К?ні
Саба?ты? та?ырыбы: Химиялы? формулалар. Затты? салыстырмалы молекулалы? массасы.
Саба? ма?саты:
Білімділік: О?ушылар?а затты? ??рамын химиялы? формуламен жазу?а болатынын д?лелдеу.Ол затты? ??рамына ?андай элемент, оны? ?анша атомы ?зара ?андай ?атынаста кіретінін т?сіндіру. Дамытушылы?: Затты? химиялы? формуласы ар?ылы, оны? салыстырмалы молекулалы? массасы есептеуге о?ушыларды машы?тандыру, есептер шы?ара отырып ойларын дамыту.
Т?рбиелік: ?з еркімен ж?мыс жасау?а, ойын жеткізе білуге т?рбиелеу.
Саба? к?рнекілігі: Химиялы? элементтер та?басы жазыл?ан кесте.Электронды? о?улы?.
Саба?ты? т?рі: ізендіру, аралас саба?.
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: де?гейлеп о?ыту.
Саба? барысы: Химиялы? элемент жайлы т?сінікті на?тылап, оларды? ?р?айсысына т?н белгілерін, жай ж?не к?рделі зат жайлы т?сініктерін тексеру ма?сатымен 10 минутты? тексеру ж?мысы ж?ргізіледі.
1-тапсырма. Аттарына с?йкес келетін химиялы? элемент та?басын танып білу. (М??алім элемент аты жазыл?ан карточканы к?рсетіп, жаппай немесе жеке айт?ызады).
2-тапсырма. Элемент та?басына ?арай отырып, атын ата ( енді м??алім элемент атомыны? символын к?рсетеді, о?ушылар оны? аталуын табады).
3- тапсырма. Бірнеше элемент символы к?рсетіледі.О?ушылар о?улы?та?ы кестені пйдалана отырып, оларды? салыстырмалы атомды? массаларын табады.
Жа?а материалды о?ыту: Химиялы? формуланын к?мегімен жай ж?не к?рделі заттардын ??рамын ?алай білу керек екеніне то?таламын.
Химиялы? формула – затты? ??рамын химиялы? элемент та?балары ж?не индекстер к?мегімен шартты т?рде бейнелеу.
Затты? салыстырмалы молекулалы? массасы, берілген зат молекуласыны? массасы к?міртек атомы массасыны? 1/12 б?лігінен неше есе ауыр екенін білдіреді.
Химиялы? формула ар?ылы салыстырмалы молекулалы? массасын табамыз:
Мr (H2O) = (2•1)+16=18
Затты? формуласы бойынша мыналарды білуге болады:
- Жай немесе к?рделі зат.(бір немесе бірнеше атом т?рлерінен ??рал?анды?ын)
- Сапалы? ??рамы (я?ни атомдарды? ?андай т?рлерінен ??рал?ан)
- Санды? ??рамы (я?ни ?р атом т?ріні? ?аншасы кіреді)
- Салыстырмалы молекулалы? массасы (я?ни берілген молекула массасы м.а.б-нен неше есе к?п)
- Элементтерді? массалы? ?атынастары.
Т?мендегі мысалдардан формула алдына ?ойылатын коэффицентті? ж?не индексті? м?нін т?сіндіреміз - 3O2, 4H20, 3P2O5, H2, 5H, 4H2.
Жа?а материалды ?орытындылау:
Тапсырмалар мен с?ра?тар беру.
- Жай зат азотты? N2 ж?не к?рделі зат к?мір ?ыш?ылыны? H2CO3 салыстырмалы молекулалы? масса сын есептеп шы?ары?ыз.
- Кальций фосфатыны? Са3(РО4)2 салыстырмалы молекулалы? массасын есептеп шы?ары?ыз.
- Химиялы? формула дегеніміз не?
- Затты? салыстырмалы молекулалы? массасы дегеніміз не?
- Формулада индекс нені к?рсетеді?
- Формулада коэффициент нені к?рсетеді?
- Мына заттарды? химиялы? формуласын жазы?дар: сутек атомы,сутек молекуласы,оттекті? екі атомы,оттекті? молекуласы,сутекті? екі молекуласы.
- Мынадай заттарды? химиялы? формулаларын о?ы?дар: азот ?ыш?ылы HNO3, к?йдіргіш калий KOH, калий перманганаты KMnO4, тотияйын CuSO4, NaHCO3.
