kopilkaurokov.ru - сайт для учителей

Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей

Сыныптан тыс шара "?нермен ?рнектеген ?з ?асырын"

Нажмите, чтобы узнать подробности

Та?ырыбы: « ?нермен  ?рнектеген  ?з  ?асырын.»

                                        (сыныптан тыс шара)

Ма?саты:  ?аза?   м?дениетіні?   к?рнекті  ?айраткері, к?йші,  сазгер  Дина Н?рпейсованы?  ?мірбаянымен, ?нерімен  таныстыру.

1. Ал?ы  с?з.

2. Дина  Н?рпейісованы?  ?мірбаяныме  таныстыру.

3.?нтаспадан  к?йлерін  ты?дата отырып  шы?армашылы?ымен  танысу.

4. Ша?ырыл?ан  ?она?тарды?  орындауында  Динаны?  к?йлерін  ты?дау

5. Кешті  ?орытындылау

Ал?ы  с?з. Дина  Н?рпейісова   ?жемізді?   ?мірбаяны  о?ылады.

?аза?ты?  ?н-к?йлерін  ?асырдан-?асыр?а  жеткізіп  кележат?ан  халы? арасынан  шы??ан  ?нер  адамдары - орындаушылар.  Хал?ымыз   ?нерлі жандар?а   кенде   болма?ан  ??рман?азы  м?расын  жеткізушілерді?  бірі-Дина  ?жеміз.

    Дина  Н?рпеисова – халы?ты?  к?йші  сазгері, ?аза?  м?дениетімізді?  к?рнекті  ?айраткері, ?аза?стан  халы?  ?ртісі.

    Ол  ?азіргі  Батыс  ?аза?стан  облысы  Жа?а?ала  ауданында   д?ниеге  келген. 1955 жылы  31 ?а?тарда  Алматыда  ?айтыс болды.  ?кесі  белгілі домбырашы  бол?ан. Дина  8-9 жасында  домбырашылы?   ?нерді  жа?сы  игереді.  Оны?  ?стазы  ??рман?азы  болады.  ??рман?азы  Динаны?  болаша?ынан  ?лкен  ?міт к?тіп,  а?ыл ке?ес  береді,  к?йлер  ?йретеді. Дина  ?стазыны?   к?йлерін  ?йреніп  ?оймай,  оны?  к?йшілік орындаушылы?  ?нерін  жал?астырады.  ??рман?азы  мектебінен  ?ту  Динаны?  домбырашылы?  ?нерін  шы?дай  т?седі.  Ол  ?з  жанынан   к?йлер  шы?ара бастады.  Оны?  « Б?лб?л», « Бойж?ма », «Же?іс », « ?сем?о?ыр », « 1916  жыл »,  « 8 наурыз »  к?птеген  к?йлері  бар.

«?сем?о?ыр» к?йі ты?далады.

« ?сем?о?ыр»  к?йі  туралы:  1937  жылы  к?зде Дина  Алматы?а  келеді. ?алада  ала?сыз  о?ып  ж?рген  ?аза?  ?ыздарын  к?ріп,  немересі   ?о?ыр  есіне  т?седі.  Са?ыныштан   к??ілі  босап   к?зіне  жас  келеді.   Осындай  ба?ытты  балалар?а   арнап  « ?сем?о?ыр »   деген к?йі  шы?ады.

Дина   ?жемізді?  30 дан  астам  к?йлері   бар.

1937  жылы  ол  халы?  ?нерпаздарыны?  бай?ауына  ?атысып  Республикадан 1-ші  ж?лдеге   ие  болады. 

  Ал  1939  жылы  М?скеуде ?ткен б?кіл  ода?ты?  бай?ауда  1-ші  ж?лдеге ие  болады.  « Домбыраны?  Жамбылы»  аталады.   1944  жылы  83  жасында  Ташкенттегі  сазгерлер  сайысыны?   он  к?ндігіне  ?атысады.  Ол екі   Е?бек  ?ызыл   ту орденімен  ж?не  медальдармен  марапатталады.

«Науан»  к?йі  ты?далады.

Дина ?зіні?  бір  ??гімесінде  « Т?т?ыннан  боса?ан  ??рман?азы   мені?  ?зату  тойыма   келді. ??далар  отыр?ан  ?йге  мені  ша?ыртып алып  « Мынау  Дина – Кенжені?  ?ызы, ?йел  затынан   шы??ан  ас?а?  домбырашы. Мен  Динаны?  ?з тойында  ?зіне  домбыра  тарт?ызайын   деп отырмын. ??далар  сіздер  с?кпе?іздер.  Сіздерге  айтатын  тілегім  Динаны?  домбыра  тартуына  тиым  салма?ыздар.  Хал?ымызды? ежелден  келе жат?ан м?дени  м?расы  - домбыра  мен  к?йлері.  Ол  м?раны  ?рпа??а  таратуды  Дина  са?ан тапсырамын,  ?з домбырамды  са?ан   ?сынамын  - деп  домбырасын   ма?ан  берді» Мен  иіліп  рахмет  айтып   домбыраны  алдым.  « Тарт»  деген к?йлерін  тарта   бердім-   деді.

