Саба?ты? та?ырыбы: Жазбаша ?осу ж?не азайту 27+36,63-27.

Пән:Математика Күні:  

Тақырыбы: Көпбұрыш сызу

Мақсаты: 

1.Оқушыларға еркін өлшеммен көпбұрыш сызуды және оның периметрін табуды меңгерту, екі амалмен шығарылатын есеп шығаруды пысықтау, екі таңбалы сандарды оқу, ұзындықтармен амалдар жүргізу машықтарын жетілдіру.

2.Логикалық ойлауын, байқағыштығын, шығармашылық белсенділігін, танымдық қабілеттерін дамыта түсу.

3.Ұжымшылдыққа, шапшаңдыққа, алғырлыққа тәрбиелеу.

Түрі: сайыс сабақ.

Әдісі: деңгейлік оқыту, сұрақ-жауап(блиц-турнир), ойын.

Көрнекілігі: оқулық, геометриялық фигуралар, тапсырма жазылған парақшалар, слайд, фишкалар.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

           Сонау-сонау алысқа, жүзсін десең кемелер,

Тылсым-сырлы ғарышқа , ұшсын десең денелер,

Жасау үшін бәрін де

Математика-

Ең маңызды ғылым бұл,

• Сондықтан да, сондықтан да сол ғылымның тілін біл, — дей отырып бүгінгі математика сабағында тағы да бұл ғылымның қыр-сырына қанық боламыз. Сабаққа әзірлігімізді тексерейік. Ал егер дайын болсақ сабағымызды бастайық. Бүгінгі сабақ – сайыс сабақ түрінде өтеді. Алдымен ойын ойнасақ, қалай қарайсыңдар?

«Қайсысы артық?» ойыны. Әр қатарға тапсырма таратылады. Суретте берілген фигуралардың ішінен артық фигураларды айтады, дәлелдейді.

Артық болған фигуралар бойынша топ құрады. (Үшбұрыш, шаршы, төртбұрыш)

ІІ. Өткенді пысықтау.

Блиц-турнир. Әр топтың атауына сай 5 сұрақ беріледі.

«Төртбұрыш» тобына:

1. Төртбұрыштың бұрышы нешеу?

2. Қабырғасы нешеу?

3. Төбесі нешеу?

4. Периметрін қалай табар едіңдер?

5. Төртбұрыштың бір бұрышын кесіп алса, неше бұрышы қалар еді?

«Шаршы» тобына:

1. Шаршының бұрышы нешеу?

2. Қабырғасы нешеу?

3. Төбесі нешеу?

4. Шаршының қабырғалары қандай болады?

5. Шаршының ең жақын тегі қай фигура? ТІК ТӨРТБҰРЫШ

ІІІ. Жаңа сабақ.

• Балалар, жаңа айтылған фигураларды тағы қалай атауға болады?

• Көпбұрыш туралы не білеміз?

• Көпбұрыш – кез-келген тұйық сынық сызық. Сынық сызықтың әр бөлігі – қабырға, әр ұшы- төбесі болады. Көпбұрыштың барлық қабырғасының қосындысы оның периметрі болады.

• Олай болса, бүгінгі сабақта еркін өлшеммен көпбұрыш сызуға жаттығамыз. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Көпбұрыш сызу». Сондай-ақ, екі амалды есептер шығаруды пысықтаймыз, көпбұрыштың периметрін есептеп табу, түрлі шығармашылық тапсырмалар орындау арқылы білімімізді дамытатын боламыз. Топпен жұмыс жасауға жаттығатын боласыңдар.

— Ал қазір дәптерлеріңді жинастырыңдар, алған дәптерлеріңе бүгінгі күн ретін жазып,  көркем жазуды орындайық.

• 25  35  45  55  65  75  85  95

— Бұл сандар қалай жазылған? (өсу ретімен, кері бағытта санауды ұйымдастыру, ең кіші және үлкен санды онд. мен бірл. қосындысы түрінде көрсету)

І деңгей тапсырмалары:

1-тапсырма. Кез келген көпбұрыш сыз. Оны ата және неліктен бұлай аталатынын түсіндір. Периметрін жазып көрсет.

2-тапсырма. Машина құрастыру үшін қандай фигураларды қолданар едің? Геометриялық фигураларды пайдаланып машина құрастыр.

3-тапсырма. Төртбұрыш және бесбұрыш сыз. Олардың бұрыштары қандай?

ІІ деңгей тапсырмалары: 1. Оқулықпен жұмыс. 4-есеп.

Есептің шартын, сұрағын оқу, шешуін табу. Қысқаша жазу.

