П?ні : Музыка
Сыныбы: 4
Уа?ыты: 11:10
То?санны? та?ырыбы: ?аза?стан халы?тарыны? музыкалы? ?нері 8
Саба?ты? та?ырыбы: ?ыр?ыз хал?ыны? музыкалы? ?нері
??зыретілікке жеткізетін саба?ты? ма?сат-міндеттері: А) А?паратты? О?ушыларды ?аза?стан халы?тарыны? музыкасымен таныстыру.
Б)Коммуникативтік Е? ?уелі ?рт?рлі халы?тарды? музыкасын ты?датып,оларды? ?аза? музыкасымен ??састы?ы ж?не айырмашылы?ы неде екенін ?арастыру.
В) Проблеманы шешу ??зыреттілігі ?ыр?ыз халы? музыкасы туралы тере? т?сінік беру.Содан со? мысалдар келтіріп,бір халы?ты? композиторлары бас?а бір халы?ты? музыкасын ?з шы?армасына ар?ау ете беретінін т?сіндіру.
Т?рі: жа?а материалды т?сіндіру
?олданылатын педагогикалы? технологиялар: А?паратты?-коммуникативтік технология
?дістер: Музыка ты?дау, ?н айту, тапсырмалар, с?ра?- жауап.ойын т?рлері.
П?наралы? байланыс: Муз.тарихы, тарих, ?дебиет, сурет,география
Пайдаланыл?ан к?рнекілігі: ?аза?,?ыр?ыз музыка аспаптары, о?улы?, домбыра, баян, композиторлар суреттері, т.б.
Саба?ты? барысы О?ытушыны? ?ызметі О?ушыны? ?ызметі К?тілетін н?тиже
І. ?йымдастыру кезе?і 1.О?ушылармен амандасу:(Баянмен орындайды)
?лкендерге біз,
Кішілерге сіз.
??рметпенен бас иіп,
С?лем бердік біз.
2.О?ушыларды т?гелдеу:
Саба?та жо? о?ушыларды аны?тау;
3.Дауыс жатты?тыру:
Аспаптар ?ні. Арнайы дауыс жатты?тыру?а шы?арыл?ан ?н.?ні мен с?зін жаз?ан ?.У.Кулмурзина.(Кимылмен орындау)
1.Айман алды сыпыр?ы,
Домбыра ?ылып тарту?а.
Айдар а?аш сындырды,
Дауылпазды ?а?у?а. 1.О?ытушымен амандасу:( ауызша айтады)
?лкендерге біз,
Кішілерге сіз.
??рметпенен бас иіп,
С?лем бердік біз.
2.Кезекші о?ушыны? есеп беруі;
3. ?осылып орындайды.:
?/сы.Аспаптарда ойна,
Ойнаудан бір тойма.
Барлы? бала жинал,
?н айтып бір тойла.
2.Тобыл?ыдан жонып – ап,
Сыбыз?ымен сайрайы?.
Ыс?ышпенен ?обыз-ап,
?йтеуір ??сап ба?айы?. О?ушы бар зейінімен саба??а к??іл аударуы.
О?ушылар саба? бастау?а дайын
ІІ. ?й тапсырмасы. «?ате ??рыл?ан лекция» айдарына к??іл б?лейік:
1. «Балалайка» ?аза?ты? аспабы
2. «Скоморохтар» олар бишілер.
3. 16-17 ?асырларда орыстарды? шіркеуде ?н айту д?ст?рі пайда болды.
4. Орысты? ?лтты? аспабы балалайка екі ішекті, т?рт б?рышты пішіндегі аспап.
5. ?рлемелі аспапта орындаушыларды – гусляр деп атайды
6. Гусли аспабында орындаушыларды – свирцы деп атайды
О?ушы ?й тапсырмасын жеткізе білуге ба?ытталады.
ІІ. Жа?а материалды игеру кезе?і Музыкалы? сауаттылы?-?омуз аспабы,?ыр?ыз халы? музыкасы.
