Ма?саты1. О?ушыларды? ана тілін ??рметтеуге, ?лтты? тіл ретінде ба?алау?а, оны ту?ан Отанында а?а тіл д?режесіне к?теретіндей ?ызмет жасау?а ?йрету;
2. Жас ?рпа?ты ана тіліні? ?адір – ?асиетін т?сіне білуге ша?ыру. Оларды? хал?ына деген с?йіспеншілігін, тіліне деген ??рметін арттыру.
3. Ана тілін тере? ме?геруге ??штарлы?тарын ояту, ана тіліні? ке? ?анат жаюына ?лес ?осу?а, ма?тан т?ту?а т?рбиелеу.
К?рнекілігі:интерактивті та?та,слайд,
Ж?рісі:?йымдастыру
Кіріспе с?з.Армысыздар ??рметті ?она?тар,?стаздар,о?ушылар.Бізді? 2 «А» сыныбыны? тіл мерекесіне ?ош келді?іздер.Елімізде тойланатын атаулы мерекелерді? ішінде халы?ты? нышаны бар мереке осы десек арты? болмас. Себебі тіл ?рбір адам?а ана с?тімен бірге беріліп,?алыптасады.?аза? тілі-?зіні? даласындай ке? пішілген жайдары да жалпа? тіл. ?аза? с?зі ?ашанда даланы? ?о?ыр желіндей а??ылдап,еркін есіп т?руы керек.Тілге жаты? т?сі-нікті ?аза? тіліні? биязы ма?амы-домбыраны? сазды ?ніндей.
Шешендерден шы??ан ?ара с?здерді? ?зіне ??іліп ?араса?,оларда іштей ?йлескен ыр?а? пен ?уен бар.?зіні? ты?даушысын бірден ?йытып ?кететін осы ?уен мен ыр?а? ?аза? тілін с?лу да си?ырлы етіп к?рсетеді.
Ендеше,?аза? болып ту?анымыз ?шін,?лемдегі е? бай,е? с?лу тілде с?йле-ген ?рпа?ты неге ба?ытты демеске?!
1998 жылы 20 ?а?тарда Президен жарлы?ымен 22-?ырк?йек «?аза?стан халы?тарыны? тілдері к?ні» деп жарияла?ан болатын. Б?л мереке елімізді? жер-жерінде м?дени шаралар?а толы апталы??а ?ласуда.М?ндай шара бізді? мектебімізде де ?туде.Ал бізді? сыныбымыз б?гін «Ана тілі? ары? бол»
атты т?рбие са?атын ?ткелі отыр.
А?жол: С?лем достар!
О?ушылар:С?лем А?жол!?алы? ?алай?
А?жол:Жа?сы. Достар б?гін не ?шін жинал?анымызды білесі?дер ме?
О?ушылар:Ия,б?гін бізде тіл мерекесіне орай т?рбие са?аты ?теді.
А?жол:-Осы тіл не ?шін керек?
М?лдір: Тіл бір-бірімізбен с?йлесу?шін, ойымызды жеткізу ?шін ?ажет.Тіл ?арым-?атынас ??ралы,- деді емес пе апай?
А?жол: Жа?сы тіл ?атынас ??ралы болса онда б?кіл адамдар бір тілде с?йлей бермей ме?Ана тілі деп неге б?леді?
Дана:-Ой,А?жол Кез келген адамны? ту?ан анасы болады емес пе?Сонды?-тан д?ние ж?зі халы?тарыны? да ?з анасы,?з тілі,?з Отаны бар емес пе?
Г?лжайна: -Ана тілі дегеніміз-ананы? а? с?тімен дары?ан ?з анамызды? тілі ?ой.Ал ана деген б?рінен ?астерлі,аяулы асыл жан.
Жансая: Ана тілі б?гінде барлы? ?аза?стан халы?тарыны? м?ртебесі,ма?танышы. Тіліміз мемлекеттік м?ртебеге ие болды. ?з ана тілімізді? ?рісін ке?ейту бізді? ?олымызда.
А?жол: Кейде осы ?зіні? анатілін білгісі келмейтін,сыйламайтындар да кездеседі ?ой.Олар жайлы не айтасыз?
Айгерім:-?рине,адамдарды? б?рі бірдей емес,т?сінігі т?мен,білімі аз м??г?рт жандар да болатыны рас. Ондайлар жайлы ?ыр?ыз а?ыны Сарно?аев былай деген: Ана тілін білмеген,
А?ылы жо? желік бас.