«?ара   ?ас?а»  к?йі   тартылады.

К?йді?  шы?у   тарихы: « Динаны?  ?кесі  Кенже с?йікті  ?ызына,  ?зат?анда  жасауымен   бірге  болыс?а  аты  шы??ан  « ?ара?ас?а»  деген  атты  береді. Бірнеше  жылдан  кейін  ат  ауырып  ?леді.  Дина  атына  ?ай?ырып, арнап «?ара?ас?а»  к?йін  шы?арады.  Ендігі  кезекті  б?гінгі  кешіне  ?атысып  отыр?ан  ?она?ымыз,  ауылымызды? ?нерлі  адамдары, саз мектебіні?  ?стаздарына  берейін. Дина  ?жемізді?  біз  естімей ж?рген  к?йлерін  ты?дап,  ол кісі туралы  ойларын  орта?а  салсын.   ??гімені  саз мектебіні?  ?стазы  Самат  а?амызды  ??гімеге   тартса?.

?стаз  Дина  ?жеміз  туралы  ??гімені  толы?тырып  бірнеше  к?йлер  орындайды. ?з  ш?к?рттеріні?  ?нерлерін  тамашалаймыз.

??гіме  жал?асып д?ст?рлі  ?н  ?неріні?  майталман ?нерпазы  ?ариполла   ??рман?алиев  а?амыз  туралы  саз мектебіні?   ?стазы Саримов  М?хтар  а?амызды?   ойларын  ты?даймыз. ?она?ымыз  Нарышев  Салауат а?амыз   ?арифолла   ?ндерін  орындап  беруі  с?ралады.  Салауат,  М?хтар а?алар?а  с?ра?тар ?ою.  Кешімізді?  ?она?ы  ?аздоков  Жа?сылы?  а?амыз  жалпы  к?й  туралы, Батыс  ?неріні?  к?йшілік  мектебі  туралы  ??гімелеп  ж?не   ?зі  бірнеше  к?й   орындап  береді.   ?зі  т?рбиелеп ш?кірттері ат салысып,  ансамбль  т?рінде  к?йлер  орындалма?. Кешімізді? ?она?тарына  к?рермен, ты?даушылар  с?ра?тар   жолдайды.  Кешімізді    жерлес композитор  Ескендір  Хасан?алиев  а?амызды?   « Атамекен» ?німен   ая?таймыз.  Келген  ?она?тар?а,  келген, ты?да?ан  к?рермендерге  ?ошемет ретінде  ?орытынды с?з т?рбие ж?мысыны?   ме?герушісіне  беріледі.    

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Наладить дисциплину на своих уроках.
Получить возможность работать творчески.

Просмотр содержимого документа
«Сыныптан тыс шара "?нермен ?рнектеген ?з ?асырын" »

Тақырыбы: « Өнермен өрнектеген өз ғасырын.»

(сыныптан тыс шара)

Мақсаты: қазақ мәдениетінің көрнекті қайраткері , күйші, сазгер Дина Нұрпейсованың өмірбаянымен , өнерімен таныстыру .

1. Алғы сөз.

2. Дина Нұрпейісованың өмірбаяныме таныстыру.

3.Үнтаспадан күйлерін тыңдата отырып шығармашылығымен танысу.

4. Шақырылған қонақтардың орындауында Динаның күйлерін тыңдау

5. Кешті қорытындылау

Алғы сөз. Дина Нұрпейісова әжеміздің өмірбаяны оқылады.

Қазақтың ән-күйлерін ғасырдан-ғасырға жеткізіп кележатқан халық арасынан шыққан өнер адамдары - орындаушылар. Халқымыз өнерлі жандарға кенде болмаған Құрманғазы мұрасын жеткізушілердің бірі-Дина әжеміз.

Дина Нұрпеисова – халықтың күйші сазгері , қазақ мәдениетіміздің көрнекті қайраткері , Қазақстан халық әртісі.

Ол қазіргі Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданында дүниеге келген. 1955 жылы 31 қаңтарда Алматыда қайтыс болды. Әкесі белгілі домбырашы болған . Дина 8-9 жасында домбырашылық өнерді жақсы игереді. Оның ұстазы Құрманғазы болады. Құрманғазы Динаның болашағынан үлкен үміт күтіп, ақыл кеңес береді , күйлер үйретеді. Дина ұстазының күйлерін үйреніп қоймай , оның күйшілік орындаушылық өнерін жалғастырады. Құрманғазы мектебінен өту Динаның домбырашылық өнерін шыңдай түседі . Ол өз жанынан күйлер шығара бастады. Оның « Бұлбұл» , « Бойжұма » , «Жеңіс » , « Әсемқоңыр » , « 1916 жыл » , « 8 наурыз » көптеген күйлері бар.

