?шб?рыш. Берілген ?шб?рыш?а те? ?шб?рышты? бар болуы.

Саба? та?ырыбы: ?шб?рыш. Берілген ?шб?рыш?а те? ?шб?рышты? бар болуы.

Саба? ма?саты:

Білімділік: ?шб?рыш та?ырыбы о?у барысында о?ушылырды? ?шб?рыш туралы білімдерін тере?дете т?су ?шб?рышты? барлы? элементтерін білу.

Дамытушылы?: О?ушыларды? осы та?ырып бойынша ал?ан білім-біліктерін есептер шы?ару барысында ?олдана алу да?дыларын дамыту.

Т?рбиелік: Математикалы? ойлауын дамыту?а м?мкіндік жасау.

Саба? т?рі: жа?а білімді ме?герту.

Саба? ?дісі: т?сіндірме

К?рнекілігі: ?шб?рыш фигурасы

Барысы: 1. ?йымдастыру

2. ?й тапсырмасын тексеру

?ткен та?ырып?а шолу жасау.

а) Б?рыштарды ?лшеуді? негізгі ?асиетін айты?дар.

?) Кесінділер мен б?рыштарды ?лшеп салуды? негізгі ?асиеттерін айты?дар.

3. Саба?ты? ма?сатын хабарлау.

4. Жа?а саба?ты т?сіндіру.

О?ушылар?а тапсырма беру: Бір т?зуді? бойында жатпайтын ?ш н?кте белгілеп

(д?птерге) оларды кеснділермен ?осы?дар ?андай геометриялы? фигура шы?ты? Шы??ан геометриялы? фигураны? ?шб?рыш екенін айтады. Берілген ?ш н?кте ?шб?рыш т?белері деп, ал оларды ?осатын кесінділер ?шб?рышты? ?абыр?алары деп аталады.

Суреттегі А,В,С н?ктелері ?шб?рышты?-т?белері, В

Ал АВ, АС, ВС кесінділері оны? ?абыр?алары болады

А С

Б?л ?шб?рышты былай белгілейді:

?АВС ВАС, СВА ж?не АСВ ?шб?рышты? б?рыштары деп аталады.

Кейде АВС ?шб?рышты? б?рыштарын бір ?ріппен белгілейді: А, В, С.

?шб?рышты? ?ш ?абыр?асыны? ?зынды?тарыны? ?осындысын оны? периметірі деп атайды.

Егер екі кесіндіні? ?зынды?тары бірдей болса, онда б?л кесінділерді те? кесінділер деп атайды.

Егер екі б?рышты? градусты? ?лшемдері бірдей болса, онда б?л б?рыштарды те? б?рыштар деп атыйды.

Егер екі ?шб?рышты? с?йкес ?абыр?алары мен с?йкес б?рыштары ?зара те? болса, онда м?ндай ?шб?рыштарды те? ?шб?рыштар деп атайды.

М?нда те? б?рыштар с?йкес те? ?абыр?алар?а ?арсы жатуы м?мкін.

Суретте те? АВС ж?не А1В1С1 ?шб?рыштары бейнеленген.

АВ= А1В1 ; АС= А1С1 ; ВС= В1С1 ; А=А1,B=В1,C=С1 ?шб?рыштар те?дігін былый белгілейді:

?АВС=? А1В1С1М?нда ?шб?рыш т?белеріні? жазылу т?ртібі ма?ызды.

Мысалы: А1В1С1 те?дігінен А=А1,B=В1,C=С1 болатынды?ы шы?ады,

Ал ?АВС=? В1А1С1 те?дігінен А= В1,B= А1,C=С1 те?діктерін аламыз.

1 мысал: Егер ?АВС=?PQR, AB=10м ж?не,C=90o болса, онда PQ мен R-ді аны?тайы?

Шешуі: ?АВС=?PQR, бол?анды?тан, AB= PQ ж?не C=R болады. Олай болса, PQ=10м, R=90o

Айталы?, ?АВСмен а с?улесі берілген (1 сурет)

?шб?рышты? А т?бесі а с?улесіні? бастап?ы н?ктесімен бттесетіндеи, В т?бесі а с?улесінде жататындай ж?не С т?бесі а с?улесі мен оны? толы?тауыш с?улесіне ?атысты берілген жарты жазы?ты?та жататындай етіп АВС ?шб?рышын жылжытамыз. Жылжы?ан ?шб?рыш т?белерін ар?ылы белгілейміз (2 сурет) онда ?АВС=? А1В1С1 М?нда АВС ?шб?рышы А1,В1,С1 ?шб?рышыменжылжыту ар?ылы беттеседі деп аталады.

VIII. Берілген с?улеге ?атысты к?рсетілген т?ртіпте орналасатын ж?не кез келген берілген ?шб?рыш?а те? ?шб?рыш табылады.

Саба?ты бекіту.

№46 ?шб?рышты? АВ ?абыр?асынан D н?ктесі алын?ан. Егер АD=5см, ал ВD=6см болса

АВ-?

Шешуі:

АВ=AD+BD

AB=5+6=11(см)

Жауабы: 11 см

№47 Ауызша. Жауабы: PQ=5см, QR=6см, PR=7см

№56 ?АВС=?SKT ж?не АВ=17дм, К=70o18'

В б?рышы мен SK ?абыр?асын табы?дар

Шешуі:

?АВС=?SKT=>

К=В=70o18'

АВ=SK=17дм

жо?

