К?тілетін н?тиже: Аспаптарды? ?нінен ажырата білуі,композиторларман танысуы. ?н орындау барысында м?неріне келтіріп, с?йіспеншілік сезіммен орындау.
Саба?ты? жоспары:
?йымдастыру кезе?і. (Топ?а б?ліну.)
?й тапсырмасын с?рау.Ой тол?ау.
III. Жа?а саба?. Ма?ынаны тану.
IV. Жа?а саба?ты бекіту.
V. О?ушы ?рекетін саба? барысында ба?алау.
VI. ?йге тапсырма беру
VII. Кері ?сер пара?ы. ( Б?гін мен не ?йрендім? Ма?ан не ?нады, не ?намады? Жа?а саба? бойынша с?ра? немесе пікірі?.)
I.?йымдастыру кезе?і.
Топ?а б?ліну: Домбыра, ?обыз. Баян. Пианино-О?ушыларды топты? ж?мыста ?зара ынтыма?тасты??а; топ ішінде бірлесіп ж?мыс жасау ар?ылы, бір-бірінен ?йренеді; - ортада ойларын саралап жеткізуіне м?мкіндік болады; - ж?мыс ?рекетінде бір-бірін ты?дау, ?олдау ар?ылы білім мазм?нын игеруге ?ол жеткізеді;
М??алім: Музыка саба?ыны? ?ранын айтамыз. «?нерді ?йрен, ?йрен де жирен»
Б?л ?ранды дауыс жатты?уында пайдаланып айтып к?рейік. Т?мен ж?не жо?ары ?айталаймыз. «До, ре, ми, фа, соль- ?-нер- ді ?й-рен, ?й- рен де жи- рен»
II. ?й тапсырмасын с?рау :1 Интерктивті та?тамен ж?мыс С?ра?- жауап
2, Халы? ?ні « Бипыл» жат?а орындау.
С?ра?- 1 ?яшы? «До» - Оркестр деген не?
2?яшы? «Ре» - ?аза? ?лт аспаптар оркестрі кашан ??рылды?
3 ?яшы? «Ми» -Дирижер дегенді калай т?сінеcі??
4 ?яшы? «фа» -Е? ал?аш?ы ?лт аспаптар оркестріні? дирижері кім?
5 ?яшы? «Соль» -А.Ж?банов туралы не білесі??
6 ?яшы? «Ля» - Оркестр е? ал?аш неше адамнан ??рылды?
7 ?яшы? «Си» - ?азір б?л оркестр ?андай к?йшіні? атымен аталады?
2, ?нді жат?а айту (Хормен ?айталау, жеке орындау)
Жа?а та?ырып. Ма?ынаны тану.
?р топ?а карточкалар таратылады. Онда:
ФДФОФМФБФЫФРФАФ
ФЖФ?ФНФЕФ
Ф?ФОФБФЫФЗФДФЫФ?Ф
ФТФ?ФРФЛФЕФНФУФІ «Ф» ?ріпін алып тастау ар?ылы б?гінгі ?тетін та?ырыбымызды? атын шы?арулары тиіс.
Ж?мба?: ?атар –?атар текпішек
?зын мойын екі ішек
Басып к?рсе? бір –бірлеп
?н шы?ады к?мбірлеп
Домбыра - ?а?ып, шертіп тартылатын аспап. Негізінен 2- ішекті болып келеді., 3 ішекті домбыралар да бар.Оркестр болып орындау ?шін о?ан т?рлі аспаптар ?ажет болды.Жа?адан жасал?ан аспаптар?а ?р т?рлі еуропалы? атаулар берді.Домбыра тобына жататын аспаптар – «Домбыра -прима» «Домбыра - альт» «Домбыра -бас» «Домбыра- контрабас» Оркестрдегі барлы? аспаптар т?р пішіні жа?ынан бірдей бол?анымен, к?лемі жа?ынан ?рт?рлі болды. Аспап к?лемі жа?ынан ?лкен бол?ан сай(ын ?ні де ?ою ?рі т?мен болды. Домбыра аспабын ?згертуге де тура келді. Б?рын домбыра?а ?ой шегі та?ыл?ан болса, ?азір нейлон ішектермен ауыстырылды. ?азіргі та?да домбыра аспабында шы?армалар ойнау к?сіби т?рде дамыды. Сол себепті тек к?йлер емес сонымен ?атар еуропалы? шы?армалар орындау?а к?п м?мкіндіктер туды.
