Музыка п?нінен ашык сабак «К?сіби ?нні? шебері – Б.Бай?адамов»
Музыка п?нінен ашык сабак «К?сіби ?нні? шебері – Б.Бай?адамов»
Саба?ты? та?ырыбы: К?сіби ?нні? шебері – Б.Бай?адамов
Саба?ты? ма?саты: ?аза?ты? музыка ?нерінде ал?аш к?сіби хор музыкасын жаз?ан композитор – Ба?ытжан Бай?адамов туралы білім ме?герту.
Саба?ты? міндеті: Музыка ты?дата отырып, музыкалы? бейнелерді тану?а ?йрету. Музыкалы? іс-?рекет барысында ?зіндік ?абілетін белсенді т?рде к?рсете білуге баулу. ?н айту шеберлігін дамыту. Шапша?ды??а, тап?ырлы??а, шы?армашылы??а т?рбиелеу.
Саба?ты? ?діс-т?сілі: блум таксаномиясы бойынша.
К?рнекілігі: слайд-шоу,?нтаспа,музыка аспабы т.б
Саба?ты? барысы:
?й тапсырмасы:
№1.Тест (?р д?рыс жауап?а 1 ?пай)
1.М.Т?лебаевты? со?ыс жылдарын бейнелейтін ?ні?
А) Кестелі орамал ?) Б?бегім Б)А? к?гершін
2.Абайды? с?зіне жазыл?ан романсы?
А) К?зімні? ?арасы ?)Татьяна?а хат Б)Мен к?рдім ?зын ?айын ??ла?ынан.
3.Опера жанрына жа?аша сипат берген композитор кім?
А) Н.Тлендиев ?)А.Ж?банаов Б) М.Т?лебаев
4.М.Т?лебаевты? операсы?
А) Аманкелді операсы ?)?ыз Жібек Б)Біржан-Сара
5.М. Т?лебвевты? опрасында?ы бас кейіпкер кім?
А) А?ан сері ?) Біржан сал Б)?кілі Ыбырай. ?пай:.
Ой ша?ыру. Хор айтып т?р?ан хор ?жымыны? суреті к?рсетіледі.
Хор дегеніміз не?
О?ушылар хор туралы ?з ойларын орта?а салады. Олай болса, біз б?гінгі саба?та осы к?сіби хор ?нерін ал?аш жаз?ан ?аза? композиторы Б.Бай?адамовты? шы?армалары ж?не ?ндерімен танысамыз.
(слайд –шоу)
Ба?ытжан Бай?адамов 1917 жылы 24-наурызда Тор?ай ?аласында ?аза? элитасыны? белгілі ?кілі, аса білімді интеллигент Бай?адам ?аралдинні? отбасында д?ниеге келген. Бай?адам ?аралдин, белгілі жазушы ?ну?р ?лімжановты? пікірі бойынша, «?аза?ты? ?лтты? мемлекеттігіні? бесік басында т?р?ан азын аула? ?аза?тарыны? бірі болды».
Ба?ытжанны? ата-анасы музыкалы? жа?ынан дарынды адамдар болды: анасы ?рзип? к?п ?ле?дерді білуші еді, ?кесі домбырада ойнап ?ле? айтатын. Ба?ытжанны? музыкалы? ?абілеті ерте бастан к?зге т?сті ж?не де ?кесі оны? дамуына барынша атсалысты. Ба?ытжан бала кезінен-а? музыкалы? сауатты ме?герді, домбырада, сыбыз?ыда ойнады, ?ле?дер жазды. Оны? жетекшілері белгілі музыкашылар – Уахаб ?аби?ожин мен Науша Б?кейхановтар болды. 1930 жылы ?ызылорданы? т?жірибелік-к?рсеткіштік мектебіні? интернатына жібереді, б?л жерде ол ?рлемелі оркестрді? ??рамында трубада ойнады ж?не со?ып ойнайтын аспаптарда ?нер к?рсетті. Д?л осы жерде Ба?ытжан сирек кездесетін математикалы? ?абілет танытты. Мектептен кейін (1933) ол ?азПИ-ді? физика-математикалы? факультетіне о?у?а т?седі, оны бітіргеннен кейін (1937) математика саба?ыны? м??алімі болып ж?мыс істейді. Біра? Ба?ытжан музыканы ?мытпайды – к?ркем?нерпазды? бай?аулар мен жарыстарда же?е отырып, ?з к?шімен ?нер к?рсету ?жымдарына басшылы? жасайды. 1938 жылы халы? дарындыларыны? республикалы? бай?ауында ол ?зіні? «Пионерлер ?німен» Кенен ?зірбаев?а ?ана жол беріп, 2-ші орынды иеленеді. М??алімдік жаса?ан осы жылдарды? ішінде Б.