Баяндама. ?азіргі заман талабына сай жа?а инновациялы? ?діс - т?сілдер енгізу .

?азіргі заман талабына сай жа?а инновациялы? ?діс - т?сілдер енгізу ар?ылы ?ана, о?ушыларды? п?нге, жалпы ?мірге, ?о?ам?а деген ?ызы?ушылы?ын оята аламыз. Осындай жа?алы?ты? бірі -«Сыни т?р?ысынан ойлауды дамыту» жобасы. Б?л жобаны семинарлар?а ?атыса ж?ріп, ?дістерін ?йреніп ?ана ?оймай, жалпы жобаны? философиясын т?сіне бастадым. ?рине, е? бірінші ?зімі? ?ызы?ушылы?ым оянып, музыка саба?ына осы ?діс - т?сілдерді ?олдану ?шін, к?п о?ып, ізденіп, осы т?р?ыда?ы семинарлар?а ?атыса бастадым. Б?рын?ы ?дістерді ?олданып ж?рген т?жірибелі ?стаздарды? да саба?тарына ?атысып, ?зім іштей ?орытынды?а келдім.
Саба? та?ырыбына сай ?дістерді, ?р сыныпты? жас ерекшеліктеріне сай жина?тап, кезекті саба??а ?атты ?обалжумен, ?алай болар екен, балалар т?сіне ?ояр мекен деген оймен ?ор?а кірдім. О?ушыларды топ?а б?ліп, тапсырмаларын бергеннен бастап, саба??а деген бар зейін - ынталарын, ?ызы?ушылы?тарын к?ріп, к??ілім орнына т?сті. Балалар?а б?л ?дістер б?рыннан таныс, к?нделікті саба?та ?олданып ж?ргендей, топтасып, а?ылдасып ?з ойларын айтып жатты. Саба??а дайынды?сыз келетін о?ушылар?а, бірлесіп, топтасып ?рекет жасау к?дімгідей ?сер ете бастады. Келесі саба??а дайынды?пен келген о?ушы?а, бас?алары бірінші рет к?ргендей, та?ыр?ай ?ара?ан кездері де болды.
Саба?та тек ?ана ?н айтып, к?й ты?дап ?оймай, ?нні?, к?йді? шы?у тарихын, композиторды?, ?здеріне ?на?ан ?ншілерді? де ?мір баянын, шы?армашылы?ын ?здері ?осымша ?дебиеттерден о?ып, зерттеп, жаза бастады. Біртіндеп, ?р сыныптан шы?армашылы?пен ж?мыс істейтін о?ушылар іріктеле бастады. Бесінші сыныпта?ы «?аза? хал?ыны? музыкалы? аспаптары» та?ырыбы бойынша, о?ушыларды? білімдерін на?ты тексере алдым.
Аспаптар
Шертпелі аспаптар
?рмелі аспаптар
?рмалы аспаптар
Домбыра
?скірік
Дабыл
?обыз
Сыбыз?ы
Шертер
Асатая?
Жетіген
Сазсырнай
Да??ыра
К?нделікті осы ?дістерді саба??а тиімді пайдалануды? ар?асында, о?ушыларда бол?ан, мынадай жа?алы?тар мен ?згерістерді бай?адым.
1. О?ушыларды? келесі саба?ты, та?атсыздана к?тіп, ?зіні? ізденісін, білімін к?рсетуге асы?уы (саба? кестесіне ?арамастан, ма?ан келіп, ?зіні? тапсырманы ?алай орында?анын баяндайды).
2. О?ушыларды? білім сапасы к?терілді.
3. Жа?а саба?ты аз уа?ытта т?сініп, игере алды.
4. Кітапхана?а жиі баратын болды.
5. ?з ойларын ашы? айту?а ?йренді.
6. Шы?армашылы?пен ж?мыс істей бастады.
7. ?ылыми жоба?а ?атысушы талапкерлерді? саны ?сті.
Балаларды? эстетикалы? сезімімен ??ымын, к?ркемдік шы?армашылы? ?абілетін ?діксіз дамыту ?шін, оз хал?ыны? музыкасына ?неріне деген с?йіспеншілігіе оятуымыз керек.