?ара?айдан жасал?ан,
?ор?ыттан м?ра боп ?ал?ан.
Мы? бір т?рлі ?ні бар,
Тарихта жетпес ??ны бар. Жауабы: « ?обыз» ыс?ышпен ойналатын іщекті музыкалы? аспап. ?обыз - та??аларлы? пішінді ж?не ?ажайып сазды, бай тембрлі аспап. Біреулер оны ??сты? дауысына ??сатады. «Оны? дауысы аспапты? шегін атты? жалынынан керілген ?ылдан тартыл?ан еспе ыс?ышпен ?йкелегенде а??уды? ?ніне ??сас шы?ады» дейді –П.Паллас. ?зімізді? музыка зерттеушіміз Б.Сарыбаев ?обыз ?нін адамны? ащы,зарлы, ?ксікті ?н шы?арады деген пікір айтады. Аспапты? шана?ы терімен ?апталып, ыс?ыштары жыл?ыны? ?ылынан жасалады. Б?гінде ?обыз аспабында ойнау шеберлігіні? к?рделенуіне байланысты т?рт ішекті ?обыз пайда болды. Б?л ?обызды? ішектері сымнан жасал?ан. ?обыз аспабыны? негізінде «?обыз- прима» «?обыз -альт» «?обыз -альт» «?обыз -контрабас» пайда болды.
Сонымен ?атар ?аза?ты? домбыра ж?не ?обыз аспабыны? негізінде оркестр ??рамында жа?аша аспаптарды? к?птеген т?рлері келді.Халы? композиторлары ??рман?азы, Д?улеткерей, Т?ттімбет, Дина к?йлері оркестрді? орындауында сахна?а жа?аша т?рленіп шы?ты.
Музыка ты?дау: ??рман?азыны? к?йі «Адай» домбыра аспабында орындау.
Музыкалы?- дидактикалы? ойын : «Жо?ал?ан ноталарды табу» ( Карточкалар таратылады. Дайын бол?ан топ ?ол со?ады. 1- ші ж?не 2- ші белгі берген топтан с?ралады.)
РЕ. ФА. СИ. ДО. МИ. РЕ. ДО. МИ. СИ. Жауабы: СОЛЬ. ЛЯ
СОЛЬ. МИ. РЕ.ЛЯ. СИ. РЕ. СОЛЬ. СИ. МИ Жауабы: ДО. ФА
О?ушылар жалпы саба? барысы бойынша ба?аланады.Алдын ала дайында?ан ба?алау кестесі бойынша ?р топты? балы ?ойылады. Жекелеген о?ушыларды? іс-?рекеттері ба?аланып, марапатталады.
VI. ?йге тапсырма беру:
1.?обыз ж?не домбыра с?зіне с?зж?мба? ??растыру.
2. ?обыз ж?не домбыра аспабы туралы ?осымша м?леметтер жазу.
3. «Бипыл» ?нін ?айталау.
VII. Кері ?сер пара?ы. ( Б?гін мен не ?йрендім? Ма?ан не ?нады, не ?намады? Жа?а саба? бойынша с?ра? немесе пікірі?.)
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Домбыра ж?не ?обыз аспабыны? т?рленуі»
Сабақтың тақырыбы: Домбыра және қобыз аспабының түрленуі
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың музыкалық мәдениетінқалыптастыру арқылы аспаптық музыкаға деген сүйіспеншілігін арттыру.
Сабақтың міндеттері:
Дамытушылық: Әр түрлі аспаптардың тембрін ажырата білуге үйрету. Оқушының өз бетімен оқып үйренуіне ықпал жасау, музыкалық шығармаларды өзіндік ерекшеліктеріне талдай білуге дағдыландыру.
Тәрбиелік . Оқушылардың ән-күйлер тыңдау арқылы әуендік сезімталдығын арттыру, есте сақтау, қиялдау, ойлау қабілеттерін дамыту. Өнерді құрметтеуге, өзін-өзі ұстауға, адамгершілікке тәрбиелеу
Сабақтың типі: жаңа білімді игерту
Сабақтың түрі: топтық сабақ.
Сабақтың әдістері: сұрақ- жауап, шығармашылық жұмыстар, музыкалық-дидактикалық ойындар;
Сабаққа қажетті құралдар мен көрнекіліктер: музыкалық аспаптар; интерактивті тақта Суреттер, слайдтар, тапсырмалар кестесі, бағалау кестесі, семантикалық карта. стикерлер
Күтілетін нәтиже: Аспаптардың үнінен ажырата білуі ,композиторларман танысуы. Ән орындау барысында мәнеріне келтіріп, сүйіспеншілік сезіммен орындау.
Сабақтың жоспары:
Ұйымдастыру кезеңі. (Топқа бөліну.)
Үй тапсырмасын сұрау.Ой толғау.
III. Жаңа сабақ. Мағынаны тану.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
V. Оқушы әрекетін сабақ барысында бағалау.
VI. Үйге тапсырма беру
VII. Кері әсер парағы. ( Бүгін мен не үйрендім? Маған не ұнады, не ұнамады? Жаңа сабақ бойынша сұрақ немесе пікірің...)
I.Ұйымдастыру кезеңі.
Топқа бөліну: Домбыра, Қобыз. Баян. Пианино-Оқушыларды топтық жұмыста өзара ынтымақтастыққа; топ ішінде бірлесіп жұмыс жасау арқылы, бір-бірінен үйренеді; - ортада ойларын саралап жеткізуіне мүмкіндік болады; - жұмыс әрекетінде бір-бірін тыңдау, қолдау арқылы білім мазмұнын игеруге қол жеткізеді;
Мұғалім: Музыка сабағының ұранын айтамыз. «Өнерді үйрен , үйрен де жирен»
Бұл ұранды дауыс жаттығуында пайдаланып айтып көрейік. Төмен және жоғары қайталаймыз. «До, ре, ми, фа, соль- ө-нер- ді үй-рен, үй- рен де жи- рен»
II. Үй тапсырмасын сұрау :1 Интерктивті тақтамен жұмыс Сұрақ- жауап
2, Халық әні « Бипыл» жатқа орындау .
Сұрақ- 1 ұяшық «До» ---- Оркестр деген не?
2ұяшық «Ре» ------ Қазақ ұлт аспаптар оркестрі кашан құрылды?
3 ұяшық «Ми» -----Дирижер дегенді калай түсінеcің?
4 ұяшық «фа» ----Ең алғашқы ұлт аспаптар оркестрінің дирижері кім?
5 ұяшық «Соль» ----А.Жұбанов туралы не білесің?
6 ұяшық «Ля» --- Оркестр ең алғаш неше адамнан құрылды?
7 ұяшық «Си» ---- Қазір бұл оркестр қандай күйшінің атымен аталады?
2, Әнді жатқа айту (Хормен қайталау, жеке орындау)
Жаңа тақырып. Мағынаны тану.
Әр топқа карточкалар таратылады. Онда:
ФДФОФМФБФЫФРФАФ
ФЖФӘФНФЕФ
ФҚФОФБФЫФЗФДФЫФҢФ
ФТФҮФРФЛФЕФНФУФІ «Ф» әріпін алып тастау арқылы бүгінгі өтетін тақырыбымыздың атын шығарулары тиіс.