Ана тілін с?ймеген-
Хал?ын с?йіп жарытпас.
А?жол: -Бізді? ана тіліміз-?аза? тілі. Ол тек отбасы оша? ?асыны? тілі емес, мемлекеттік тіл ?ой.
Г?лназ: -Ия, оны? рас 1995 жылы 30 тамызда ?абылдан?ан Ата за?ымызда ?аза?стан Республикасыны? Мемлекеттік тілі ?аза? тілі болып бекітілді.
Еркемай: 1997 жылы 11 шілдеде «Тіл туралы»За? ?абылданып,оны? 4-бабында «?аза?стан Республикасыны? Мемлекеттік тілі- ?аза? тілі» екені жазылды.
Мадина: Біз ?аза? тілін жете білу ар?ылы ?нер мен білімні?,м?дениет пен ?ылымны? биігіне жете аламыз.
Назерке: -?з тілімізді ??рметтеу ар?ылы бас?а тілді ?йреніп, м?дениетін ?адірлейміз.
А?жол: ?аза? тілінде тіл жанашырлары да к?п.Атап айтса? М?хтар Шаханов, ?аза?стан к?п ?лтты мемлекет.Осы мемлекетімізде тілі-бас?а,тілегі-бір,ж?зі-бас?а,ж?регі-бір тіл жанашырлары да бар. Олар: Надежда Лушникова,Майа Веронская,Аслы Осман сия?ты ?зге ?лт ?кілдерін атау?а болады.
М??алім Рахмет сіздерге, балалар!
?ле? с?зді? патшасы,с?зсарасы,
?иыннан ?иыстырар ер данасы.
Тілге же?іл,ж?рекке жылы тиіп,
Теп-тегіс ж?мыр келсін айналасы- деп Абай атамыз айт?андай кезекті тіл туралы та?па?тар?а берейік.
Гау?ар: Тілім барда ?аза?ым бар, хал?ым бар,
Д?ст?рім бар,ата жолы,салтым бар.
Ке? даладай жиналма?ан шал?айып,
А??ау,ашы? а??ылда?ан мінез бар.
А?тілек: Ана тілім-арда?ты ?асиетім,
Ана тілім- ??дірет бас иетін.
Ана тілін са?тайы?, ?мытпай біз,
Ата баба аманат ?сиетін.
Венера: Ана тілім-?ос жанар ма?дайда?ы,
Ана тілім-а? с?тім та?дайда?ы.
Ана тілім жо?алса жазатайым,
?шкені шамшыра?ы ма?дайда?ы.
Махаббат: Ту?ан тілім- тірлігімні? ай?а?ы,
Тілім барда айтылар сыр ойда?ы.
?ссе тілім, мен де бірге ?семін
?шсе тілім мен де бірге ?шемін.
Арина:?ызыл шо?тай ?ары?ан
?аза??а тіл дары?ан.
Бір с?зге ол семіріп,
Бір с?зге ол ары?ан.
Бекн?р:Ана тілін жо?алт?андар,
Дінін жо?алт?андар,
Рухын-жанын жо?алт?андар,
?аза?ты? ?анын жо?алт?андар,
?ятын арын жо?алт?андар
??нсызданады-
Іздеу салмайды,
?нсіз ?алады.
Аружан:?астерлейік ?аза?ты? ана тілін,
?айна?ан ?анымызбен баба тілін.
Бірлікке татулы??а ?ран бол?ан,
Б?рын?ы тектілерді? баба тілін.
М??алім: Жарайсы?дар,балалар!
Ал балалар, біздер ?аза? тілі-бай тіл,ыр?а?ты,оралымды тіл дейміз.Соны? д?лелі бізді? тіліміздегі ма?ал-м?телдер.
Ма?алды? жал?асын табу.
Ж?мба?тар
Айналада а? отау,
Аузы м?рны жо? отау. (ж?мырт?а)
Ая?ы жо? ж?реді,
Сыл? сыл? к?леді.(Су)
Тілі бар да ?ні жо?
?зін адам т?сінген.
Ж?регі бар да ?аны жо?,
С?йлеп ту?ан ішінен. (Кітап)
Аспанда?ы алып доп,
Жар?ырайды жары? боп. (Ай)
?зі –?азы?,?зі азы? (С?біз)
?абат-?абат ?аттама,
А?ылы? болса аттама! (Кітап)
М??алім:Жарайсы?дар, балалар!