?з хал?ыны? музыкасын ты?дай отырып, бала бойында ?уаныш пен тебіреніс, ?ор?у мен ?міт ?атар ж?реді. Б?л сезімдер балаларды, алда?ы ?мірдегі т?рлі ?иыншылы?тармен к?ресуге ?йретеді.
Музыка - адамзатты? тілмен айтып жеткізе алмайтын ?ш?ыр ?иялы, н?зік сезімі. Музыка саба?ында, халы? музыкасын тек ты?датып ?ана ?оймай, музыкалы? шы?арманы? композиторы туралы жа?а деректер жинап, шы?арманы? шы?у тарихымен де таныстырып отыру ар?ылы баланы? біртіндеп шы?армашылы?пен айналасуына ы?пал етеміз. Музыка?а деген ?ызы?ушылы?ы ар?ылы, балаларды? сезімталды?ын, м?дениеттілігін ?алыптастырамыз. Сонымен бірге, бала бойында шы?армашылы? дарынны? к?ктеп, г?лденіп жеміс беруіне жол ашамыз.
К?йшілер
к?йлері
??рман?азы
«Сарыжайлау»
Дина
«К?кіл»
Д?улеткерей
«Сарыар?а»
Ы?ылас
«Той бастар»
Т?ттімбет «?ос ал?а»

К?нделікті саба? барысында, та?ырып?а байланысты о?ушылар ?здеріні? ой - тол?анысын с?ра?тар?а жауап беру ар?ылы білдіріп отырады. Мысалы: Берілген шы?армашылы? ж?мысты орындау ?иын болды ма? деген с?ра??а о?ушылар былай жауап берді.
. бірінші тапсырманы орындау ?иын болды. ?зімні? ?андай тапсырма?а шамам келетінін білмедім. Барлы? тапсырманы орындау?а тырыстым. Саба??а келгенде, ?з тапсырмамды таныстыруда ?з ?атемді т?сіндім. Кітапхана?а барып, газет - журналдарды, кітаптарды о?ып танысып, жалпы о?у?а деген ?ызы?ушылы?ым артты. Композиторды? ?мірімен танысу ар?ылы, кез келген ?нні?, к?йді? шы?у тарихын біліп, сол ?нді немесе к?йді ты?дау?а асы?тым.
. шы?армашылы? тапсырмалар ар?ылы, ?зім дайында?ан ж?мысым ар?ылы еркін с?йлеуді ?йрендім. ?з ойымды ашы? айтатын болдым.
. Ма?ан кітапхана?а барып кітап о?у ?те ?найды. Шы?армашылы? тапсырманы ?ана орындап ?оймай, б?рын естімеген, білмеген т?л?армен танысып ?оймай, оларды? ?мірі ар?ылы к?п к?мек алдым. сия?ты жауаптары ар?ылы мынадай н?тижеге жетуі:
- шы?армашылы? ?абілеттерін тани білуге;
- жылдам шешім ?абылдау?а;
- жа?ашыл ?рекет жасау?а;
- білімге деген ??лшынысын арттыру?а;
- к?нделікті кездесетін ?иыншылы?ты ?зі шеше білуге,
- жа?а н?рсені танып білуге ??лшынысын, ?абілетіні? оянуына ?сер етуімізді? ?зі, заман талабына сай ?рпа? дайындап жат?анымыз деп есептеуімізге болады.
