Саба?ты? ма?саты : О?ушылар?а Наурыз туралы м?лімет бере отырып, осы мерекеге орай наурыз туралы ?н ?йрету, жергілікті а?ын-композиторларды? шы?армашылы?ымен таныстыру.
Саба?ты? міндеті:
Білімділік: Баланы? музыкалы? ?абілетіні? дамуына ы?пал ете отырып, наурыз туралы таным-т?сініктерін ке?ейту.
Дамытушылы?: Есту, есте са?тау ?абілетін дамыту, музыкалы? сауатын ашу, білімін тере?дету.
Т?рбиелік: О?ушыларды ?лтты? салт-д?ст?рді с?йе білуге, ??рметтеуге, ту?ан жерге деген с?йіспеншілік сезімдерін арттыру?а т?рбиелеу
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?ты ме?герту.
Саба?ты? типі: Аралас саба?.
Саба?ты? ?дісі: Дамыта о?ыту технологиясы, компьютерлік о?ыту технологиясы, т?сіндірмелі, с?ра?-жауап., баяндау, жеке о?ушымен ж?мыс, дарынды о?ушымен ж?мыс.
Саба?ты? к?рнекілігі: С. Елманов "Шал?ар шабыт шашуы", наурыз туралы м?ліметтер, интерактивті та?та, слайдтар, дидактикалы? материалдар, музыкалы? аспап.
Саба?ты? барысы:
?йымдастыру б?лімі:
а)Сынып о?ушыларын т?гендеу.
?)О?у ??ралдарын тексеру.
б)Сыныпты? санитарлы? тазалы?ын ?ада?алау.
?й тапсырмасын с?рау:
а) "Ананы? тілі" ?биірбек Тіналиев ?ні
?) Ана та?ырыбына ой-тол?ау.
Актуалдау: Осы ай жылды? ?ай мезгіліне жатады? Б?л мезгілде таби?атта ?андай ?згерістер болады? Б?л айда ?андай мерекелер бар?
Олай болса, осы наурыз айына байланысты с?зж?мба?ымызды шешейік. Енді, б?гінгі ?тетін саба?ымызды? та?ырыбы осы наурыз мерекесіне байланысты болма?. Біз б?гін жергілікті а?ын-сазгеріміз Сайлаубек Елмановты? "Наурыз тойы" ?німен танысамыз.
Жа?а саба?. С. Елманов "Наурыз тойы" ?ні.
Наурыз – к?не мейрам. Наурыз мерекесін тойлау д?ст?рі д?ние ж?зі халы?тарыны? к?пшілігіні? т?рмыс-салтында ба?зы замандардан орын ал?ан. Б?л мейрамды ежелгі гректер “патрих”, бирмалы?тар “су мейрамы”, т?жіктер “г?л гардон”, “б?йшешек”, “г?лнаурыз”, хорезмдіктер “наусарджи”, татарлар “нардуган”, буряттар “сагаан сара”, со?дылы?тар “наусарыз”, армяндар “навасарди”, чуваштар “норис ояхе” деп т?рліше ата?ан. ?бу Райхан Бируни, Омар ?айям, т.б. е?бектерінде шы?ыс халы?тарыны? Наурызды ?алай тойла?анды?ы туралы м?ліметтер мол. Мысалы, парсы тілдес халы?тар Наурызды бірнеше к?н тойла?ан. Олар б?л к?ндерде ?р жерге ?лкен от жа?ып, от?а май ??яды; жа?а ?нген жеті д?нге ?арап болаша?ты болжайды; жеті а? кесемен д?ст?рлі ?лтты? к?же “сумалак” ?сынады; ескі киімдерін тастайды; ескірген шыны ая?ты сындырады; бір-біріне г?л сыйлап, ?йлеріні? ?абыр?асына д??гелек ою – “к?н символын” салады; ?йдегі тіреу а?аш?а г?л іледі; т?рлі жарыстар (жамбы ату, т.б.) ?йымдастырады.
Д?ст?рлі ?аза? ?о?амында ?лыс к?ні жыл басы санал?ан. Халы?ты? мифологиялы? т?сінігі бойынша 21 наурыз т?ні даланы ?ыдыр аралайды. ?лыс к?ні ?аза? елі ?шін ?р?ашан ?асиетті, киелі санал?ан. Халы? таза, жа?а киімдерін киген. Ауылды? ер адамдары бір-бірімен ?ос ?олдасып, т?с ?а?ыстырады; ?йелдер ??ша?тасып, бір-біріне игі тілектер айтады. Бірін-бірі мерекеге арнап дайындал?ан наурыз к?же ішуге ша?ырады. О?ан ?ойды? басы мен с?р ет салып пісірілуі – ?ыс та?амымен (етпен) ?оштасуды, ??рамына а?ты? ?осылуы – жаз та?амымен (с?т, а?) ?ауышуды білдіреді. ?детте, осы к?ні адамдар арам пи?ыл, пендешілік атаулыдан тазарып, ар-ожданы алдында арылады. Ауыл а?са?алдары араларына жік т?скен бауырлас ел, руларды, а?айын, дос-жарандарды бір дастар?аннан д?м таттырып, табыстыр?ан, жал?ыз жарым жетімдерді ?йлендіріп, жеке отау еткен. Кемба?ал, м?гедектерді жа?ын туыстарыны? ?арауына арнайы міндеттеп тапсыр?ан. Ж?т?а ?шырап ?инал?андар?а жылу жинап берген. Алтыба?ан басында ?н айтылып, к?й тартылады. Д?ст?рлі ?лтты? ойындар (к?кпар, аударыспа?, к?рес, ?ыз ?уу, алтыба?ан, те? к?теру, т.б.) ойналады. Та? ата к?пшілік биік т?бені? басына шы?ып, ат?ан та?ды ?арсы алады.