Салынғаны – 6 (қ)

Салынбағаны – 5 (қ) ? қабат

 Шешуі:6+5=11

Ж:  барлығы 11 қабат

 

Берілгені:

ІІ күні – 14 (о)

ІІІ күні – 20 (о)       59    отбасы

І күні  — ?

Шешіуі:59 — (14+20) =25

Ж: 25 отбасы

 Берілгені:

Қаланғаны – 10 (қ)

Қаланбағаны – 5 (қ) ? қабат

 10+5=15

Ж:  барлығы 15 қабат

1. Сергіту сәті

1. Өздік жұмыс. 5-мысал. Тиімді тәсілді есептеп жазу, бос әйнекшенің орнына сандар жазу.

ІІІ деңгей тапсырмалары:            

1. Тік төртбұрыштардың нөмірлерін теріп жаз. Тік төртбұрыштың қасиетін айт.

2. Логикалық тапсырма. Суретте неше үшбұрыш және төртбұрыш бар?

1. Математикалық өлең есеп шешу.

1. Көлден ұшты 50 қаз,

Қайтып қонды 20 қаз

Қонбады оның нешеуі,

Қане кім тез шешеді?    (30 қаз)

1. Аулада 60 үйрек,

Қорада 20 үйрек,

10 үйрек тығылды

10 үйрек жығылды,

Қалғаны неше үйрек?    (70 үйрек)

1. Табақта 55 алма                                          4. 100 асықтың 30-ын,

Қолымда 5 алма                                              Досым сұрап алды

Барлығын қосқанда                                        Айтшы сонда нешеуі

Болады неше алма?   (60 алма)                      Өз қолымда қалады.

1. Бір-бірімен жарысқан,

Бір аю, бір арыстан.

Екі қоян, үш түлкі,

Бәрі нешеу ойлан сен?(7)

 

1. Бір қоянның екі құлағы бар,

Екі қоянның неше құлағы бар? (4)

Рефлексия. «Бес саусақ»

Қағазға алақанның суретін салып, әр саусаққа сабақтағы жасаған жұмыстарды жазу.(көпбұрыш сыздық, ойын ойнадық,)

Ү. Бағалау. (топқа фигуралар санына қарай ұпай беру, жекелеген оқушыларды бағалау)

Үйге тапсырма беру: 7-мысал.167-бет. Ш\т: көпбұрыштардан құрамақ құрау.

1. Төртбұрыштың бұрышы нешеу?

2. Қабырғасы нешеу?

3. Төбесі нешеу?

4. Периметрін қалай табар едіңдер?

5. Төртбұрыштың бір бұрышын кесіп алса, неше бұрышы қалар еді?

1. Шаршының бұрышы нешеу?

2. Қабырғасы нешеу?

3. Төбесі нешеу?

4. Шаршының қабырғалары қандай болады?

5. Шаршының ең жақын тегі қай фигура? ТІК ТӨРТБҰРЫШ

Төлеген Айбергенов

(1937-1967)

Дүниеге өзінің аппақ, тап-таза пейілімен келіп, сол көңілмен кеткен сағыныштың ақыны Төлеген Айбергенов 1937 жылы Қарақалпақстанның Қоңырат ауданында туды. 1959 жылы Ташкент педагогикалық институтын бітірген соң, 1965 жылға дейін мектеп

мұғалімі, мектеп директоры болды.

Төлеген Айбергенов алғашқы жазған өлеңдерінен-ақ қазақ поэзиясына тың серпіліс, жаңа бір екпін әкелді. Оның туған жерге деген сағыныш пен мөлдір махаббатқа толы өлеңдері 1961 жылы шыққан жас ақын-жазушылардың "Жас дәурен" жинағына кірді.

Бұдан кейінгі "Арман сапары", "Өмірге саяхат" (екеуі де 1963 жыл), "Құмдағы мұнаралар" (1974 жылы Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығын алды), "Мен саған ғашық едім" (1970), "Бір тойым бар" (1981, 1989) жинақтарында замандастарының бейнесі, ол аралаған қазақтың өлкесінің сыры мен кені, даладағы ұлы тіршілік ақынның бір жапырақ жүрегінің сүйіспеншілігіне бөленген.

Поэзияда оны Мұхтар Шаханов, Фариза Оңғарсынова, Жарасқан Әбдірашев, Есенғали Раушанов, Тынышбай Рахым т.б. жас ақындар ұстаз тұтты.

1987 жылы Т.Айбергеновтің "Мир созвездий" атты таңдамалы жырлары орыс тілінде жарық көрді.