К?нделікті саба? барысында, шы?армашылы? тапсырмалар беру ар?ылы о?ушы бойына мынадай ?асиеттерді ?алыптастыруымыз?а болады:
• шы?армашылы? ?асиет;
• белсенділік ?асиет;
• ой - ?рісіні? даму ?аситі;
• м?дениетті с?йлеу ?асиеті;
• халы? музыкасына деген ?ызы?ушылы? ?асиет;
• шыдамдылы? ?асиеті;
?рине музыканы жа?сы к?рмейтін, ?нді ты?дамайтын адам кем де кем. Біра?, ?азіргі кезде, батыс музыкасын ты?дап, еліктейтін ?аза? жастары да аз емес. ?кінішке орай, ?з хал?ыны? д?ст?рлі ?німен - к?йін ты?дамайтын да жастар бар. Міне, осы сия?ты м?селелерге де о?ушылар сыни т?р?ыдан ?арап, салыстыра отырып зерттей алды. Саба?тан ой т?йіп кеткен балалар, тіптен ары ?арай ?здері зерттеп, келесі к?ні ?з ойларын айтып жатты. О?ушылар ?тілген саба??а байланысты мынадай м?селелерді зерттеп, салыстырды:
- Хал?ымызды? д?ст?рлі ?ні мен к?йін, ?азіргі жастар к?нделікті ты?дау ?шін не істеуге болады?
- К?йді тек домбыра аспабында немесе ??деу ар?ылы бас?а аспаптармен бірге ойнал?анына ?алай ?арайсы??
- к?нделікті отбасында халы? ?нін, к?йлерді ты?дауды ?ол?а алу?а, кім кедергі жасайды?
- Халы? аспаптарында, ?сіресе домбыра аспабында ойнап - ?йренуге балаларды? ?ызы?ушылы?ын ?алай арттырамыз?- деген с?ра?тар?а жауап бере отырып, ?здері шешімін табады.
Мысалы:
- д?ст?рлі ?н, к?й ты?дап келген о?ушылар, музыка ты?дау пара?ын толтырады;
- к?йді ?ай аспапта ты?да?анын, не себепті ?на?аны жайлы баяндайды;
- ?йде ата - аналарымен бірге ты?да?анын, композиторы жайлы т?сінік бергенін ма?танышпен баяндайды;
- о?ушылар біртіндеп, домбыра ?йірмесіне ?атыса бастайды;
О?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттерін ?осымша ?йірме ж?мыстарында дамытып отыруды? ар?асында, музыкалы? т?рбие ж?мысы ?з жемісін береді. Балаларды? ?ндері о?ушыларды? д?ние танымын ?алыптастырады. ?н - ?уен ар?ылы д?ниені танып - білу адам, таби?ат, ?о?ам арасында?ы байланыс, осыларды? барлы?ы ?н ар?ылы, музыка ар?ылы балаларды? сана - сезімдері тез ?абылдап, ой - ?рісіні? дамуына ?лкен ?серін тигізеді.
- ?аза? хал?ыны? ?ндерін айтып, ?йрену;
- ?лтты? музыкалы? аспаптарда( домбыра, ?обыз т. б.) ойнап ?йрену;
- ?азіргі заман музыкаларын с?йіп ты?дау ар?ылы музыкалы? есту, ты?дау ?абілеттерін дамыту;
- ?аза? хал?ыны? халы? музыкасына деген ??рмет, с?йіспеншілік дарынды, м?дениетті, сезімтал, ?лтты? музыкасын ?астерлей алатын, ?з Отанын с?йетін жеке т?л?аны ?алыптастыру болып табылады.
О?ушыларды? шы?армашылы? ?абілетін арттырып, ынталандыру ?шін саба?тарды мынадай жолдармен ?ткізуге болады:
- Саба?та ке? к?лемде к?рнекі ??ралдарды пайдалану;
- Саба?ты т?рлендіріп ?ткізу;
- Саба?та о?ушылар ?здері жаса?ан суреттер, схемаларды пайдалану;
- Техникалы? ??ралдарды тиімді ?олдану;
- Саба??а ?атысты бейнетаспаларды, фильмдерді к?рсету.
Болаша? ?рпа?ты? ал?а ?арай ?мтылуы, іс - ?рекеттегі жа?ашылды?ына, жа?аны ойлап табуына, шы?армашылы?пен ж?мыс істеуіне байланысты. Ал шы?армашылы? іс - ?рекет, жа?ашылды??а ба?ыттылы? тек ?ана шы?армашылы? ?ызы?ушылы?тан басталады.