?аза? биі ?тебай А?ж?ніс
Тіл байлы?ы - ?рбір елді? ?лтты? ма?танышы. Ол атадан бала?а мирас болып ?алып отыратын ба?а жетпес м?ра. Демек, ?р адам ана тілін к?зіні? ?арашы?ындай ?ор?ау?а, оны? орынсыз ш?барлануыны? ?андайына болса да ?арсы т?руы тиіс.
??рметті ?она?тар осымен бізді? б?гінгі тіл мерекесіне орай ?йымдастыр?ан
Мақсаты1. Оқушылардың ана тілін құрметтеуге, ұлттық тіл ретінде бағалауға, оны туған Отанында аға тіл дәрежесіне көтеретіндей қызмет жасауға үйрету;
2. Жас ұрпақты ана тілінің қадір – қасиетін түсіне білуге шақыру. Олардың халқына деген сүйіспеншілігін, тіліне деген құрметін арттыру.
3. Ана тілін терең меңгеруге құштарлықтарын ояту, ана тілінің кең қанат жаюына үлес қосуға, мақтан тұтуға тәрбиелеу.
Көрнекілігі:интерактивті тақта,слайд,
Жүрісі:Ұйымдастыру
Кіріспе сөз.Армысыздар құрметті қонақтар,ұстаздар,оқушылар.Біздің 2 «А» сыныбының тіл мерекесіне қош келдіңіздер.Елімізде тойланатын атаулы мерекелердің ішінде халықтық нышаны бар мереке осы десек артық болмас. Себебі тіл әрбір адамға ана сүтімен бірге беріліп,қалыптасады.Қазақ тілі-өзінің даласындай кең пішілген жайдары да жалпақ тіл. Қазақ сөзі қашанда даланың қоңыр желіндей аңқылдап,еркін есіп тұруы керек.Тілге жатық түсі-нікті қазақ тілінің биязы мақамы-домбыраның сазды үніндей.
Шешендерден шыққан қара сөздердің өзіне үңіліп қарасақ,оларда іштей үйлескен ырғақ пен әуен бар.Өзінің тыңдаушысын бірден ұйытып әкететін осы әуен мен ырғақ қазақ тілін сұлу да сиқырлы етіп көрсетеді.
Ендеше,қазақ болып туғанымыз үшін,әлемдегі ең бай,ең сұлу тілде сөйле-ген ұрпақты неге бақытты демеске?!
1998 жылы 20 қаңтарда Президен жарлығымен 22-қыркүйек «Қазақстан халықтарының тілдері күні» деп жариялаған болатын. Бұл мереке еліміздің жер-жерінде мәдени шараларға толы апталыққа ұласуда.Мұндай шара біздің мектебімізде де өтуде.Ал біздің сыныбымыз бүгін «Ана тілің арың бол»
атты тәрбие сағатын өткелі отыр.
Ақжол: Сәлем достар!
Оқушылар:Сәлем Ақжол!Қалың қалай?
Ақжол:Жақсы. Достар бүгін не үшін жиналғанымызды білесіңдер ме?
Оқушылар:Ия,бүгін бізде тіл мерекесіне орай тәрбие сағаты өтеді.
Ақжол:-Осы тіл не үшін керек?
Мөлдір: Тіл бір-бірімізбен сөйлесуүшін, ойымызды жеткізу үшін қажет.Тіл қарым-қатынас құралы,- деді емес пе апай?
Ақжол: Жақсы тіл қатынас құралы болса онда бүкіл адамдар бір тілде сөйлей бермей ме?Ана тілі деп неге бөледі?
Дана:-Ой ,Ақжол Кез келген адамның туған анасы болады емес пе?Сондық-тан дүние жүзі халықтарының да өз анасы,өз тілі,өз Отаны бар емес пе?
Гүлжайна: -Ана тілі дегеніміз-ананың ақ сүтімен дарыған өз анамыздың тілі ғой.Ал ана деген бәрінен қастерлі,аяулы асыл жан.
Жансая: Ана тілі бүгінде барлық Қазақстан халықтарының мәртебесі,мақтанышы. Тіліміз мемлекеттік мәртебеге ие болды. Өз ана тіліміздің өрісін кеңейту біздің қолымызда.
Ақжол: Кейде осы өзінің анатілін білгісі келмейтін,сыйламайтындар да кездеседі ғой.Олар жайлы не айтасыз?
Айгерім:-Әрине,адамдардың бәрі бірдей емес,түсінігі төмен,білімі аз мәңгүрт жандар да болатыны рас. Ондайлар жайлы қырғыз ақыны Сарноғаев былай деген: Ана тілін білмеген,
Ақылы жоқ желік бас.
