?аза?станда?ы опера ?нері. Е.Г.Брусиловский ?мірі мен шы?армалары

Қазақстандағы опера өнері.Е.Г.Брусиловский өмірі мен шығармалары

Музыка тыңдау: «Қыз Жібек» операсы. Төлегеннің ,Жібектің ариясы,Ыбырайдың әні «Гәкку»

Музыка сауаты: Увертюра, Ария,Лейтмотив,Симфониялық антракт.

Жаңа ән: «Жас ұландар маршы» И.Нүсіпбаев

1.Сабақтың мақсаты:

а) Білімділік: Оқушыларды опера өнерін тыңдай білуге баулу,опера жайлы сөздіктермен танысып, түсінік беру.Е.Г.Брусиловский шығармашылығымен таныстыру.

б) Дамытушылық : Опера туралы танымын ашу,операны түсіну арқылы «Қыз Жібек» операсының мазмұнынан түсінік беру.Оқушының ой-өрісін дамыту.

в) Тәрбиелік: Өнерге деген сүйіспеншілікке, әсемдікке тәрбиелеу.

2. Сабақ әдісі: топтастыру

3. Сабақ көрнекілігі: АКТ,аккордеон,үнтаспа

4. Сабақ барысы:

а) Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу,оқушы түгендеу.

2. Журнал толтыру,оқу – құралдарын дайындау,

Үй тапсырмасын сұрау,жаңа сабақ, бағалау.

Үйге тапсырма,қорытынды

Жаңа сабақ:

Опера – театр сахнасында қойылатын музыкалық-драмалық шығарма.Операның негізі өлең-сөзден,сахналық музыкадан құралады.Операның ең негізгі өзегі музыкаға телулі болады. Операның драматургиялық шешімі барлық музыкалық желілер,оркестр,хор,балет және рөлдерді атқарушы әншілердің орындайтын жеке әндері арқылы айқындалады.Қазақтың кәсіби опера жанры әлденеше кезеңдерден өтті.Ұлттық опера негізінен халық музыкасы негізінде дамыды.М.Әуезов атындағы драма театрында қойылған «Айман-Шолпан», «Қыз Жібек» сияқты музыкалық драма спектакльдері операға барар жолдағы алғашқы қадам болды.Қазақстандағы кәсіби опера жанры отызыншы жылдары дүниеге келді.Оның көшбасшысы қазақтың халық музыкалары негізінде жазылған Е.Брусиловскийдің «Жалбыр», «Қыз Жібек», «Ер Тарғын» опералары болды.Е.Брусиловский халықтар достығына арналған «Дудар-ай»,М.Төлебаевпен бірігіп «Амангелді» операларын жазды. «Қыз Жібек» қазақтың лиро-эпостық шығармасы негізінде Ғабит Мүсіреповтың либреттосына жазылған опера.Операның кейіпкерлері – Қыз Жібек пен Төлеген.Мазмұны – бір-біріне ғашық болған екі жастың сүйіспеншілік махаббаты мен тағдырлары Евгений Григорьевич Брусиловский шығармашылығы:

Е.Г.Брусиловский (1905-1981) – халық музыкасы негізінде жазылған алғашқы қазақ операларының авторы.Көптеген жылдар бойы консерваторияда ұстаздық қызмет атқарды.Ұлттық композиторлық мектеп құруға атсалысты.Е.Брусиловский – Қазақстан Республикасы бұрынғы Әнұраны авторларының бірі.(М.Төлебаев,Л.Хамиди)

Музыка сауаты: Увертюра – (француз тілінде «ашылу» деген сөз) – операның алдында ойналатын оркестрлік шығарма.Увертюра операның мағынасын суреттейді.

Ария – операда оркестр сүйемелдеуімен жалғыз әнші орындайды.Онда көбінесе кейіпкер бейнесі сипатталады.

Лейтмотив – опера,балет,симфония жанрларында қайталанып келіп отыратын белгілі бір бейне,идея,құбылыстарға байланысты музыкалық тақырып.