Жас жеткіншекті? ?лт ретінде ?алыптасуы, ?лтты? шы?армашылы? ?леуеті де ?р жеке т?л?аны? шы?армашылы? де?гейімен аны?талады. Сонды?тан, ?ркениетке жетуді? жолын о?ушыларды? шы?армашылы? ?ызы?ушылы? де?гейімен, жа?ашылды? болмысымен байланыстыруымыз керек.
Мектеп о?ушыларына музыкалы? білім мен т?рбие беруді тек «Музыка» саба?ында ?ана шектеліп ?оймай, ?абілеттеріне ?арай шы?армашылы?тарын дамытып отыру п?н м??алімдеріні? басты міндеті болып, табы

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Баяндама. ?азіргі заман талабына сай жа?а инновациялы? ?діс - т?сілдер енгізу . »

Баяндама

Тақырыбы:

Сын тұрғысынан ойлау арқылы оқушыларға музыкалық тәрбие беру

Музыка пәнінің мұғалімі: Укижанова Айнұр Тұрсынқызы

Қазіргі заман талабына сай жаңа инновациялық әдіс - тәсілдер енгізу арқылы ғана, оқушылардың пәнге, жалпы өмірге, қоғамға деген қызығушылығын оята аламыз. Осындай жаңалықтың бірі -«Сыни тұрғысынан ойлауды дамыту» жобасы. Бұл жобаны семинарларға қатыса жүріп, әдістерін үйреніп қана қоймай, жалпы жобаның философиясын түсіне бастадым. Әрине, ең бірінші өзімің қызығушылығым оянып, музыка сабағына осы әдіс - тәсілдерді қолдану үшін, көп оқып, ізденіп, осы тұрғыдағы семинарларға қатыса бастадым. Бұрынғы әдістерді қолданып жүрген тәжірибелі ұстаздардың да сабақтарына қатысып, өзім іштей қорытындыға келдім.
Сабақ тақырыбына сай әдістерді, әр сыныптың жас ерекшеліктеріне сай жинақтап, кезекті сабаққа қатты қобалжумен, қалай болар екен, балалар түсіне қояр мекен деген оймен қорқа кірдім. Оқушыларды топқа бөліп, тапсырмаларын бергеннен бастап, сабаққа деген бар зейін - ынталарын, қызығушылықтарын көріп, көңілім орнына түсті. Балаларға бұл әдістер бұрыннан таныс, күнделікті сабақта қолданып жүргендей, топтасып, ақылдасып өз ойларын айтып жатты. Сабаққа дайындықсыз келетін оқушыларға, бірлесіп, топтасып әрекет жасау кәдімгідей әсер ете бастады. Келесі сабаққа дайындықпен келген оқушыға, басқалары бірінші рет көргендей, таңырқай қараған кездері де болды.
Сабақта тек қана ән айтып, күй тыңдап қоймай, әннің, күйдің шығу тарихын, композитордың, өздеріне ұнаған әншілердің де өмір баянын, шығармашылығын өздері қосымша әдебиеттерден оқып, зерттеп, жаза бастады. Біртіндеп, әр сыныптан шығармашылықпен жұмыс істейтін оқушылар іріктеле бастады. Бесінші сыныптағы «Қазақ халқының музыкалық аспаптары» тақырыбы бойынша, оқушылардың білімдерін нақты тексере алдым.
Аспаптар
Шертпелі аспаптар
Үрмелі аспаптар
Ұрмалы аспаптар
Домбыра
Үскірік
Дабыл
Қобыз
Сыбызғы
Шертер
Асатаяқ
Жетіген
Сазсырнай
Даңғыра
Күнделікті осы әдістерді сабаққа тиімді пайдаланудың арқасында, оқушыларда болған, мынадай жаңалықтар мен өзгерістерді байқадым.
1. Оқушылардың келесі сабақты, тағатсыздана күтіп, өзінің ізденісін, білімін көрсетуге асығуы (сабақ кестесіне қарамастан, маған келіп, өзінің тапсырманы қалай орындағанын баяндайды).
2. Оқушылардың білім сапасы көтерілді.
3. Жаңа сабақты аз уақытта түсініп, игере алды.
