Үшбрыш және оның түрлері. Бізді қоршаған әлемдегі үшбұрыштар.

Сыныбы: 7

Күні

Сабақтың тақырыбы:

Мақсаты:

Үшбұрыш және оның түрлерімен танысу. Оның қалай белгіленетінін үйрену. Үшбұрыштың шынайы өмірдегі қолданылысымен танысу.

Күтілетін нәтижелер:

А) Бір түзуде жатпайтын үш нүкте және осы нүктелерді қосатын үш кесіндіден және сол кесінділермен шектелген жазықтықтың бөлігінен тұратын фигураны үшбұрыш деп атайтынын түсіну.

В) Үшбұрышты және оның түрлерін жақсы ұғып, есептерде ажырата алып, оларды шығаруға пайдалану.

С) Үшбұрыштың қалай түрлерге бөлінетінін және оның түрлерін талдау.

Қажетті құрал-жабдықтар:

Оқулық, сызғыш

Сабақ барысы:

Сабақ кезеңдері

Уақыты

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Кіріспе

3 мин

Ұйымдастыру

• Амандасу

• Түгелдеу

• Үй тапсырмасын тексеру

Амандасады

Сынып кезекшісі сабаққа қатынаспай отырған оқушыны айтады.

Үй тапсырмасын оқиды.

Тұсау

кесер

7 мин

Бұрыш және сыбайлас бұрыштар бойынша оқушыларға «Шынжыр» әдісі бойынша сұрақтар қою тапсырылады.

Негізгі бөлім:

20 мин

Оқушыларға тақырыпты өз беттерімен оқып, талдау тапсырылады.

Оқушылар өз беттерімен тақырыпты оқиды, өзара талдайды.

Анықтама. Бір түзуде жатпайтын үш нүкте және осы нүктелерді қосатын үш кесіндіден және сол кесінділермен шектелген жазықтықтың бөлігінен тұратын фигураны үшбұрыш деп атайды.

Бір нүктеде жатпайтын әртүрлі А,В,С нүктелері берілсін. АВ, ВС, СА кесінділерін жүргізсек, АВС үшбұрышы пайда болады. Үшбұрыш деген сөздің орнына “∆” белгісі қолданылады. Сонда “АВС үшбұрышы” деген сөз ∆АВС түрінде жазылады.

• А,В,С нүктелері үшбұрыштың төбелері;

• АВ, ВС, СА-қабырғалары;

∠ВАС-үшбұрыштың АС және АВ қабырғаларының арасындағы бұрышы, ∠АСВ, ∠СВА да бұрыштары деп аталады.

• Яғни үшбұрыштың 3 төбесі, 3 қабырғасы, 3 бұрышы бар. Олар үшбұрыштың элементтері деп аталады.

А, В, С төбелеріне қарсы жатқан қабырғалары сәйкесінше a, b, c әріптерімен де белгілейді, яғни CD=a, CA=b, AB=c.

• Сондай-ақ бұрыштарды төбесіндегі әріппен ғана белгілеуге болады:∠А, ∠В, ∠С.

• Немесе бұрыштарды грек әліпбиінің α,ß,γ әріптерімен белгілесек болады.

Оларды үшбұрыштың ішкі бұрыштары деп атайды.

Қабырға ұзындықтарына байланысты түрлері

Бұрыштарының шамаларына байланысты түрлері

Деңгейлік тапсырмалар:

1. Бір түзудің бойында жатпайтын D, E, M үш нүктесін белгілеңдер және DE, EM, MD кесінділерін сызыңдар. Пайда болған үшбұрыштың төбелерін, қабырғаларын және бұрыштарын жазып көрсетіңдер.

2. АВС үшбұрышы берілген. АВ қабырғасында жатқан D нүктесі арқылы CD кесіндісін жүргізіңдер. Пайда болған үшбұрышты жазыңдар.

3. Кез келген үшбұрыштың әр қабырғасы басқа қабырғаларының қосындысынан кем болады деген үшбұрыштың негізгі қасиетін АВС үшбұрышы үшін жазыңдар.

Топтық жұмыс.

АВ және СД центрі О болатын шеңбердің диаметрі. Егер СВ = 13 см, АВ = 16 см болса, АОД үшбұрышының периметрі неге тең болады?

Қорытынды

10 мин

«Бізді қоршаған әлемдегі үшбұрыштар» тақырыбында эссе жазу тапсырылады.

Оқушылар эссе жазады.

Бағалау

3 мин

Бағалау крийтерийлары бойынша бағалау тапсырылады.

Оқушылар бағалайды.

Үй тапсырмасы

2 мин

№132,133

Үй тапсырмасын жазып алады.