Бай?адамов бірден танымал бол?ан ?зіні? т???ыш шы?армаларын да жазады. «Айг?лек» ?німен ?оса о?ан деген халы?ты? ы?ыласы пайда болады. Б.Бай?адамов ?зін толы?тай музыка?а арнайды – Е.Брусиловскийді? ?йірмесінде ?нермен айналысады, со?ыс жылдарында к?шіріліп ?келінген Киев консерваториясыны? профессоры М.Скорульскийден гармония мен полифония бойынша саба? алады. 1944 жыл – Б.Бай?адамовты? ?міріндегі ?згеріске толы жыл. Консерваторияны? ашыл?ан кезде ендігі мойындал?ан 28 жасар автор – профессор Е.Брусиловскийді? ал?аш?ы студенттеріні? бірі болады. Б.Бай?адамов со?ынан аса бай м?ра – 200-ден астам жар?ын да дарынды ?нер туындыларын ?алдырып кетті. Оны? «Айг?лек», «Домбыра», «А? бидай», «Су тасушы ?ыз», «?зі?сі?», «С?йген с?улем», «Теміртау жастарыны? маршы» сия?ты ?ле?дері – ?аза?станны? ?ле? ?неріні? сар?ылмас ?азынасы. ?ндерді? табысты болуын к?п жа?дайда орындаушылар ?амтамасыз етті. Б.Бай?адамов ?з ?ндерін тек ?ана на?тылы бір ?ншілерге ?ана арнап жаз?ан, ж?не б?л орайда соларды? барлы?ы да – Жамал Омарова, Роза Ба?ланова, Бибіг?л Т?легенова, ?ну?рбек ?мбетбаев ж?не а?айынды Абдуллиндер еш к?м?нсіз бірге жасап шы?арушылар болып табылады.
Хор?а арнап ?н жазушы (композитор) ретінде Ба?ытжан Бай?адамов ?аза?ты? халы? ?ндерін шеберлікпен ??дегендігімен ?ана емес, ол б?рінен де б?рын ?аза? ?нері ?шін жа?а жанрларды – хор сюитасын, хор поэмасын, хор к?йін жасап шы?арушы ретінде ?йгілі болды. Хор шы?армашылы?ында композитор ?зін на?ыз жа?алы? енгізуші ретінде к?рсетті.
№2.С?ра?тар?а «ия» немесе «жо?»деп жауап бер.
№
М?тінді м??ият о?ы
ия
жо?
1
Б.Бай?адамов к?йші
2
Б.Бай?адамовты? ?ні «А? к?гершін»
3
Б.Бай?адамовты? ?ні «Айг?лек»
4.
Хор жанрын дамытты
5
Б.Бай?адамовты? ту?ан жері «Тор?ай»
?пай:.
№3.К?сіби композиторды ретімен тауып жаз!
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
?пай:.
№4.?н мазм?нына с?йкес келеті? музыкалы? бейнені тап ж?не реттік санмен к?рсетіп жаз
1 2 3 4 5
Наурызтой ?ні
А? б?ла? ?ні
А? к?гершін
Айг?лек ?ні
Домбырасыз с?н ?ай?
?пай:.
Айг?лек ?нін орындау
Сергіту: (Жа?ылтпашты жа?ылмай айту)
Ноталар рет-ретімен
?ндетеді шетінен.
?ндетейік шетінен
?р нотаны ретімен.
Музыка сауаттылы?ы:
- б?тін нота, саналуы 1-еу, 2-еу, 3-еу, 4-еу
-жартылы? нота, саналуы 1-еу, 2-еу
Келесі танысатын дыбыс ?за?ты?ы – т?рттік нота. Ол жартылы? нотаны? жартысына саналады. Жартылы? нота?а ??сайды, тек д??гелекті? іші боялады.
Музыка ты?дау: Б.Бай?адамовты? «Су тасушы ?ыз» ?нін «Досм??асан» тобыны? орындауында ты?дату. ?нні? характеріне, орындалуына назар аударту. Мазм?нын, ?уенін талдау.
?н орындау: Б.Бай?адамовты? «Су тасушы ?ыз» ?ніні? бір шума?ын ?айырмасымен ?йрету. ?н ??рдастарды? ?зіл-?алжы?ы ретінде жазыл?ан. Мазм?ны орыс тіліндегі с?здермен аралас. ?уені ойна?ы, к??ілді. О?ушылар ?ызы?ып орындайды. ?нді таза интонациямен, аны?, на?ты орындау?а машы?тандыру керек. Дауыс жатты?уы ретінде октаваны дыбыс ?за?ты?тарын (б?тін, жартылы?, т?рттік) са?тай отырып айту ?сынылады.