4. Кітапханаға жиі баратын болды.
5. Өз ойларын ашық айтуға үйренді.
6. Шығармашылықпен жұмыс істей бастады.
7. Ғылыми жобаға қатысушы талапкерлердің саны өсті.
Балалардық эстетикалық сезімімен ұғымын, көркемдік шығармашылық қабілетін үдіксіз дамыту үшін, оз халқының музыкасына өнеріне деген сүйіспеншілігіе оятуымыз керек.
Өз халқының музыкасын тыңдай отырып, бала бойында қуаныш пен тебіреніс, қорқу мен үміт қатар жүреді. Бұл сезімдер балаларды, алдағы өмірдегі түрлі қиыншылықтармен күресуге үйретеді.
Музыка - адамзаттың тілмен айтып жеткізе алмайтын ұшқыр қиялы, нәзік сезімі. Музыка сабағында, халық музыкасын тек тыңдатып қана қоймай, музыкалық шығарманың композиторы туралы жаңа деректер жинап, шығарманың шығу тарихымен де таныстырып отыру арқылы баланың біртіндеп шығармашылықпен айналасуына ықпал етеміз. Музыкаға деген қызығушылығы арқылы, балалардың сезімталдығын, мәдениеттілігін қалыптастырамыз. Сонымен бірге, бала бойында шығармашылық дарынның көктеп, гүлденіп жеміс беруіне жол ашамыз.
Күйшілер
күйлері
Құрманғазы
«Сарыжайлау»
Дина
«Көкіл»
Дәулеткерей
«Сарыарқа»
Ықылас
«Той бастар»
Тәттімбет «Қос алқа»

Күнделікті сабақ барысында, тақырыпқа байланысты оқушылар өздерінің ой - толғанысын сұрақтарға жауап беру арқылы білдіріп отырады. Мысалы: Берілген шығармашылық жұмысты орындау қиын болды ма? деген сұраққа оқушылар былай жауап берді.
... бірінші тапсырманы орындау қиын болды. Өзімнің қандай тапсырмаға шамам келетінін білмедім. Барлық тапсырманы орындауға тырыстым. Сабаққа келгенде, өз тапсырмамды таныстыруда өз қатемді түсіндім. Кітапханаға барып, газет - журналдарды, кітаптарды оқып танысып, жалпы оқуға деген қызығушылығым артты. Композитордың өмірімен танысу арқылы, кез келген әннің, күйдің шығу тарихын біліп, сол әнді немесе күйді тыңдауға асықтым...
... шығармашылық тапсырмалар арқылы, өзім дайындаған жұмысым арқылы еркін сөйлеуді үйрендім. Өз ойымды ашық айтатын болдым...
... Маған кітапханаға барып кітап оқу өте ұнайды. Шығармашылық тапсырманы ғана орындап қоймай, бұрын естімеген, білмеген тұлғармен танысып қоймай, олардың өмірі арқылы көп көмек алдым... сияқты жауаптары арқылы мынадай нәтижеге жетуі:
- шығармашылық қабілеттерін тани білуге;
- жылдам шешім қабылдауға;
- жаңашыл әрекет жасауға;
- білімге деген құлшынысын арттыруға;
- күнделікті кездесетін қиыншылықты өзі шеше білуге,
- жаңа нәрсені танып білуге құлшынысын, қабілетінің оянуына әсер етуіміздің өзі, заман талабына сай ұрпақ дайындап жатқанымыз деп есептеуімізге болады.