Арқалы ақын, адалдық пен арды ту қып көтерген азамат 1967 жылы Нүкіс қаласында қайтыс болды. Бүгінде Қазақстан Жазушылар одағының жастарға арналған поэзия саласындағы әдеби сыйлығы Төлеген Айбергенов атында.

Құрал-жабдықтар пайдалану барысында оқушылар:

• ине, қайшы, бізбен жұмыс жасауды; 

• қол тігістерін орындап, техникалық қауіпсіздік ережені сақтауды;

• қиып, қосып біріктіру тігістерін орындай білуі;

• жапсырма жұмыстарға желімді пайдалануды;

• құрал-жабдықтар мен өлшем таспаны қолдана білуі;

• түстерді дұрыс сәйкестендіре білуі;

•  сурет сала білуі;

• бұйымды эскизін орындай білуі;

• ине жіптерді әр түрлі бұйымдарға қолдана білуі;

• шаблон үлгілерін дайындауды білуі;

• технологиялық карталармен жұмыс істей білуі;

• үтікпен жұмыс жүргізуді білуі.

Еңбек қауіпсіздік ережелері, инемен жұмыс істеу тәртібі:

1. Инені ине түйрегішке ғана түйреп салу керек;

2. Инені киімге түйреуге, ауызға салуға болмайды;

3. Жіпті тістеп кесуге болмайды;

4. Инені алушыға сабақталулы жағымен беру керек;

5.  Сынған инені жерге тастауға болмайды.

 

Үтікпен жұмыс істеу тәртібі:

1. Үтіктер алдында өткізгіштің үзілген жерін тексеру керек;

2. Ылғалды қолмен токқа қосылатын үтікті ұстауға тыйым салынады.

3. Үтікті мата түріне қарай қыздыру керек.

Қайшымен жұмыс істеу тәртібі:

1. Қайшыны жолдасыңа үшкір жағын өзіңе қаратып бер;

2. Қайшының жүзін жабық түрінде келтіріп, партаның оң жағына қой.

Желіммен жұмыс істеу тәртібі:

1. Желім құйылған ыдыстың аузын нығыз жабылуы керек;

2. Желіммен жұмыс жасап болғаннан кейін, міндетті түрде қолыңды жууың керек;

3. Жұмыс кезінде арнайы сүлгі ұстауың керек.

Күтілетін нәтеже.

 

 Бұл бағдарлама бүгінгі талаптарға сай қажетті көрнекіліктер мен жабдықталып іске қосылған кабинетте жүзеге асырылады.

Сонымен қатар дидактиқалық материалдар,суреттер, кітапшалар, слайдтар, бейне таспа қолданылады.

Қолөнер үйірмесі сабағынның негізгі бағыты үйрету, оқыту, игерту болып табылады.

Әр сабақта оқушы қолөнер бұйымдар жасаумен қатар, ұлттық  тәлім-тәрбиені бойына сіңіреді

Сонымен бірге оқушы салт –дәстүрімізддегі қолөнеріміздің адам айтқысыз қымбат, замандар бойы тарих жасап қалдырған асыл мұра екендігін жете түсіне білуі керек.

Қолөнер үйірмесінде халық өмірімен, тұрмысымен бірге жетіліп, біте қайнасқан өміршен қолөнерін жасап үйренеді.

Бұрынғы ата-бабамыздың қолөнерін жоғалтпай ұрпақтан ұрпаққа жалғастыру бүгінгі күнгі басты міндетіміз. Сондықтан қолөнер үйірмесіне қатысушы оқушылардың алған білімдерін, өнерлерін тек өздері біліп қана қоймай, кейінгілерге үйретеді.

Қолөнерге қызықтыру үшін кез-келген бұйым туындыларының жасалу құпия тарихын ашып көрсетейік, «Жас келсе іске» дегендей -

«Еңбек- ширатады,

Өмір - үйретеді».

«Білім - асыл қазыналы сандық,

Оны ашатын кілті - еңбек».

Қолданбалы қолөнер үйірмесіне 5-8 сыныптардағы  оқушыларға арналған бағытта қолөнерге, техникаға бейімі бар оқушыларды жинақтап, үйірме жұмысы жүргізіледі. Үйірме жұмысы 2 бағытта жүргізіледі.

1. Сәндік- қолданбалы өнері

2. Техникалық - шығармашылық өнері

Шығармашылық ізденудің нәтижесінде тұрмысқа керек заттардың жаңа сан алуан мата, қағаз, былғары, ағаш, су моншақ, тоқыма құрастыру т.б. әсем, түрлі бұйымдарын жасауға қызығады.