«Әсемқоңыр» күйі тыңдалады.

« Әсемқоңыр» күйі туралы: 1937 жылы күзде Дина Алматыға келеді. Қалада алаңсыз оқып жүрген қазақ қыздарын көріп, немересі Қоңыр есіне түседі. Сағыныштан көңілі босап көзіне жас келеді. Осындай бақытты балаларға арнап « Әсемқоңыр » деген күйі шығады.

Дина әжеміздің 30 дан астам күйлері бар.

1937 жылы ол халық өнерпаздарының байқауына қатысып Республикадан 1-ші жүлдеге ие болады.

Ал 1939 жылы Мәскеуде өткен бүкіл одақтық байқауда 1-ші жүлдеге ие болады. « Домбыраның Жамбылы» аталады. 1944 жылы 83 жасында Ташкенттегі сазгерлер сайысының он күндігіне қатысады. Ол екі Еңбек Қызыл ту орденімен және медальдармен марапатталады.

«Науан» күйі тыңдалады.

Дина өзінің бір әңгімесінде « Тұтқыннан босаған Құрманғазы менің ұзату тойыма келді. Құдалар отырған үйге мені шақыртып алып « Мынау Дина – Кенженің қызы, әйел затынан шыққан асқақ домбырашы. Мен Динаның өз тойында өзіне домбыра тартқызайын деп отырмын. Құдалар сіздер сөкпеңіздер. Сіздерге айтатын тілегім Динаның домбыра тартуына тиым салмаңыздар. Халқымыздың ежелден келе жатқан мәдени мұрасы - домбыра мен күйлері . Ол мұраны ұрпаққа таратуды Дина саған тапсырамын, өз домбырамды саған ұсынамын - деп домбырасын маған берді» Мен иіліп рахмет айтып домбыраны алдым. « Тарт» деген күйлерін тарта бердім- деді.

«Қара қасқа» күйі тартылады.

Күйдің шығу тарихы: « Динаның әкесі Кенже сүйікті қызына, ұзатқанда жасауымен бірге болысқа аты шыққан « Қарақасқа» деген атты береді. Бірнеше жылдан кейін ат ауырып өледі. Дина атына қайғырып , арнап «Қарақасқа» күйін шығарады. Ендігі кезекті бүгінгі кешіне қатысып отырған қонағымыз, ауылымыздың өнерлі адамдары , саз мектебінің ұстаздарына берейін. Дина әжеміздің біз естімей жүрген күйлерін тыңдап, ол кісі туралы ойларын ортаға салсын. Әңгімені саз мектебінің ұстазы Самат ағамызды әңгімеге тартсақ.

Ұстаз Дина әжеміз туралы әңгімені толықтырып бірнеше күйлер орындайды. Өз шәкәрттерінің өнерлерін тамашалаймыз.

Әңгіме жалғасып дәстүрлі ән өнерінің майталман өнерпазы Ғариполла Құрманғалиев ағамыз туралы саз мектебінің ұстазы Саримов Мұхтар ағамыздың ойларын тыңдаймыз. Қонағымыз Нарышев Салауат ағамыз Ғарифолла әндерін орындап беруі сұралады. Салауат, Мұхтар ағаларға сұрақтар қою. Кешіміздің қонағы Қаздоков Жақсылық ағамыз жалпы күй туралы, Батыс өнерінің күйшілік мектебі туралы әңгімелеп және өзі бірнеше күй орындап береді. Өзі тәрбиелеп шәкірттері ат салысып, ансамбль түрінде күйлер орындалмақ. Кешіміздің қонақтарына көрермен, тыңдаушылар сұрақтар жолдайды. Кешімізді жерлес композитор Ескендір Хасанғалиев ағамыздың « Атамекен» әнімен аяқтаймыз. Келген қонақтарға, келген , тыңдаған көрермендерге қошемет ретінде қорытынды сөз тқрбие жұмысының меңгерушісіне беріледі.








Получите в подарок сайт учителя

Предмет: Музыка

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 5 класс.
Урок соответствует ФГОС

Скачать
Сыныптан тыс шара "?нермен ?рнектеген ?з ?асырын"

Автор: Космагулов Амангали Сагингалиевич

Дата: 29.05.2015

Номер свидетельства: 216300


Получите в подарок сайт учителя

Видеоуроки для учителей

Курсы для учителей

ПОЛУЧИТЕ СВИДЕТЕЛЬСТВО МГНОВЕННО

Добавить свою работу

* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт

Удобный поиск материалов для учителей

Проверка свидетельства