Ана тілін сүймеген-
Халқын сүйіп жарытпас.
Ақжол: -Біздің ана тіліміз-қазақ тілі. Ол тек отбасы ошақ қасының тілі емес, мемлекеттік тіл ғой.
Гүлназ: -Ия, оның рас 1995 жылы 30 тамызда қабылданған Ата заңымызда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тілі қазақ тілі болып бекітілді.
Еркемай: 1997 жылы 11 шілдеде «Тіл туралы»Заң қабылданып,оның 4-бабында «Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тілі- қазақ тілі» екені жазылды.
Мадина: Біз қазақ тілін жете білу арқылы өнер мен білімнің,мәдениет пен ғылымның биігіне жете аламыз.
Назерке: -Өз тілімізді құрметтеу арқылы басқа тілді үйреніп, мәдениетін қадірлейміз.
Ақжол: Қазақ тілінде тіл жанашырлары да көп.Атап айтсақ Мұхтар Шаханов, Қазақстан көп ұлтты мемлекет.Осы мемлекетімізде тілі-басқа,тілегі-бір,жүзі-басқа,жүрегі-бір тіл жанашырлары да бар. Олар: Надежда Лушникова,Майа Веронская,Аслы Осман сияқты өзге ұлт өкілдерін атауға болады.
Мұғалім Рахмет сіздерге, балалар!
Өлең сөздің патшасы,сөзсарасы,
Қиыннан қиыстырар ер данасы.
Тілге жеңіл,жүрекке жылы тиіп,
Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы- деп Абай атамыз айтқандай кезекті тіл туралы тақпақтарға берейік.
Гауһар: Тілім барда қазағым бар, халқым бар,
Дәстүрім бар ,ата жолы,салтым бар.
Кең даладай жиналмаған шалқайып,
Аңқау,ашық аңқылдаған мінез бар.
Ақтілек: Ана тілім-ардақты қасиетім,
Ана тілім- құдірет бас иетін.
Ана тілін сақтайық, ұмытпай біз,
Ата баба аманат өсиетін.
Венера: Ана тілім-қос жанар маңдайдағы,
Ана тілім-ақ сүтім таңдайдағы.
Ана тілім жоғалса жазатайым,
Өшкені шамшырағы маңдайдағы.
Махаббат: Туған тілім- тірлігімнің айғағы,
Тілім барда айтылар сыр ойдағы.
Өссе тілім, мен де бірге өсемін
Өшсе тілім мен де бірге өшемін.
Арина:Қызыл шоқтай қарыған
Қазаққа тіл дарыған.
Бір сөзге ол семіріп,
Бір сөзге ол арыған.
Бекнұр:Ана тілін жоғалтқандар,
Дінін жоғалтқандар,
Рухын-жанын жоғалтқандар,
Қазақтың қанын жоғалтқандар,
Ұятын арын жоғалтқандар
Құнсызданады-
Іздеу салмайды,
Үнсіз қалады.
Аружан:Қастерлейік қазақтың ана тілін,
Қайнаған қанымызбен баба тілін.
Бірлікке татулыққа ұран болған,
Бұрынғы тектілердің баба тілін.
Мұғалім: Жарайсыңдар,балалар!
Ал балалар, біздер қазақ тілі-бай тіл,ырғақты,оралымды тіл дейміз.Соның дәлелі біздің тіліміздегі мақал-мәтелдер.
Мақалдың жалғасын табу.
Жұмбақтар
Айналада ақ отау,
Аузы мұрны жоқ отау. (жұмыртқа)
Аяғы жоқ жүреді,
Сылқ сылқ күледі.(Су)
Тілі бар да үні жоқ
Өзін адам түсінген.
Жүрегі бар да қаны жоқ,
Сөйлеп туған ішінен. (Кітап)
Аспандағы алып доп,
Жарқырайды жарық боп. (Ай)
Өзі –қазық,өзі азық (Сәбіз)
Қабат-қабат қаттама,
Ақылың болса аттама! (Кітап)
Мұғалім:Жарайсыңдар, балалар!
Қазақ биі Өтебай Ақжүніс
Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра. Демек, әр адам ана тілін көзінің қарашығындай қорғауға, оның орынсыз шұбарлануының қандайына болса да қарсы тұруы тиіс.
Құрметті қонақтар осымен біздің бүгінгі тіл мерекесіне орай ұйымдастырған
«Ана тілің- арың бол» атты тәрбие сағатымыз аяқталды.Зейін қойып тыңдағандарыңызға рахмет.
