Нартай а?ын 3сынып

Үй тапсырмасын пысықтау “Кім жылдам” ойыны

Сөзжұмбақ

Т

1

Е

2

3

Р

М

4

Е

5

• Термені орындайтын адамды кім деп атайды?
• Терме атауы қазақтың қандай сөзінен шыққан?
• Термені қай аспаппен орындайды?
• Терменің өзіне тән несі бар?
• Мен, мен едім кімнің термесі?

• Сабақтың тақырыбы: Нартай ақын

• Сабақтың мақсаты:

• Нартай ақынның өмірі туралы түсінік беру.
• Ақынның термелерінің мән –мағынасын түсіндіру.
• Өнерге деген сүйіспеншіліктерін ояту.

Ақынның өмір жолы

Қызылорда облысы Шиелі ауданы Бестам

қонысында1880 жылы дүниеге келген.

Он жасынан ән салып, өлең шығара бастайды.

Нартайдың ақын болуына анасы Бақыткүл мен

ағасы Мансұр көп әсер етті. Нартай 13 жасында

“ ақын бала”атанды. 15 жасқа келгенде

домбырасын гармонын арқалап ел аралап

“ әнші Нартай,”“ақын Нартай” атанды.1936 жылы

Қызылорда да ұйымдастырылған концерттік

эстрада өнер көрсеткен.Ақын өзінің

сазгерлігімен, қазақ әндерін орындау

шеберлігімен қазақ өнерінің тарихында қалған.

(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((

Нартай назы

Толқын

Ақынның шығармалары

Ахау жалған

Аманат

Өсиет

Домбыра сазы

• Терме –қазақ поэзиясының және вокальды ән музыкасының жанры.

• Термеде көбінесе күнделікті тұрмыс тіршілікке қатысты жайттар сөз болады. Терме атынан көрініп тұрғандай, өлең сөзді теріп айту мағынасында қолданылады. Терме –қазақ пен қатар қарақалпақ , қырғыз, өзбек халық шығармаларында да тарихи орны бар жанр.

• (терме тыңдау)

• Гармоника – грек тілінен аударғанда үйлесімді деген мағынаны білдіреді. Гармонды 1822 жылы неміс шебері Бушман ойлап тапқан .гармонның қолмен, аяқпенжәне ауызбен тартылатын көптеген түрлері бар. Аккордеон мен баян гармонның ең жетілген түрі болып саналады. Қазақтың халық әншілері Майра, Нартай, Шашубай, Құтбай гармонмен ән салған.

Домбыра

Домбыра –қағып, шертіп ойнайтын

ішекті музыкалық аспап. Қазақтың

ән-күй орындаушылық дәстүріне

байланысты домбыра аспабының

бірнеше түрі бар.Негізінде 2 ішекті,

3 ішекті домбыралар бар.

Қазақстанның батыс өңірі мен Арқа

мен солтүстік –шығыс өңірлерінің

домбыралары ел арасында

көп пайдаланылады.

• Соңғы терме
• Өздерің білер Нартаймын
• Нар да болсам қартайдым
• Арнасы бар да өзі жоқ,
• Бұрыңғы ащы айқайдың.
• Тұғырдан дауыл тыңдайды,
• Ақиығы Алтайдың
• Тұзағы түсті мойныма
• Кәрілік деген сайтанның
• Бұғалық киген асаудай ,
• Бұлқынып алып қаша алмай,
• Басымды ғана шайқаймын.

• Ақынның өмір жолы мен шығармашылығын қорытындылайтын бұл жырды “өмір термесі”деп атауға болады. Себебі ақын өзінің бойына кәрілік енгенін , бұрыңғы жастық шағының қайтып оралмайтынын суреттейді.

• Тест жұмысы
• 1. Нартай Бекежанов кім деп танимыз?
• А) күйші в) әнші с) ақын және композитор
• 2. Нартай ақын қай жылы дүниеге келген ?
• а) 1890 в) 1880 С) 1870

3. Ақын неше жасында ақын бала атанды?

• А) 11 в) 12 с) 13

4. Нартайдың ақын болуына кімдер себепші болған?

• а) анасы мен ағасы
• в) атасы мен әжесі

с) әкесі мен шешесі

5. . Ақын ел аралап жүргенде қолында қандай аспаптар болған?

• а) үрмелі аспап в) қобыз С)домбыра мен гармон

• Өзіңді өзің тексер

• 1 С
• 2. В
• 3.С
• 4.А
• 5.С

• үйге тапсырма

• Нартай ақынның өмірбаяны
• Соңғы көш термесін жаттау