Темержанова Кайрат Калымовна
Те?деулер ж?йесін шешу
Саба?ты? та?ырыбы: «Те?деулер ж?йесін шешу».
Саба?ты? ма?саты:
а) те?деулер ж?йесін ауыстыру т?сілімен шешу жолдарын тияна?тау;
?) о?ушыларды? білімдерін жан-жа?ты дамыту ?шін, п?нге деген ?ызы?ушылы?тарын арттыру ?шін ертегі есептер ар?ылы ой-?рістерін дамыту;
б) ?з хал?ыны? ауыз ?дебиетін ??рметтеуге т?рбиелеу.
Саба?ты? к?рнекілігі: карточка, ?оржын, «Те?деу» байды? сыйлы?ы, керекті кесте, суретттер.
Саба?ты? ?дісі: баяндау, с?ра?-жауап, ?з бетінше ж?мыс.
Саба?ты? т?рі: ертегі саба?.
Саба?ты? барысы:
- ?йымдастыру кезе?і.
О?ушыларды т?гендеп саба??а дайынды?ын тексеру.
II. ?й тапсырмасын тексеру. Парта аралап, о?ушылар бір-біріні? ж?мысын тексеріп, ба?алау. № 903
- : (7;-13)
М??алім:
III. Ал кане, балалар, ?нтаспа?а ??ла? ?ойы?дар.
Ерте, ерте, ертеде
Ешкі ж?ні б?ртеде
Те?деу деген бай болыпты,
Ж?йе деген баласы болыпты.
Міне, балалар осындай м?тінмен басталатын ауыз ?дебиетіні? ?андай т?рі?
Ендеше бізді? б?гінгі саба?ымыз ертегі саба?.Ертегі саба?ымыз ертегі есептер шы?ару?а араналады. (Осы кезде есік ?а?ып ?ожанасыр келеді).
- ??рметті балалар, сендер Те?деу байды жан-жа?ты жа?сы білгілері? келсе мына ?ордыннан к?мек с?ра?дар.
М??алім:
- Балалар, Те?деу байды кімде кім жа?сы білгісі келсе, оны? Ж?йе деген баласымен достас?ысы келсе ?оржын?а жа?ындап, ішіне зер салып к?рейік. Оны? ?андай байлы?ы бар екен?
- карточка. ?азды? т?лкіге айт?ан есебі.
А? біткенні? патшасы арыстан ауырып жат?анда, м?л?йімсіп т?лкі келіп, тамырын ?стайды.
- Та?сыр, ауыруы?ыз астан екен, тама?ты тал?ап іші?із. К?жек пен ??с балапаныны? ж?мса? еті мы? да бір дауа, - деп б?л?а?дайды.
Арыстанны? к?жек пен ??с балапанын ма?ан жеткіз,- деген б?йры?ын орындау?а келген т?лкіге, ?азди?ан ?алпын б?зба?ан ?аз былай дейді.
- Арыстан?а азы? етіп беретін арты? т?ліміз жо?. Егер о?ан барып, жа?ынам десе?:
Т?лкісі? аярлы??а бермейтін дес,
К?рейік ?анша сенде а?ыл мен ес,
Балапан, к?жек санын ?зі? тапшы
Ая?тары то?сан торт, басы отыз бес, - дейді де, ??гірге еніп есігін таспен бекітіп алады. Т?лкі «?аз осылай есеп айтып еді, мен шеше алмадым?»- деп, арыстанны? алдына бару?а д?ті шыдамады. Сонда неше балапан, неше к?жек бол?анын сендер ?алай табар еді?дер?
Шешуі:
Сонда те?деулер ж?йесі:
- Ал енді балалар осы есепті ?здері? ?арапайым те?деу ??ру ар?ылы шешіп к?рі?дерші. Бірінші шы?ар?ан бала?а «Те?деу» байды? сыйлы?ы бар.
2х+4(35-х)=94
2x+140-4x=94
140-2x= 94
-2x=-46
x=-46/-2
x=23
35-23=12
Жауабы: 23 балапан, 12 к?жек.
2 – карточка. Ат пен ?ашыр.
- Ауыр ж?к ар?ала?ан ат пен ?ашыр келе жатады. Ат ?зіні? шамадан тыс ауыр ж?гін айтып зорлан?ан.
- Неге сен сонша зорланасы?? – деп ?ашыр ?н ?атады, - егер мен сеннен бір ?ап алатын болсам, мені? ж?гім сенікінен екі есе ауыр болады, ал егер сен менікінен бір ?ап алса? менікі сенікімен те? болар еді. Сонда ат ?анша ?ап, ?ашыр ?анша ?ап ж?к ?келе жат?ан?
Шешуі: Ат ж?гі – х, ?ашыр ж?гі – у.
Жауабы: ат 5 ?ап, ал ?ашыр 7 ?ап ж?к ?келе жатыр.
3 – карточка. Екі досты? байлы? таластыруы.
- Бір адам ?зіні? досына: - Ма?ан 100 ?ой бер, сонда мен сеннен екі есе бай боламын.
Сонда досы:
Сен ма?ан 10 ?ой берсе? мен сенен 6 есе бай боламын, - деп жауап беріпті. ?р?айсында ?анша ?ой бол?ан.
Шешуі: I дос – х ?ой, ІІ дос – у ?ой.
Сонда:
Жауабы: 1-40 ?ой, 2- 170 ?ой.
Міне, балалар, сендер «Те?деу» байды? сендерге жіберген ертегі есептерін шы?арып, ?з білімдері?ді к?рсеті?дер. Сендерге к?п – к?п рахмет. (?оржын т?біндегеі байлы?ты о?ушылар?а тарту).
- К?рді?дер ме бізді? ата – бабаларымыз о?ыма?ан сауатсыз болса да осындай ой ?рісті дамытатын есептерді де ойластыра ж?не шы?ара білген екен. Сонды?тан біз тек о?улы?пен шектелмей, газет – журнал, бас?а кітаптардан ?йтпесе ?йдегі ?лкен кісілерден с?растырып, осындай есептердішы?арса?, бізге к?п пайдасы тиер еді.
?йге тапсырма: Осындай бір есеп жазып шы?арып келу.
О?ушылар білімі с?ра? жауап ?дісімен ?ортындылап, ба?аланады.