Жұмбақ: Қатар –қатар текпішек
Ұзын мойын екі ішек
Басып көрсең бір –бірлеп
Үн шығады күмбірлеп
Домбыра - Қағып , шертіп тартылатын аспап. Негізінен 2- ішекті болып келеді., 3 ішекті домбыралар да бар.Оркестр болып орындау үшін оған түрлі аспаптар қажет болды.Жаңадан жасалған аспаптарға әр түрлі еуропалық атаулар берді.Домбыра тобына жататын аспаптар – «Домбыра -прима» «Домбыра - альт» «Домбыра -бас» «Домбыра- контрабас» Оркестрдегі барлық аспаптар түр пішіні жағынан бірдей болғанымен , көлемі жағынан әртүрлі болды. Аспап көлемі жағынан үлкен болған сай(ын үні де қою әрі төмен болды. Домбыра аспабын өзгертуге де тура келді. Бұрын домбыраға қой шегі тағылған болса, қазір нейлон ішектермен ауыстырылды. Қазіргі таңда домбыра аспабында шығармалар ойнау кәсіби түрде дамыды. Сол себепті тек күйлер емес сонымен қатар еуропалық шығармалар орындауға көп мүмкіндіктер туды.
Қарағайдан жасалған,
Қорқыттан мұра боп қалған.
Мың бір түрлі үні бар,
Тарихта жетпес құны бар. Жауабы: « Қобыз» ысқышпен ойналатын іщекті музыкалық аспап. Қобыз - таңқаларлық пішінді және ғажайып сазды , бай тембрлі аспап. Біреулер оны құстың дауысына ұқсатады. «Оның дауысы аспаптың шегін аттың жалынынан керілген қылдан тартылған еспе ысқышпен үйкелегенде аққудың үніне ұқсас шығады» дейді –П.Паллас. Өзіміздің музыка зерттеушіміз Б.Сарыбаев қобыз үнін адамның ащы,зарлы, өксікті үн шығарады деген пікір айтады. Аспаптың шанағы терімен қапталып, ысқыштары жылқының қылынан жасалады. Бүгінде қобыз аспабында ойнау шеберлігінің күрделенуіне байланысты төрт ішекті қобыз пайда болды. Бұл қобыздың ішектері сымнан жасалған. Қобыз аспабының негізінде «Қобыз- прима» «Қобыз -альт» «Қобыз -альт» «Қобыз -контрабас» пайда болды.
Сонымен қатар қазақтың домбыра және қобыз аспабының негізінде оркестр құрамында жаңаша аспаптардың көптеген түрлері келді.Халық композиторлары Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Дина күйлері оркестрдің орындауында сахнаға жаңаша түрленіп шықты.
Музыка тыңдау: Құрманғазының күйі «Адай» домбыра аспабында орындау.
Музыкалық- дидактикалық ойын : «Жоғалған ноталарды табу» ( Карточкалар таратылады. Дайын болған топ қол соғады. 1- ші және 2- ші белгі берген топтан сұралады.)
РЕ. ФА. СИ. ДО. МИ. РЕ. ДО. МИ. СИ. Жауабы: СОЛЬ. ЛЯ
СОЛЬ. МИ. РЕ.ЛЯ. СИ. РЕ. СОЛЬ. СИ. МИ Жауабы: ДО. ФА
Оқушылар жалпы сабақ барысы бойынша бағаланады.Алдын ала дайындаған бағалау кестесі бойынша әр топтың балы қойылады. Жекелеген оқушылардың іс-әрекеттері бағаланып, марапатталады.
VI. Үйге тапсырма беру:
1.Қобыз және домбыра сөзіне сөзжұмбақ құрастыру.
2. Қобыз және домбыра аспабы туралы қосымша мәлеметтер жазу.
3. «Бипыл» әнін қайталау.
VII. Кері әсер парағы. ( Бүгін мен не үйрендім? Маған не ұнады, не ұнамады? Жаңа сабақ бойынша сұрақ немесе пікірің...)
