Sin x=a, cos x=a түріндегі тригонометриялық теңдеулерді шешу
Sin x=a, cos x=a түріндегі тригонометриялық теңдеулерді шешу
Сабақтың мақсаты: Қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше білу дағдыларын қалыптастыру.
Білімділік: қарапайым тригонометриялық теңдеулер шығару дағдысын қалыптастыру және олардың дербес түрлерін анықтауды үйрету, есептер шығаруда формулаларды орынды қолдана білуге бағыттау.
Дамытушылық: оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру және шығармашылықпен жұмыс істеу қабілетін дамыту,
Тәрбиелік: өз пікірлерін жүйелі, еркін жеткізуге, бірлесіп жұмыс істеу арқылы ұйымшылдыққа, жауапкершілікке, бірін-бірі тыңдауға, жеке тұлғаның қабілетін дамытуға, математикалық тілде сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға тәрбиелеу.
Алдын-ала бөлінген топ бойынша сыныпты «Синус», «Косинус», «Тангенс» және «Котангенс» - топтары бойынша отырғызу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 8 мин
а) «Синус», «Косинус», «Тангенс» және «Котангенс» әрбір топ өзінің тобы туралы қысқаша таныстырады.
1 – топ: синус; В нүктесінің ординатасының ОВ радиусқа қатынасы α бұрышының... деп аталады.
2 – топ: косинус; В нүктесінің абсциссасының ОВ радиусқа қатынасы α бұрышының... деп аталады.
3 – топ: тангенс; В нүктесінің ординатасының абсциссаға қатынасы α бұрышының... деп аталады.
4 – топ: котангенс. В нүктесінің абсциссасының ординатаға қатынасы α бұрышының... деп аталады.
ә) №241
1) 2) 3) 4)
№243
1) 2) 3) 4)
ІІІ. Жаңа сабақ: Мағынаны табу 5-6 мин
Анықтама: Айнымалысы тригонометриялық функция таңбасының ішінде болатын теңдеу тригонометриялық теңдеу деп аталады.
2Sinх = 1; Ctgх = 1; 3Cosх = 7*Sinx
Анықтама: Тригонометриялық теңдеулерді шешу дегеніміз – берілген теңдеуді тура тепе- теңдікке айналдыратын аргументтің барлық мәндерін табу.
Тригонометриялық теңдеулерді шешудің өзіне тән ерекше әдістері бар:
Тригонометриялық теңдеудің бір шешімі бар болса, онда ол шешім шексіз қайталаанады;
Тригонометриялық теңдеудің екі жақ бөлігіне ортақ көбейткіш болатын – тригонометриялық функцияға бөлуге болмайды, себебі теңдеудің ең болмағанда бір шешімі жоғалады.
Кез келген тригонометриялық теңдеулерді тепе-тең түрлендіргеннен кейін Sinх = а; Cosх =а; tg х = а; Ctgх =а теңдеулерінің ең болмағанда біреуіне келеді. Теңдеулердің оң жағындағы а – саны кез келген нақты сан, яғни
Анықтама: Sinх = а; Cosх =а; tg х = а; Ctgх =а түрінде берілген теңдеулерді қарапайым тригонометриялық теңдеулер деп атайды.
I.Sinх=а теңдеуін шешейік.Ол үшін және функцияларының графиктерін бір координаталық жазықтықта салайық. 1.
Қиылысу нүктелерінің абсциссалары = а теңдеуінің шешімдері болып табылады. функциясы периодты функция болғандықтан (Т=2 Sinх = а теңдеуінің бір период ішіндегі барлық шешімдерін тапсақ жеткілікті. Қалған шешімдері функцияның периодтылық қасиетімен анықталады.
Онда х1 = arcsin a + 2, n Z
x2 = - arcsin a + 2, n Z. Осы шешімдерді бір формуламен беруге болады:
(1)
Дербес жағдайдағы шешімдері:
х = + 2 n,
х = - + 2 n,
х = n,
II. Cosх=а теңдеуін шешейік.Ол үшін және функцияларының графиктерін бір координаталық жазықтықта салайық. 1.
Қиылысу нүктелерінің абсциссалары = а теңдеуінің шешімдері болып табылады. функциясы периодты функция болғандықтан (Т=2 cosх = а теңдеуінің бір период ішіндегі барлық шешімдерін тапсақ жеткілікті. Қалған шешімдері функцияның периодтылық қасиетімен анықталады. Cонымен қатар, функция жұп болғандықтан, кесіндісінде функциясы мен түзуінің қиылысу нүктелерінің абсциссалары – симметриялы сандар болады.
Онда х1 = + 2, n Z
x2 = + 2, n Z. Осы шешімдерді бір формуламен беруге болады:
(2)
Дербес жағдайдағы шешімдері:
= 1
= -1
= 0
х = 2 n,
х = + 2 n,
х = + n,
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Sin x=a, cos x=a түріндегі тригонометриялық теңдеулерді шешу»
Батыс Қазақстан облысы,
Сырым ауданы, Жымпиты селосы
Жалпы білім беретін Қ.Мырзалиев
атындағы орта мектеп
Мұғалімі:Закир Арайлым Закарияевна
Сыныбы:10 «А»
Пәні: алгебра
2016 – 2017 оқу жылы
«Бекітемін»
Директордың оқу ісі орынбасары: Г.К.Лукманова
«____» ____ 201__ж.
