К?ні: 13. 02. 2016ж
Сыныбы: « 5а » , « 5? »
Саба?ты? та?ырыбы: Биге тіл бітірген ?нділер. ?ндіні? с?лу сазды рагасы.
Саба?ты? ма?саты: ?лем халы?тарыны? театрларымен таныстыру. Оны? ішінде ?нді д?ст?рлі музыкасыны ты?дау ар?ылы эстетикалы? т?рбие беру. О?ушыларды ?лемдік м?дениеттілікке т?рбиелеу. К?з?арастары мен д?ниетанымдарын ке?ейту.
Типі: аралас саба?
П?наралы? байланыс: география
Барысы:
1. ?йымдастыру кезе?і:
Т?гелдеу. Саба??а назарын аудару
Балалар сыныпта ілулі т?р?ан ?нді музыка аспабын корсетіп б?л ?ай елді? аспабы
- Балалар, б?л ?ай ?лтты? музыкасы? Ия, сендер оны жа?сы білесі?дер, б?л ?нді музыкасы. Біз ?лем халы?тарыны? м?дениеті туралы та?ырыбымызды? «?нділер» б?ліміндеміз. ?уелі ?ткен та?ырыптарымыз?а бір шолу жасап алайы?.
2. ?й тапсырмасын ?айталау.
- Та?тада?ы суреттерге назар аудары?дар да ол суреттер ?ай халы??а т?н екендігін табы?дар ж?не сол парта?а барып отыры?дар.
Та?тада?ы суреттерді танып ал!
(?олдарында?ы карточкалар бойынша 3 топ?а б?лініп отырады. Олар - Кабуки, ?ытай, Катхакали)
3. тапсырма: ?й тапсырмасына ?айталап шы?у.
- Хал?ы
- Театры,
- М?дениеті
4. 4 слайд
5Слайд. РАГА с?зіне с?зж?мба?.
1. ?нді актеріні? Айшвария - РАЙ
2. «Келін» фильміні? басты кейіпкері – Ананди
3. «Зита мен.» флильмі – Гита
4. Анандиді? ?з есімі – Авика. Осы есімдерді? жасырын?ан бир т?сте т?р?ан с?зді тап.
5. Жауабы – РАГА
6. Жа?а саба?: ?ндіні? с?лу сазды рагасы
?ндіні? Рага - ?нді классикалы? музыкасы. Тарихи та?ырып?а ??рыл?ан. Жеке дауыспен орындау?а арнал?ан баяу музыка. Рага бірнеше мунуттар?а созыла беруі м?мкін.
?нді биі – екі мы? жылдан астам тарихы бар ?те к?не ?нер. ?нді мифологиясы бойынша, е? ал?аш?ы биші Шива ??дай болды деп саналады. Осы а?ызда Шива ?зіні? ?рт?рлі ?имылдардан ??рал?ан биімен т?псіз т???иы?тан мына жары? ?лемді жаратты делінеді.
Негізі, ?нді биі классикалы?, тайпалы? ж?не халы? билері болып ?ш топ?а б?лінеді. Театр, музыка мен би ?нері ж?ніндегі «Натьяшастра» (II ?асыр) трактатында би негізгі б?лім ретінде ерекше ?арастырылады. Осы е?бекте биді? б?кіл ?а?идалары, ?имылдары, кейіпкерлері, тіпті, костюмдеріне дейін ?андай болу керек екендігі жазыл?ан. ?нді классикалы? биіні? 8 стилі бар. Олар: Тамилнаду штатында – Бхаратанатьям, Уттар - Прадеш, Раджастан штаттарында – Катхак, Керала штатында – Катхакали (ерлер биі) ж?не Мохини - аттам (?йелдер биі), Андхра - Прадеш штатында – Кучипуди, Манипур штатында – Манипури, Орисса штатында – Одисси, Ассам штатында – сатрия билері. Б?ларды? барлы?ыны? орындалу техникасы т?рліше бол?анымен, философиялы? м?ні бірдей. ?р стилді? ?зіні? тере? тарихы, ?зіндік за?дылы?тары бар.
– ?нді классикалы? биіні? е? негізгі ерекшелігі – ?дебиетпен байланыстылы?ында. Билерді? барлы?ы белгілі бір шы?арма?а, эпостарды? ішіндегі мифтерге ?ойылады. ?имыл - ?оз?алыстар ар?ылы о?и?аны? мазм?ны жеткізіледі. Сосын ?нді би ?имылдарыны? ?зі бір ?ылым сия?ты. Оларда ?р ?имылды? белгілі бір м?н - ма?ынасы бар, я?ни, ?р ?оз?алыс с?йлеп т?рады.
Халы? билері. Оларды? мазм?ндары бірдей болып келеді, ?леуметтік ?мірді суреттейді, классикалы? билер секілді арнайы о?и?а?а ??рылмайды. Тайпа билері де д?л солай.
XVII ?асыр?а дейінгі, я?ни ежелгі ж?не орта ?асырлар кезе?. Ол кездері биді ?ибадатханаларда билейтін бол?ан. Сол ?шін ?ыздарды арнайы ?ибадатханаларда т?рбиелеген, оларды девадаси деп ата?ан. Олар жа?сы билеп ?ана ?оймай, ?н айтып, музыкалы? аспапта ойна?ан, жа?сы киініп, актерлік шеберлікке те ?йренген, ?демі с?йлеп, т?рлі ?лтты? салт - д?ст?рлерді жетік ме?геріп шы??ан. ?рбір ата - ана ?зіні? бір ?ызын бишілікті о?ыту ?шін ?ибадатхана?а беріп отыр?ан. ?йткені оларды? ?о?амда?ы д?режесі ?те биік болатын, оларды ?атты сыйлайтын.
Музыка ты?дау: ?нді рагасы - (салайдтарда)
Музыка талдау:
1 топ?а – естіген музыкадан ал?ан ?сері? ?андай
2 топ?а - музыканы? к?ркемдігі (темпі т. б) туралы айт
3 топ?а - музыка ?андай к??іл - к?й ?алыптастырады?
?н ?йрену:
- Балалар, біз б?гін Абай атамызды? «К?зімні? ?арасы » ?йренейік. (балаларды? ?олдарында с?зі бар).
?нді жеке, топпен орындау.
7. Т?сінгенін тексеру:
- Сендер ?нділер туралы ?андай м?ліметтер алды?дар, ?андай жа?а терминмен танысты??
- Ендеше ?р топ бір – біріне саба? бойынша с?ра?тар дайындасын.
8. ?орытынды.
?зін - ?зі ба?алау пара?шалары бойынша жо?ар?ы ?пайды 5 деп есептеу.
?нді ?айталап орындау
?йге:
?нді жат?а айту.
