Иә, саламатсыңдарма балалар! Бүгінгі біздің өтетің жаңа сабағымыздың тақырыбы: « Қазақтың халық музыкасы».
Өнер – халық тарихының шежіресі.Өнерде өмір , тіршілік құбылыстары , адамның күйініш - сүйініші, қуанышы мен қайғысы бейнеленеді.
Қазақ халқының басынан өткен қилы замандар, тіршілігі мен тағдыры ,салт – дәстүрі ,өмір сүрген ортасы мен әдет – ғұрыптары ұлттық өнері арқылы ұрпақтан - ұрпаққа жалғысып,тарих арнасына айналды.Соның ішінде музыканың алатын орны ерекше.
Қазақ музыка өнерінің халықпен бірге жасасып , тарихи әлеуметтік өмірі мен толғаныс - тебіреністерін үздіксіз баян етіп келе жатқан саласы ән мен күйі.
Халық дүниеге келген сәби қуанышынан бастап, азамат тіршілігіндегі оқиғалары , алуан түрлі ойларды ән - әуенмен жеткізе білген.
Сондай- ақ тіршіліктің бүкіл тауқыметін, ауыртпалығын көтере жүріп , бесік тербеткен аналар да өздеріне алдымен әнді серік еткен. Қыз ұзату, үйлену тойлары,халықтық ойын – сауықтар барлығы да ән – күй аясында өтеді.
Өлімге қарсы күресіп, мәңгілік өмірді көксеген Қорқыт , ұлы ғұлама ғылым әл – Фараби , бейбіт , тыныш өмірді аңсап , Желмаясын желдіріп, дүниені кезген Асанқайғы бабалармыз үміт- армандарын музыка тілімен жеткізді.Одан бергі Құрманғазы, Тәттімбет, Дәулеткерей, Абыл, Біржан сал, Ақан сері, Мұхит, Қазанғап, Дина, Сүгір және тағы басқа дарын иелері халқының бастан кешкен тауқымет – тағдырларын музыкамен суреттеп өтті.
Сөйтіп , халқымыздың музыкалық рухани қазына, мол мұрасы сан ғасырлар бойы басынан кешкен тұрмыс- тіршілігімен жұптаса
жалғасып келеді. Сендер, балалар, бүгінгі күннің ұрпақтары, сол ата-бабаларымыздан қалған асыл мұраларды көкейге тоқып , бойға сіңіріп өссеңдер,тарих тағлымы жалғаса бермек.
Музыкалық шығарма тыңдау:
Құрманғазының күйі « К і ш к е н та й »
Құрманғазының бірінші тырнақалды күйлерінің бірі – «Кішкентай» отызыншы жылдардың аяқ кезінде
шығады. Құрманғазы бұл күйді «кішкене інісінің үлкен ағасы - Исатайға арнауы» депті.
Сондықтан күй «Кішкентай» атанып кетсе керек.
Дауыс ашу жаттығуларын орындау.
* Дұрыс тыныс алу - әншілік өнердегі басты
алғышарттардың бірі, оларды үнемі орындауқажет.
Әндету:
Елім – ай.
1. Қаратаудың басынан көш келеді,
Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді,
Елім – ай, елім – ай!
2. Қарындастан айырылған жаман екен ,
Қара көзден мөлтілдеп жас келеді ,
Елім – ай , елім – ай!
3.Мына заман қай заман? Қысқан заман .
Басымыздан бақ – даулет ұшқан заман .
Елім – ай, елім- ай.
4. Шұбырғанда ізіңнен шаң борайды,
Қаңтардағы қар жауған қыстан жаман .
Еліма – ай , елім – ай.
5. Бауырынан айырылған жаман екен ,
Күн бар ма екен көрісер есен – аман!
Елім – ай , елім –ай !
Қорытындылау:
* Тарихи оқиғаларға арналған ән – күйлерді ата.
* Аңызға құрылған қандай ән – күйлерді білесің?
* Халықтың тұрмыс – тіршілігіне , салт – дәстүріне