№60 ?АВС=?В1А1С1ж?не В=15o,В1С1=5м

АВ=ВС болса, онда В1А1С1 ?шб?рышыны? периметрі 2 А1В1+АС ?осындысынан ?лкен болуы м?мкін бе?

Шешуі: ?АВС=?В1А1С1=> A1=B1=15o AC=B1C1=5м

АВ=BC болса онда В1А1С1 ?шб?рыш периметрі 2А1В1+АС ?осындысынан ?лкен болуы м?мкін емес.

?ортынды:

?йге: №48 №51

О?ушыларды ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?шб?рыш. Берілген ?шб?рыш?а те? ?шб?рышты? бар болуы.»

5-сабақ

___күні ___айы _____жылы

Сабақ тақырыбы: Үшбұрыш. Берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы.

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Үшбұрыш тақырыбы оқу барысында оқушылырдың үшбұрыш туралы білімдерін тереңдете түсу үшбұрыштың барлық элементтерін білу.

Дамытушылық: Оқушылардың осы тақырып бойынша алған білім-біліктерін есептер шығару барысында қолдана алу дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Математикалық ойлауын дамытуға мүмкіндік жасау.

Сабақ түрі: жаңа білімді меңгерту.

Сабақ әдісі: түсіндірме

Көрнекілігі: үшбұрыш фигурасы

Барысы: 1. Ұйымдастыру

2. Үй тапсырмасын тексеру

Өткен тақырыпқа шолу жасау.

а) Бұрыштарды өлшеудің негізгі қасиетін айтыңдар.

ә) Кесінділер мен бұрыштарды өлшеп салудың негізгі қасиеттерін айтыңдар.

3. Сабақтың мақсатын хабарлау.

4. Жаңа сабақты түсіндіру.

Оқушыларға тапсырма беру: Бір түзудің бойында жатпайтын үш нүкте белгілеп

(дәптерге) оларды кеснділермен қосыңдар қандай геометриялық фигура шықты? Шыққан геометриялық фигураның үшбұрыш екенін айтады. Берілген үш нүкте үшбұрыш төбелері деп, ал оларды қосатын кесінділер үшбұрыштың қабырғалары деп аталады.

Суреттегі А,В,С нүктелері үшбұрыштың-төбелері, В

Ал АВ, АС, ВС кесінділері оның қабырғалары болады

А С

Бұл ұшбұрышты былай белгілейді:

∆АВС ВАС , СВА және АСВ үшбұрыштың бұрыштары деп аталады.

Кейде АВС үшбұрыштың бұрыштарын бір әріппен белгілейді: А, В, С.

Үшбұрыштың үш қабырғасының ұзындықтарының қосындысын оның периметірі деп атайды.

Егер екі кесіндінің ұзындықтары бірдей болса, онда бұл кесінділерді тең кесінділер деп атайды .

Егер екі бұрыштың градустық өлшемдері бірдей болса, онда бұл бұрыштарды тең бұрыштар деп атыйды.

Егер екі үшбұрыштың сәйкес қабырғалары мен сәйкес бұрыштары өзара тең болса, онда мұндай үшбұрыштарды тең үшбұрыштар деп атайды.

Мұнда тең бұрыштар сәйкес тең қабырғаларға қарсы жатуы мүмкін.

Суретте тең АВС және А₁В₁С₁ үшбұрыштары бейнеленген.

АВ= А₁В₁; АС= А₁С₁; ВС= В₁С₁ ; А=А₁_,B=В₁_,C=С₁Үшбұрыштар теңдігін былый белгілейді:

∆АВС=∆ А₁В₁С₁Мұнда үшбұрыш төбелерінің жазылу тәртібі маңызды.

Мысалы: А₁В₁С₁теңдігінен А=А₁_,B=В₁_,C=С₁болатындығы шығады,

Ал ∆АВС=∆ В₁А₁С₁теңдігінен А= В₁_,B=А₁_,C=С₁ теңдіктерін аламыз.

1 мысал: Егер ∆АВС=∆PQR, AB=10м және _,C=90^o болса, онда PQ мен R-ді анықтайық

Шешуі: ∆АВС=∆PQR, болғандықтан, AB= PQ және C=R болады. Олай болса, PQ=10м, R=90^o

Айталық, ∆АВСмен а сәулесі берілген (1 сурет)

Үшбұрыштың А төбесі а сәулесінің бастапқы нүктесімен бттесетіндеи , В төбесі а сәулесінде жататындай және С төбесі а сәулесі мен оның толықтауыш сәулесіне қатысты берілген жарты жазықтықта жататындай етіп АВС үшбұрышын жылжытамыз. Жылжыған үшбұрыш төбелерін арқылы белгілейміз (2 сурет) онда ∆АВС=∆ А₁В₁С₁Мұнда АВС үшбұрышы А_1,В_1,С₁ үшбұрышыменжылжыту арқылы беттеседі деп аталады.

VIII. Берілген сәулеге қатысты көрсетілген тәртіпте орналасатын және кез келген берілген үшбұрышқа тең үшбұрыш табылады.

Сабақты бекіту.

№46 Үшбұрыштың АВ қабырғасынан D нүктесі алынған. Егер АD=5см, ал ВD=6см болса

АВ-?