?йге тапсырма:
Б.Бай?адамовты? шы?армашылы?ы(мазм?ндаймыз)
Бір шума? ?зіл ?ле? ?й?астыр.
Ба?алау: Жалпы ?пай:. Ба?а:.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Музыка п?нінен ашык сабак «К?сіби ?нні? шебері – Б.Бай?адамов»»
№34 орта мектебі
Ашық сабақ
Тақырыбы: « Кәсіби әннің шебері – Б.Байқадамов»
Музыка пәні мұғалімі: Г.М.Баймуханова
2015жыл
Сабақтың тақырыбы: Кәсіби әннің шебері – Б.Байқадамов
Сабақтың мақсаты: Қазақтың музыка өнерінде алғаш кәсіби хор музыкасын жазғанкомпозитор – Бақытжан Байқадамов туралы білім меңгерту.
Сабақтың міндеті: Музыка тыңдата отырып, музыкалық бейнелерді тануға үйрету. Музыкалық іс-әрекет барысында өзіндік қабілетін белсенді түрде көрсете білуге баулу. Ән айту шеберлігін дамыту. Шапшаңдыққа, тапқырлыққа, шығармашылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдіс-тәсілі: блум таксаномиясы бойынша.
Көрнекілігі: слайд-шоу,үнтаспа,музыка аспабы т.б
Сабақтың барысы:
Үй тапсырмасы:
№1 .Тест (әр дұрыс жауапқа 1 ұпай)
1.М.Төлебаевтың соғыс жылдарын бейнелейтін әні?
А) Кестелі орамал Ә) Бөбегім Б)Ақ көгершін
2.Абайдың сөзіне жазылған романсы?
А) Көзімнің қарасы Ә)Татьянаға хат Б)Мен көрдім ұзын қайын құлағынан.
3.Опера жанрына жаңаша сипат берген композитор кім?
Ой шақыру. Хор айтып тұрған хор ұжымының суреті көрсетіледі.
Хор дегеніміз не?
Оқушылар хор туралы өз ойларын ортаға салады. Олай болса, біз бүгінгі сабақта осы кәсіби хор өнерін алғаш жазған қазақ композиторы Б.Байқадамовтың шығармалары және әндерімен танысамыз.
(слайд –шоу)
Бақытжан Байқадамов 1917 жылы 24-наурызда Торғай қаласында қазақ элитасының белгілі өкілі, аса білімді интеллигент Байқадам Қаралдиннің отбасында дүниеге келген. Байқадам Қаралдин, белгілі жазушы Әнуәр Әлімжановтың пікірі бойынша, «қазақтың ұлттық мемлекеттігінің бесік басында тұрған азын аулақ қазақтарының бірі болды».
Бақытжанның ата-анасы музыкалық жағынан дарынды адамдар болды: анасы Үрзипә көп өлеңдерді білуші еді, әкесі домбырада ойнап өлең айтатын. Бақытжанның музыкалық қабілеті ерте бастан көзге түсті және де әкесі оның дамуына барынша атсалысты. Бақытжан бала кезінен-ақ музыкалық сауатты меңгерді, домбырада, сыбызғыда ойнады, өлеңдер жазды. Оның жетекшілері белгілі музыкашылар – Уахаб Қабиғожин мен Науша Бөкейхановтар болды. 1930 жылы Қызылорданың тәжірибелік-көрсеткіштік мектебінің интернатына жібереді, бұл жерде ол үрлемелі оркестрдің құрамында трубада ойнады және соғып ойнайтын аспаптарда өнер көрсетті. Дәл осы жерде Бақытжан сирек кездесетін математикалық қабілет танытты. Мектептен кейін (1933) ол ҚазПИ-дің физика-математикалық факультетіне оқуға түседі, оны бітіргеннен кейін (1937) математика сабағының мұғалімі болып жұмыс істейді. Бірақ Бақытжан музыканы ұмытпайды – көркемөнерпаздық байқаулар мен жарыстарда жеңе отырып, өз күшімен өнер көрсету ұжымдарына басшылық жасайды. 1938 жылы халық дарындыларының республикалық байқауында ол өзінің «Пионерлер әнімен» Кенен Әзірбаевқа ғана жол беріп, 2-ші орынды иеленеді. Мұғалімдік жасаған осы жылдардың ішінде Б.Байқадамов бірден танымал болған өзінің тұңғыш шығармаларын да жазады. «Айгөлек» әнімен қоса оған деген халықтың ықыласы пайда болады. Б.