Сценарий конкурса мини-сказок среди подготовительных групп ДОУ, посвященных к году Народных традиций в Туве. Сказка "Буянныг койгунак"

Буянныг койгунак

Сорулгазы: Тыва улустун аас чогаалын бичи уругларга билиндирери.

Киржикчилери:

Тоол ыдыкчызы-

Койгун 1-

Койгун 2-

Койгун 3-

Дилги-

Диин-

Сыын-

Тоол ыдыкчызы: «Даалык-даалык чоруктуг,

Талдар карты чемиштиг» чарылбас ийи эжишки чурттап чоруп тур оо! Бирээзин Чирикпей, оскезин Даалыкпай дээр.

Найырал, найырал…

Найывыстан созувус ол- деп ийи бажын ускулештирипкеш, шала оожум хоюннады ырлажы-даа бергилээр. Аразындан суг акпас эптиг-демниг оннуктер чуве-дир.

Чемнеп чиир дээш бир-ле дъуште ийи чарлып чоруп кааннар.

Даалыкпай: Хун даг бажынга олуруп чорда, ол-ла черивиске дедир ээп кээр бис

Тоол ыдыкчызы: деп болчажып-даа турганнар чувен иргин.

Чирикпей шырышталган бора талдарлыг кара суг уну шолээн черге кудуннедип кээп-тир. Суг унун доора кежилген чоон дыт чыткан. Олап ырлап кежип бар чыда:

Чирикпей: Кызыл тоннуг кулугурдан,

Кызыл тынын кичээнип чор.

Араатанзыг чазыйлардан

Амы тынын оваарнып чор-

Тоол ыдыкчызы: деп, ырлай арак чугаалаан эжинин чагыын сакты хонуп келген.

Чирикпей: (ийи бут кырынга харанып,кезек када ынай-бээр топтап коруп, дынаалап олуруп-тур эвеспе. «Куйт дээр кускун, сайт дээр сааскан чок» борга:)

Бора талым бербес эвес,

Бодум хырным тотпас эвес-

Тоол ыдыкчызы: деп, оорээн тулук-биле химиренип ырлавышаан, кудуженнеп кешкеш, хемиртинип кирипкен. Будук чок суук-суук талдарны картап чип туруп – тур. Чеже унгуур боор, хырын-даа дортейтир дашталып кээп-тир эвеспе. Хунну коорге ам-даа арай элек. Ынчалза-даа олура дужуп каап, болчашкан черинче таваар опээлектеп чоруп орган. Бир-ле черге олура душкеш, канчангаш-ла коорге, улуг шивинин шыпшык бажында диин хоруй берген олуруп-тур.

Диин: - О-о, Койгунак-тыр сен, але? Дааш дыннап кааш, бээр унуп келдим. Чер карада-ла тоорук сайлааш, шыгжап каан мен. Канчап барган чоор, дилеш тыппадым, шаг болдум- (деп, чугааланмышаан, шивинин човурээзин халырадыр маннап бадып кел чораан.)

Чирикпей: - Хайыраан чемни аа. Овааланы берген, кара-хурен апарган чыдыр боор. Оон дилеп тыпчып берейн. Диинчигеш-(деп, Койгунак ийи будунун кырынга, чолдак даш кожээ ышкаш, олурган)

Койгун биле Диинчигеш чоок-кавыны ужеп-чиндип кирипкеннер. Чирикпей пат-ла чогел тооткеш:

Чирикпей: - Ам черле тывылбазы ол чоор бе?- (дээш, хоонуг-хоон чок, бир-ле ирик тоштун дазылын бурулады каза берген. Дудуксуг чыт хаайга каккан соонда, карак-ла бо, кара-хурен оваа сай бо чыткан!)

Диин: -Ачы-дузанны кордум! Утпас мен. Улуу-биде четтирдим, буянныг эш, Койгунак (-дээш, Диинчигеш Койгуннун холун дынзыг тудуп чарылган.)

Тоол ыдыкчызы: Чирикпей шырыш аразы-биле агараннадып олурда, бир-ле черде дааш унген. Ол угже Койгун дидим кедеп чеде берген. Чаштып алгаш топтап коорге, боду ышкаш шак-ла ындыг койгун! Кыскаш ышкаш солуштур унген ийи шеттин аразынче мойнун супкаш, уштуп чадап каан туруп-тур. Чирикпей сыр кара манн-биде келгеш, шеттерни куш-биле адыра тыртыпкан

Койгун3: - Амы-тыным алдынар! Черле утпас мен. Улуу-биле четтирдим, буянныг эш, Койгунак!-(деп, оозу ооруп четтиргенин илередип турган)

Тоол ыдыкчызы: Чирикпей ол-ла халып чоруурга, чадан ыяштарлыг ыйгылактан дазыл ышкаш агжагар-шагжагар чуве шимчеп унуп орган. Чыда душкеш, ушкан дыт дазылынын шааражын оттур топтан корген. Огбенейнип шупту боду унуп келзе-ле коорге, сыын бооп тур. Далажыксап чоруур, ол хиреде-ле бир буду соортунчек.

Сыын: -Челип чорааш, будукка чара алзыптым, Койгунак.- (дээш, сыын эптиг чыдар чер дилегзинип элейтип бар чорда).

Чирикпей: - Каям, акый, мен элеп-чуктан чыпшыргаш, шарый тыртып берейн. (Балыгнын аксында дожанналган харны оожум аштап каапкаш, элеп-чукту чыпшыргаш, шарый шаап берип-тир..)

Орайтаан. Сылдыстар чедишкелек. Чартык айнын чегей чырыы улуг эзим иштинге шал-бул дээп турган. Даалыкпай болчашкан черинге эжин манап-ла, манап-ла олурган. Чуу шаг болгаш бир-ле черде будук дызырт дээн. Сырбаш кылынган. Оожум топтап дыннаалаан. Мыйгак-хараганнар аразындан чиик-чиик, шылырадыр маннап келзе-ле-эжи ол болган!

Чирикпей: -Ойт, бистер- койгуннар ам бо эзим иштинге коргуп чорбас бис-деп, (Чирикпей тынар-тынмас чугаалаан)

Даалыкпай: - А-а, демги бисти кедеп дескинер кызыл тоннуг чазыйны аайлап кааптын бе? –(дээш, Даалыкпай адыш часкап, амырап ору шурагылаан)

Чирикпей: -Ам чаа чоруп олурумда, мыя мында шеттер иштинде дузакта туттуна берген, моннур четкен, тепкиленген, чуктээн тур-ла. Мени коруп кааш:

Дилги: -Ээй, Койгунак, мээн амы-тыным ап оршээп кор!( –деп алгыра-дыр)

Чирикпей: - Моон сонгаар, эштеринге багай чуулдер кылба, дээш дузаандан адырып каарымга, менээ четтиргенин илереткеш чоруй барды.

Даалыкпай: - Бо эзимге ам-на хостуг-шолээн чурттаар-дыр бис (- деп, Даалыкпай эргелелдиг эжинче чиге коруп, оорушку-маннайлыг чугаалаан.)

Тоол ыдыкчызы: А Чирикпей кылган буянныг херектерин чарылбас ынак эжинге хоореп берип олуруп-тур оо!