?АЗА?ТЫ? ?ЛТТЫ? БИ ?НЕРІ PPT

Жерұйық негізгі мектебі Сабақтың тақырыбы: “Қазақтың ұлттық би өнері” Өткізген: Жерұйық негізгі мектебінің музыка пәні мұғалімі Калкешева Маншук Серикбаевна

к 

ү 

й 

ш

і 

• Абылдың күйі.
• Халық композиторы Есірдің күйі.
• Құрманғазының күйі.
• Махамбеттің көңіл күйін, өкінішін

білдіретін күйі

5. Халық күйі.

Нота ұзақтығын санап, есептеу

Нотаның ұзақтығы бойынша аталуы

1-ге, 2-ге, 3-ке, 4-ке

Нотаның жазылу таңбасы

1-ге, 2-ге

1-ге

Бір

(1-дің жартысы)

Сабақтың тақырыбы:

Сабақтың мақсаты:

Білімділік

Дамытушылық

Тәрбиелік

Қазақ халқының ұлттық

би өнерінің

Шығуы және дамуы,

қазақтың белгілі бишілері

жайлы тиянақты

білім беру

Қазақтың ұлттық

би өнері және

қазақстанда тұратын

басқа да ұлттардың

би өнерімен таныстыра

отырып, биге,

өнерге қызығушылығын

арттыру.

Ұлттық тәрбие көзі

ретінде халық би өнері

арқылы оқушыларды

өз отанының нағыз

азаматы болуға баулып,

оның ұлттық

көзқарасымен санасын

ояту

6

Қазақтың ұлттық би өнері ерте замандардан бастау алып, күні бүгінге дейін өркендеп келеді. Би өнері халқымыздың салт-дәстүр, тұрмыс-тіршілігіне байланысты туындаған.

6

Қазақтың ежелгі би өнері үлгілері жөнінде дастандарда, ертегілерде, батырлар жырларында да айтылып отырады. Ертедегі қазақ билері үй ішінде биленетін болғандықтан ,дененің алуан түрлі қимыл-қозғалыстары , бет-әлпет құбылулары (мимика) арқылы бейнеленген.Белгілі музыкалық шығармалар, күй әуендері биді сүйемелдеу үшін пайдаланылған. Мысалы, “Қаражорға”, “Бүркіт биі”, “Қаз-қатар”, “Насыбайшы”, “Құсбегі-дауылпаз”, “Аю-би”, “Киіз басу”, “Өрмек тоқу”, “Аққу”, “Ортеке”және т.б билер сондай әдіс-тәсілмен орындалған.

6

6

6

XIX ғасырда өмір сүрген белгілі өнер иесі ел аузында Ағашаяқ атанған Рахымберді шөктірілген тоғыз түйенің үстінде секіріп жүріп, би қимылдарын жасайтын болған. ХХ ғасырдың жиырмасыншы жылының бас кезінде Диуана атанған, ел жұртқа белгілі өнерпаз Зәрубай “Қоянды” жәрмеңкесінде қоян болып киініп, күлкілі “Қоян биін” орындаған.

6

Сондай- ақ кезінде драммалық театрдың артисі болған Рахым Асылбекұлы да “Қаражорға”,

“ Қазақ биі”, “Ортеке” билерін асқан шеберлікпен орындаған.

6

Қазақтың тағы бір қызықты биі “Ұтыс” деп аталады. “Ұтыс”-би жарысы.Би суырыпсалмалық (импровизациялық) тәсілмен күрделі қимылдар жасау арқылы орындалады.

І сатыны бекіту 1.Қазақ билері неге байланысты туындаған ? 2.Қазақ билері туралы не білесің? 3.Бір-бірінің қимылын айнытпай орындап беретін бидің түрі қалай аталады?

Шара Жиенқұлова.

Қазақстанның халық артисі Шара Жиенқұлова – қазақтың кәсіби өнеріндегі дара дарындардың бірі.

Ол драма театрында актер, одан соң опера театрында биші болды.

Ш.Жиенқұлованың әсіресе

ұлттық және кәсіби би

өнеріне қосқан үлесі

өлшеусіз. Ол бұл салада

көптеген ұрпақтар легін

тәрбиелеп шығарды. Сонымен

бірге Ш.Жиенқұлова –

кино өнеріне де еңбек сіңірген

дарынды актер.

Шара Жиенқұлова 1912 жылы Алматы Қаласында дүниеге келген. 16 жасында Қазақ драма театрында өнер көрсетеді.

Шара Жиенқұлова 1936 жылы Қазақстан мәдениетінің онкүндігінде Москвада өнер көрсетеді. “Ер Тарғын”, “Қыз Жібек” операларында би көріністерін бейнелеген

Болат Аюханов.

Әлемге әйгілі биші

өнертану ғылымының

профессоры, Қазақстанның

Халық әртисі, Халықаралық

“ Фомгед” би фестивалінің

жүлдегері (Стамбул).

ІІ сатыны бекіту 1.Шара кім? 2.Қай жылы ,қай жерде дүниеге келген? 3.Қандай операларда би көріністерін бейнелеген? 4.Қазақстан мәдениетінің онкүндігі қашан,қай жерде өтті?

Қазақтың ұлттық биі “Қамажай”

ГОПАК

Украин халқының ұлттық биі.

Кең танымал бұл би түрін ұлдар ержүректілікпен, алғырлықпен және аса қиын

би элементтерін жеңіл орындайды.

Қыздары: жұмсақ қарапайым көңілді

би билейді.

Кавказ елінде көп халықтар тұрады.

әрқайсысының өзінің тілі,

мәдениеті бар.

Лезгинка – кавказ халқының ұлттық биі.

Ұйғыр биі.

Молдаван биі

"Сырба"

Эстрадалық би түрі

• Синквейн-Рефлексия
• 1. Зат есім (сөз)
• 2. Сын есім (қандай)
• 3. 3 етістік (не істейді?)
• 4. 4 сөзден құралған фраза (негізгі ой)
• 5. Мұны не деп атаймыз?

• Синквейн-Рефлексия
• 1. Би
• 2. Халықтық,ұлттық,мерекелік
• 3. Қуантады, шабыттандырады
• 4. Біздің өмірімізді шаттыққа толтырады
• 5. Музыка

1.Қазақтың ұлттық би өнері жайлы оқып,түсінігін айту

2. «Биші болам өскенде» әнін жаттау