Симфониялық антракт – операда әр бөлімнің басында орындалатын оркестрлік эпизод.Ол келесі бөлімнің мағынасын білдіреді.
Музыка тыңдау: «Қыз Жібек» операсынан. Төлегеннің ариясы,Жібектің әні «Гәкку»

Сергіту сәті:

Дауыс жаттығуы: КПТИК, КПТЭК, КПТАК, КПТУК, У-У-У-У.

Жаңа ән: «Жас ұландар маршы» И.Нүсіпбаев

6. Сабақ қорытындысы:

1.Опера қандай музыкалық жанр?

2.Композитор Е.Брусиловскийдің қандай операсын білесің?

3. «Қыз Жібек» басты кейіпкерлері кімдер,Опера мазмұны не туралы айтылады?

4.Увертюра мен арияның айырмашылығы қандай?

Оқушыларды бағалау: Сабаққа жақсы қатысып,үй тапсырмасын орындаған оқушыларды бағалау.

Үй тапсырмасы: Тақырып бойынша түсініктерін айтып, «Жас ұландар маршы» әнінің сөзін жаттап келу.

Мұнайлы ауданының № 1 орта мектебінің музыка пәні мұғалімі С.Т.Отегеноваға

МІНЕЗДЕМЕ Отегенова Совле Тулебайқызы 1974 жылы 15 мамырда Түркменістан Республикасы Ташауыз қаласында дүниеге келген.1990 жылы Нөкіс қаласындағы Джапақ Шамуратов атындағы музыкалық колледжға түсіп, 1994 жылы аяқтады.2011 жылы Сыртай Тараз мемлекеттік пед институтына мукзыкалық білім мамандығы бойынша оқуға түсіп, 2014 жылы аяқтады. Еңбек өтілі- 21 жыл, бірінші санатты мұғалім. 1996жылдың тамыз айынан бастап №1 орта мектепте музыка пәні мұғалімі болып еңбек етуде. Мінезі ашық, ақкөңіл, ұжыммен, оқушылармен қарым-қатынасы жақсы.Оқушыларға сабақ берумен қатар талап қоя алады. Әр оқушының тілін таба алады. Оқушылары аудандық, облыстық сайыстардан жақсы нәтижелер алуда. 2014-2015 оқу жылы 10- сынып оқушысы Сандешова Арайлым аудандық патриоттық ән байқауында I орынға, ҚР Тұңғыш президент күніне арналған «Рәміздерім елдігімнің белгісі!» облыстық патриоттық әндер кешіне белсене қатысқаны үшін диплом мен мараптатталды. 2015 жылы аудандық « Мен елімді сүйемін» атты патриоттық әндер байқауында 5-сынып оқушысы Басшыбекова Арайлым II жүлдеді орын алып, облыстық «Патриоттық әндер-2015» байқауында орындаушылық шеберлігі үшін облыстан III орынға ие болды. 2015 жылы аудандық «Фариза, Фаризажан ,Фариза қыз» атты сайыста ән ноимнациясы бойынша 5- сынып оқушысы Басшыбекова Арайлым II орынға, I-сынып оқушысы Абу Аселім III орынға ие болды. Аудандық эстетеикалық пәндер олимпиадасында ән-саз пәні бойынша III-орынға ие болды. Облыстық «Маңғыстау жұлдыздары» фестивалінде хор ұжымы жүлделі орынға ие болып, жақсы қатысқаны үшін облыс әкімінің алғыс хатымен марапатталды. Метепте өткізілетін іс-шараларға ат салыса қатысады, үнемі қоғамдық жұмыстарға араласып жүреді.

Мұғалімнің жан-жақтылығын, өз жұмысына деген белсенділігін ескере отырып, мектеп әкімшілігі музыка пәнінің мұғалімі Отегенова Совле Тулебайқызы жоғары санатты мұғалімге лайықты деп сенім білдіреді.

Мектеп директоры С.Ж.Саркенова

Оқу ісінің меңгерушісі Н.Т.Кибасова