?ыр?ыз хал?ы-тілі мен т?рі,салт-д?ст?рі,?нері мен музыкалы? аспаптары жа?ынан ?аза? хал?ына е? жа?ын ?лт.М?дениетіміз бен музыкалы? ?неріміз жа?ын,сонымен ?атар музыкалы? аспаптарымыз да ?те ??сас.?ыр?ы? музыкалы? ?неріні? ?зіні? ежелгі тарихы.?те бай репертуары бар.Орындаушылары мен композиторлары музыка м?расын ерте замандардан б?гінгі к?нге жеткізді.?аза?ты? жыршы деген орындаушыларын ?ыр?ыздар ыршы деп атайды.К?йші деген ма?ынаны ?омузшы дейді.Комуз с?зінен алын?ан.?ыр?ызды? ?омуз (3 ішекті аспап),?ыл ?ыя? (ішекті ыспалы-аспап),темір ?омуз,чоор(?рмелі аспап),сурнай,керней,добулбас (?рмалы аспап) сия?ты музыкалы? аспаптары бар.?омуз-?ыр?ыз хал?ыны? ке? тарал?ан музыка аспабы.?ыр?ыздар бірде-бір мерекелерін,іс-шараларын ?омуз аспабынсыз ?ткізбеген. ?омуз ??рылысы жа?ынан ?аза?ты? домбыра аспабына келеді.Айырмашылы?ы-екі ішекті? орнына сымнан та?ыл?ан ?ш ішегі бар.?нші-жыршылары осы ?омуз аспабыны? с?йемелдеуімен ?зіні? ?н-жырларын орында?ан.
?зінді орындау?а ?сыныл?ан ?ыр?ызды? халы? ?ні «К?л жа?асында» -ке? тыныспен орындалатын шы?арма.Орындау кезінде тыныс алу жатты?уына м?н береміз.
?ыр?ызды? халы? к?йін ты?дату ар?ылы осы халы?ты? музыка м?дениетімен етене жа?ындаса т?семіз.Осы жерде айтып ?тетін жайт-?ыр?ыз хал?ыны? аспапты? музыканы ойнау кезінде міндетті т?рде т?рлі ?имылдар жасаймыз.Мысалы:?омузды? сабынан ?стап т?рып теріс ойнау,о? ?олмен немесе сол ?олмен т?рлі ?имылдар орындау,?а?ыстарында?ы ерекше ?имылдар,т.б.
О?ушылар жа?а саба?ты ?абылдайды, ?абылда?ан а?паратты тал?ылап, талдайды, а?парат негізінде білімін ж?йелейді, жина?тайды, одан ?орытынды шы?ара алады.
Музыкалы? сауаттылы?: ?ыр?ыз музыкасы мен аспаптары
С?з ?орына жа?а с?з ?осылады
?н жаттау:
Айталиев. Жыл?ышыны? ?ні Мен жыл?ышы сен чабан.
?и?ырып тодон ин салам.
Ол к?пісішін іштейлі,
Іркіліп ?ссін Г?лжамал.
Ассул бер то?ым мінгені,
Сал?ын т?р жайлу т?ргені?.
Мен жыл?ышы сен чабан,
Айтатын назым бар са?ан.
Жаныма неге келмейсі? –ай, Жа?а ?н ?йрену.
Музыка ты?дау?ыр?ыз халы? к?йі «А?тама? к?к тама?»
Бейне ролик.
Видеодан кыргыз хал?ыны? ?омуз аспабымен ж?не ?аза?ты? аспабы домбыра аспабымен бирге тартыл?ан к?йді ты?дап, ?з к?здерімен к?ріп,екі аспапты? дыбыс шы?ару айырмашылы?тарын ж?не куйлеріні? де ?ксас екенін біледі танысады. Екі аспапты? ??саст?ын ж?не дыбыс айырмашылы?тарын ажыратып ?йренеді
Жа?а саба?ты бекіту С?йлемдерді с?йкестендір.
1.?ыр?ыз хал?ыны? музыкасы. 1. к?пдауыстылы? пен ансамбль болып орын
2. ?ыр?ыз фольклорыны? шыр?ау биігі -. дау ?нері.
3. Халы? ?ндерін, жырды.
4.?ыр?ыздарда.болма?ан 2. ?омуз
5.?ыр?ыздар ?нді. 3. к?біне фольклорлы? т?р?ыда дамыды
6. ?ыр?ыздарды? негізгі ?лты? аспабы. 4. «ыршы» орындайды.
5. «Манас» эпосы
6. «ыр» немесе «обон» деп атайды
С?йлемдерді с?йкестендіру ар?ылы о?ушы жа?а материалды ?орытындыл-ды
Ба?алау О?ушылар ж?мысына жалпы сипаттама беру; Та?ырыпты ?ор?ауда?ы жетістіктеріне ба?а беру; Кемшіліктерді ашу, оларды? алдын алу жолдарын к?рсету Саба?ты ойша зерделейді; Жетістіктер мен кемшіліктерді ?абылдайды. Ба?а ал?ан о?ушы к?нделіктеріне ба?аларын ?ой?ызады.
?й тапсырмасы Жыл?ышыны? ?н? жаттау.?ыр?ыз музыкасы туралы о?ып келу. О?ушылар ?здігінен ?йге берілген тапсырманы орындай алады.
