Саба?ты? к?рнекілігі: слайдтар, белсенді та?та,бейнек?ріністер, сазгерлерді? портреттері, домбыра,баян, фортепиано
Музыкалы? материалдар:
?н ?йрену: А. Маханбтова «Мені? ?лкем»
Саба? барысы
1.?йымдастыру кезе?і:
С?лемдесу (?ндете) о?ушыларды т?гендеу
3.Жа?а саба?.
Б?хар жырау ХVIII ?асырда Т?уке ханны? т?сында ?мір с?рген. ?кесі ?ал?аман ерлігімен елге аты шы??ан батыр бол?ан. Б?хар жырау – мемлекет істеріне ты?ыз аралас?ан ?абыр?алы би бол?ан. Жырау бір ?асырдан астам жас жасайды. Б??ар жырау Абылай хан т?сында да ел билігіне араласады. ?з заманында ?ткен хан-с?лтандарды? кемшілігі болса бетіне басып, ал жа?сы істері болса мада?тап жыр?а ?осып отыр?ан ар?алы жырау. Сонымен бірге, Б??ар халы??а арнап тере? ой?а толы тол?ауларды да шы?ар?ан, а?ылг?й-дана. Б?хар жырауды? «Биiк тау?а жарасар» атты ?сиет с?зінде:
Биiк тау?а жарасар, ы?ынан тиген панасы,
Тере? сай?а жарасар, тобыл?ылы саласы
Ер жiгiтке жарасар, ?олына ал?ан найзасы,
Би жiгiтке жарасар, хал?ына тиген пайдасы.
А?са?ал?а жарасар, тiлеу?орлы? айласы,
Келiншекке жарасар, ?олында?ы баласы,
Б?л жал?анда бiр жаман, а?айынны? аласы
Біліп ал!
Абылай хан ?ш ж?зді? басын ??рап, жо??арларды біржолата тал?андайды. С?йтіп, 1771 жылы Т?ркістанда “?ш алаш?а хан к?теріледі”. Б??ар жырау Абылайды? о? жа?ынан орын алып, мемлекет істеріне ты?ыз араласады. Б??ар жырау Абылай ханды мейлінше ?олдайды. Абылай ханны? кемшілігі болса ?ткір тілімен сынап, арты?шылы?ы болса мада?тап отырады. Осындай мада? жырларыны? бірінде:
“Алтын та?ты? ?стінде, ?ш ж?зді? басын ??рады?
Жетім менен жесірге, Ешбір жаман ?ылмады?
?ділетпен ж?рді?із, ?депті іске кірді?із”- дейді.
4.Шы?армашылы? ж?мыс: дауыс баптау
5.Жа?а ?н ?йрену: А. Маханбетова «Мені? ?лкем»
Мені? ?лкем
Мені? ?лкем ?андай к?ркем тамаша
К?з тоймайды келбетіне ?араса
М?лдірейді д??геленген к?лдері
А??улар мен ?аздары бар ?араса.
Ма?тан етем ?лкемді
?лкем мені? к?ркем-ді
К?лдерінде тербелем
?айы?ымен желкенді.
?андай ?ажап тауларыны? ?ойнауы,
Ба?тарында б?лб?лдарды? сайрауы
?ырларында алтын асты? жай?алып
Мал?а тол?ан жасыл кілем жайлауы.
6.Саба?ты ?орытындылау с?ра?тары:
Б?хар жырау ?ай ханны? т?сында ?мір с?рген?
Б??ар жырауды? ?кесі кім бол?ан?
Б??ар жырау хандар т?сында ?андай ?ызмет ат?ар?ан?
Б??ар жырау кім?
7.?йге тапсырма:
Б??ар жырауды? ?сиет с?зiн ?айталап, жаттап келу
8.Ба?алау
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, белсенді тақта,бейнекөріністер, сазгерлердің портреттері, домбыра ,баян, фортепиано
Музыкалық материалдар:
Ән үйрену: А. Маханбтова «Менің өлкем»
Сабақ барысы
1.Ұйымдастыру кезеңі:
Сәлемдесу (әндете) оқушыларды түгендеу
3.Жаңа сабақ.
Бұхар жырау ХVIII ғасырда Тәуке ханның тұсында өмір сүрген. Әкесі Қалқаман ерлігімен елге аты шыққан батыр болған. Бұхар жырау – мемлекет істеріне тығыз араласқан қабырғалы би болған. Жырау бір ғасырдан астам жас жасайды. Бұқар жырау Абылай хан тұсында да ел билігіне араласады. Өз заманында өткен хан-сұлтандардың кемшілігі болса бетіне басып, ал жақсы істері болса мадақтап жырға қосып отырған арқалы жырау. Сонымен бірге, Бұқар халыққа арнап терең ойға толы толғауларды да шығарған, ақылгөй-дана. Бұхар жыраудың «Биiк тауға жарасар» атты өсиет сөзінде:
Биiк тауға жарасар, ығынан тиген панасы,
Терең сайға жарасар, тобылғылы саласы
Ер жiгiтке жарасар, қолына алған найзасы,
Би жiгiтке жарасар, халқына тиген пайдасы.
Ақсақалға жарасар, тiлеуқорлық айласы,
Келiншекке жарасар, қолындағы баласы,
Бұл жалғанда бiр жаман, ағайынның аласы
Біліп ал!
Абылай хан үш жүздің басын құрап, жоңғарларды біржолата талқандайды. Сөйтіп, 1771 жылы Түркістанда “үш алашқа хан көтеріледі”. Бұқар жырау Абылайдың оң жағынан орын алып, мемлекет істеріне тығыз араласады. Бұқар жырау Абылай ханды мейлінше қолдайды. Абылай ханның кемшілігі болса өткір тілімен сынап, артықшылығы болса мадақтап отырады. Осындай мадақ жырларының бірінде:
“Алтын тақтың үстінде, Үш жүздің басын құрадың
Жетім менен жесірге, Ешбір жаман қылмадың
Әділетпен жүрдіңіз, Әдепті іске кірдіңіз”- дейді.
4.Шығармашылық жұмыс: дауыс баптау
5.Жаңа ән үйрену: А. Маханбетова «Менің өлкем»
Менің өлкем
Менің өлкем қандай көркем тамаша
Көз тоймайды келбетіне қараса
Мөлдірейді дөңгеленген көлдері
Аққулар мен қаздары бар қараса.
Мақтан етем өлкемді
Өлкем менің көркем-ді
Көлдерінде тербелем
Қайығымен желкенді.
Қандай ғажап тауларының қойнауы,
Бақтарында бұлбұлдардың сайрауы
Қырларында алтын астық жайқалып
Малға толған жасыл кілем жайлауы.
6.Сабақты қорытындылау сұрақтары:
Бұхар жырау қай ханның тұсында өмір сүрген?
Бұқар жыраудың әкесі кім болған?
Бұқар жырау хандар тұсында қандай қызмет атқарған?