Сабақ № 33
Пәні: алгебра Сынып: 10 «А»
Күні: 22.11.2016ж.
Сабақтың тақырыбы: «sin x = a, cos x = a қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шешу»Сабақтың мақсаты: Қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше білу дағдыларын қалыптастыру.
Білімділік: қарапайым тригонометриялық теңдеулер шығару дағдысын қалыптастыру және олардың дербес түрлерін анықтауды үйрету, есептер шығаруда формулаларды орынды қолдана білуге бағыттау.
Дамытушылық: оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру және шығармашылықпен жұмыс істеу қабілетін дамыту,
Тәрбиелік: өз пікірлерін жүйелі, еркін жеткізуге, бірлесіп жұмыс істеу арқылы ұйымшылдыққа, жауапкершілікке, бірін-бірі тыңдауға, жеке тұлғаның қабілетін дамытуға, математикалық тілде сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға тәрбиелеу.
Алдын-ала бөлінген топ бойынша сыныпты «Синус», «Косинус», «Тангенс» және «Котангенс» - топтары бойынша отырғызу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 8 мин
а)«Синус», «Косинус», «Тангенс» және «Котангенс» әрбір топ өзінің тобы туралы қысқаша таныстырады.
1 – топ: синус; В нүктесінің ординатасының ОВ радиусқа қатынасы α бұрышының ... ... ... деп аталады.
2 – топ: косинус; В нүктесінің абсциссасының ОВ радиусқа қатынасы α бұрышының ... ... ... деп аталады.
3 – топ: тангенс; В нүктесінің ординатасының абсциссаға қатынасы α бұрышының ... ... ... деп аталады.
4 – топ: котангенс. В нүктесінің абсциссасының ординатаға қатынасы α бұрышының ... ... ... деп аталады.
ә) №241
1) 2) 3) 4)
№243
1) 2) 3) 4)
ІІІ. Жаңа сабақ: Мағынаны табу 5-6 мин
Анықтама: Айнымалысы тригонометриялық функция таңбасының ішінде болатын теңдеу тригонометриялық теңдеу деп аталады.
2Sinх = 1; Ctgх = 1; 3Cosх = 7*Sinx
Анықтама: Тригонометриялық теңдеулерді шешу дегеніміз – берілген теңдеуді тура тепе- теңдікке айналдыратын аргументтің барлық мәндерін табу.
Тригонометриялық теңдеулерді шешудің өзіне тән ерекше әдістері бар:
Тригонометриялық теңдеудің бір шешімі бар болса, онда ол шешім шексіз қайталаанады;
Тригонометриялық теңдеудің екі жақ бөлігіне ортақ көбейткіш болатын – тригонометриялық функцияға бөлуге болмайды, себебі теңдеудің ең болмағанда бір шешімі жоғалады.
Кез келген тригонометриялық теңдеулерді тепе-тең түрлендіргеннен кейін Sinх = а; Cosх =а; tg х = а; Ctgх =а теңдеулерінің ең болмағанда біреуіне келеді. Теңдеулердің оң жағындағы а – саны кез келген нақты сан, яғни
Анықтама: Sinх = а; Cosх =а; tg х = а; Ctgх =а түрінде берілген теңдеулерді қарапайым тригонометриялық теңдеулер деп атайды.
I.Sinх=а теңдеуін шешейік.Ол үшін және функцияларының графиктерін бір координаталық жазықтықта салайық. 1.
Қиылысу нүктелерінің абсциссалары = а теңдеуінің шешімдері болып табылады. функциясы периодты функция болғандықтан (Т=2 Sinх = а теңдеуінің бір период ішіндегі барлық шешімдерін тапсақ жеткілікті. Қалған шешімдері функцияның периодтылық қасиетімен анықталады.
Онда х1 = arcsin a + 2, n Z
x2 = - arcsin a + 2, n Z. Осы шешімдерді бір формуламен беруге болады:
(1)
Дербес жағдайдағы шешімдері:
х = + 2n,
х = - + 2n,
х = n,
II. Cosх=а теңдеуін шешейік.Ол үшін және функцияларының графиктерін бір координаталық жазықтықта салайық. 1.
Қиылысу нүктелерінің абсциссалары = а теңдеуінің шешімдері болып табылады. функциясы периодты функция болғандықтан (Т=2 cosх = а теңдеуінің бір период ішіндегі барлық шешімдерін тапсақ жеткілікті. Қалған шешімдері функцияның периодтылық қасиетімен анықталады. Cонымен қатар, функция жұп болғандықтан, кесіндісінде функциясы мен түзуінің қиылысу нүктелерінің абсциссалары – симметриялы сандар болады.
Онда х1 = + 2, n Z
x2 = + 2, n Z. Осы шешімдерді бір формуламен беруге болады: