Құстың жұмыртқасын жарма

4 Қыста құсқа жақсылық жасасаң,жазда жақсылығын өтейді.

5 құстың ұясын бұзба

6 Құсқа тас лақтырма

7Құстарға қамқорлық жаса.

Барқытбел орта мектебі КММ

Сыныптан тыс ашық сабақ

Тақырыбы: «Қанатты достар»

2014-2015о.ж.