Күнделікті сабақ барысында, шығармашылық тапсырмалар беру арқылы оқушы бойына мынадай қасиеттерді қалыптастыруымызға болады:
• шығармашылық қасиет;
• белсенділік қасиет;
• ой - өрісінің даму қаситі;
• мәдениетті сөйлеу қасиеті;
• халық музыкасына деген қызығушылық қасиет;
• шыдамдылық қасиеті;
Әрине музыканы жақсы көрмейтін, әнді тыңдамайтын адам кем де кем. Бірақ, қазіргі кезде, батыс музыкасын тыңдап, еліктейтін қазақ жастары да аз емес. Өкінішке орай, өз халқының дәстүрлі әнімен - күйін тыңдамайтын да жастар бар. Міне, осы сияқты мәселелерге де оқушылар сыни тұрғыдан қарап, салыстыра отырып зерттей алды. Сабақтан ой түйіп кеткен балалар, тіптен ары қарай өздері зерттеп, келесі күні өз ойларын айтып жатты. Оқушылар өтілген сабаққа байланысты мынадай мәселелерді зерттеп, салыстырды:
- Халқымыздың дәстүрлі әні мен күйін, қазіргі жастар күнделікті тыңдау үшін не істеуге болады?
- Күйді тек домбыра аспабында немесе өңдеу арқылы басқа аспаптармен бірге ойналғанына қалай қарайсың?
- күнделікті отбасында халық әнін, күйлерді тыңдауды қолға алуға, кім кедергі жасайды?
- Халық аспаптарында, әсіресе домбыра аспабында ойнап - үйренуге балалардың қызығушылығын қалай арттырамыз?- деген сұрақтарға жауап бере отырып, өздері шешімін табады.
Мысалы:
- дәстүрлі ән, күй тыңдап келген оқушылар, музыка тыңдау парағын толтырады;
- күйді қай аспапта тыңдағанын, не себепті ұнағаны жайлы баяндайды;
- үйде ата - аналарымен бірге тыңдағанын, композиторы жайлы түсінік бергенін мақтанышпен баяндайды;
- оқушылар біртіндеп, домбыра үйірмесіне қатыса бастайды;
Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін қосымша үйірме жұмыстарында дамытып отырудың арқасында, музыкалық тәрбие жұмысы өз жемісін береді. Балалардың әндері оқушылардың дүние танымын қалыптастырады. Ән - әуен арқылы дүниені танып - білу адам, табиғат, қоғам арасындағы байланыс, осылардың барлығы ән арқылы, музыка арқылы балалардың сана - сезімдері тез қабылдап, ой - өрісінің дамуына үлкен әсерін тигізеді.
- Қазақ халқының әндерін айтып, үйрену;
- Ұлттық музыкалық аспаптарда( домбыра, қобыз т. б.) ойнап үйрену;
- Қазіргі заман музыкаларын сүйіп тыңдау арқылы музыкалық есту, тыңдау қабілеттерін дамыту;
- Қазақ халқының халық музыкасына деген құрмет, сүйіспеншілік дарынды, мәдениетті, сезімтал, ұлттық музыкасын қастерлей алатын, өз Отанын сүйетін жеке тұлғаны қалыптастыру болып табылады.
Оқушылардың шығармашылық қабілетін арттырып, ынталандыру үшін сабақтарды мынадай жолдармен өткізуге болады:
- Сабақта кең көлемде көрнекі құралдарды пайдалану;
- Сабақты түрлендіріп өткізу;
- Сабақта оқушылар өздері жасаған суреттер, схемаларды пайдалану;
- Техникалық құралдарды тиімді қолдану;
- Сабаққа қатысты бейнетаспаларды, фильмдерді көрсету.
Болашақ ұрпақтың алға қарай ұмтылуы, іс - әрекеттегі жаңашылдығына, жаңаны ойлап табуына, шығармашылықпен жұмыс істеуіне байланысты. Ал шығармашылық іс - әрекет, жаңашылдыққа бағыттылық тек қана шығармашылық қызығушылықтан басталады.
Жас жеткіншектің ұлт ретінде қалыптасуы, ұлттың шығармашылық әлеуеті де әр жеке тұлғаның шығармашылық деңгейімен анықталады. Сондықтан, өркениетке жетудің жолын оқушылардың шығармашылық қызығушылық деңгейімен, жаңашылдық болмысымен байланыстыруымыз керек..
Мектеп оқушыларына музыкалық білім мен тәрбие беруді тек «Музыка» сабағында ғана шектеліп қоймай, қабілеттеріне қарай шығармашылықтарын дамытып отыру пән мұғалімдерінің басты міндеті болып, табылады.