Байқадамов өзін толықтай музыкаға арнайды – Е.Брусиловскийдің үйірмесінде өнермен айналысады, соғыс жылдарында көшіріліп әкелінген Киев консерваториясының профессоры М.Скорульскийден гармония мен полифония бойынша сабақ алады. 1944 жыл – Б.Байқадамовтың өміріндегі өзгеріске толы жыл. Консерваторияның ашылған кезде ендігі мойындалған 28 жасар автор – профессор Е.Брусиловскийдің алғашқы студенттерінің бірі болады. Б.Байқадамов соңынан аса бай мұра – 200-ден астам жарқын да дарынды өнер туындыларын қалдырып кетті. Оның «Айгөлек», «Домбыра», «Ақ бидай», «Су тасушы қыз», «Өзіңсің», «Сүйген сәулем», «Теміртау жастарының маршы» сияқты өлеңдері – қазақстанның өлең өнерінің сарқылмас қазынасы. Әндердің табысты болуын көп жағдайда орындаушылар қамтамасыз етті. Б.Байқадамов өз әндерін тек қана нақтылы бір әншілерге ғана арнап жазған, және бұл орайда солардың барлығы да – Жамал Омарова, Роза Бағланова, Бибігүл Төлегенова, Әнуәрбек Үмбетбаев және ағайынды Абдуллиндер еш күмәнсіз бірге жасап шығарушылар болып табылады.
Хорға арнап ән жазушы (композитор) ретінде Бақытжан Байқадамов қазақтың халық әндерін шеберлікпен өңдегендігімен ғана емес, ол бәрінен де бұрын қазақ өнері үшін жаңа жанрларды – хор сюитасын, хор поэмасын, хор күйін жасап шығарушы ретінде әйгілі болды. Хор шығармашылығында композитор өзін нағыз жаңалық енгізуші ретінде көрсетті.
№2.Сұрақтарға «ия» немесе «жоқ»деп жауап бер.
№
Мәтінді мұқият оқы
ия
жоқ
1
Б.Байқадамов күйші
2
Б.Байқадамовтың әні «Ақ көгершін»
3
Б.Байқадамовтың әні «Айгөлек»
4.
Хор жанрын дамытты
5
Б.Байқадамовтың туған жері «Торғай»
Ұпай:.....
№3 .Кәсіби композиторды ретімен тауып жаз!
1 2 3 4 5
1
2
3
4
5
Ұпай:.........
№4.Ән мазмұнына сәйкес келетің музыкалық бейнені тап және реттік санмен көрсетіп жаз
1 2 3 4 5
Наурызтой әні
Ақ бұлақ әні
Ақ көгершін
Айгөлек әні
Домбырасыз сән қай?
Ұпай:......
Айгөлек әнін орындау
Сергіту: (Жаңылтпашты жаңылмай айту)
Ноталар рет-ретімен
Әндетеді шетінен.
Әндетейік шетінен
Әр нотаны ретімен.
Музыка сауаттылығы:
- бүтін нота, саналуы 1-еу, 2-еу, 3-еу, 4-еу
-жартылық нота, саналуы 1-еу, 2-еу
Келесі танысатын дыбыс ұзақтығы – төрттік нота. Ол жартылық нотаның жартысына саналады. Жартылық нотаға ұқсайды, тек дөңгелектің іші боялады.
Музыка тыңдау: Б.Байқадамовтың «Су тасушы қыз» әнін «Досмұқасан» тобының орындауында тыңдату. Әннің характеріне, орындалуына назар аударту. Мазмұнын, әуенін талдау.
Ән орындау: Б.Байқадамовтың «Су тасушы қыз» әнінің бір шумағын қайырмасымен үйрету. Ән құрдастардың әзіл-қалжыңы ретінде жазылған. Мазмұны орыс тіліндегі сөздермен аралас. Әуені ойнақы, көңілді. Оқушылар қызығып орындайды. Әнді таза интонациямен, анық, нақты орындауға машықтандыру керек. Дауыс жаттығуы ретінде октаваны дыбыс ұзақтықтарын (бүтін, жартылық, төрттік) сақтай отырып айту ұсынылады.
Үйге тапсырма:
Б.Байқадамовтың шығармашылығы(мазмұндаймыз)
Бір шумақ әзіл өлең ұйқастыр.
Бағалау: Жалпы ұпай:.................... Баға:...................
- бүтін нота, саналуы 1-еу, 2-еу, 3-еу, 4-еу
- төрттік нота, саналуы 1-еу.