Мектепішілік баяндама: «Адамгершілік асыл қасиет».

Оқушылармен мектепішілік «Жақсыдан үйрен, жаманнан жирен» тақырыбында  дөңгелек үстел өткізілді.

Ата-аналардың қатысуымен 8-сынып аралығында «Арқан тарту» сайысы өтті.    Мектепішілік 5-7 сыныптар аралығында «Көктем аруы» сайысы өткізілді. 

 5-8 сыныптар аралығында «Оқушылардың салауатты тамақтануы» тақырыбында әңгіме қозғалды.

1-қыркүйек «Білім күнінде» мектепішілік көрме ұйымдастырылды.

Аудандық 1-маусым «Балаларды қорғау» күніне байланысты көрме ұйымдастырылды.

Тәуелсіздіктің 20 жылдығына байланысты көрме ұйымдастырылды.

2012 оқу жылында қосымша білім беру  балалар шығармашылық  үйірмесі  «Балалардың қолданбалы шығармашылығының халық қолөнері бастауы мен байланыстыру арқылы дамыту» атты аудандық семинарға қатысып, тыңдалды.

2013 жылы 24 қаңтар қосымша білім берудегі балалар шығармашылық үйірмесі

«Шығармашылық дәстүр және осы заман» атты қосымша білім беру үйірмесі жанында семинарға қатысып, тыңдаушыларға тақырыбы

 «Жүн бұйымдарын өңдеу тәсілі» мастер-класс жұмысын  көрсетіп өткізді.

2012 жылы БҚО орта білім беру саласын ақпараттандыру пәндері семинарына қатысып, «Қазіргі кездегі тұлғаны қалыптастырудағы технология пәнінің рөлі мен мүмкіндіктері» тақырыбында баяндамасын оқыды.

 

Пайдаланылған әдебиеттер: (Оқушларға)

  Аруана баспасы «Сен білесің бе?» атты тарихи этнографиялық кітаптар топтамасы.

Салт-дәстүрлер

«Асыл сөз аталары»

Автор: З. Сейітжанов.

Автор: К. Матажанов.

Автор: Ж.Ш. Барымбеков.

Балаларға арналған «Бала би» танымдық журналы.

Бас редакторы: Гүлсім Мұқышева.

Ай сайын шығатын Республикалық әдістемелік журналы. 2007 №3, 2007 №7, 8.

Бас редакторы: Әбиева Фарида Бейбітқызы.

Қолданылған әдебиеттер:

Еңбекке баулу

Шоқпарұлы .Д. Тері өңдеу өнері, Мектептегі технология

  Аруана баспасы «Сен білесің бе?» атты тарихи этнографиялық кітаптар топтамасы.

Салт-дәстүрлер

«Асыл сөз аталары»

Автор: З. Сейітжанов.

Автор: К. Матажанов.

Автор: Ж.Ш. Барымбеков.

«Алғырлар» 1.Ең кіші үш таңбалы сан. Жүз

2. Қабырғалары тең тік төртбұрыш. Шаршы

3.Ондықтан құралған сан. Қырық

4.Бір таңбалы сан. Үш

5.Кеміту амалы. Азайту

«Білгірлер» 1. Бір таңбалы сан Бір

2.Геометриялық фигура. Төртбұрыш

3.Бұрыш түрі Сүйір

4.Уақыт өлшем бірлігі. Ғасыр

5.Дөңгелекті басқаша қалай атаймыз. Шеңбер

Математикалық өлең есеп

Көлден ұшты 50 қаз

Қайтып қонды 20 қаз

Қонбады оның нешеуі,

Қане кім тез шешеді? (30 қаз

Аулада 60 үйрек, 11 түйе,бес жылқы.

Қорада 20 үйрек, 2 сиыр,бір ешкі

10 үйрек тығылды 2 қоян,үш түлкі,

10 үйрек жығылды, Болды сонда нешеуі? (24)

Қалғаны неше үйрек? (70 үйрек)

Табақта 55 алма

Қолымда 5 алма

Барлығын қосқанда

Айтшы сонда нешеуі

Болады неше алма? (60 алма)

Қызықты тапсырмалар.

1. Аулада жүрген бұзаулар мен тауықтардың аяқтарының саны-он.Аулада

неше тауық ,неше бұзау болуы мүмкін?(2 бұзау, 1 Тауық)

2. Ағаш басында 2 балық отыр еді.Оларға тағы 2 балық ұшып келді.Барлығы

неше балық болды? (Балықтар ұшпайды)

3. Аулада тұрған әртүрлі көліктердің (жеңіл машина велосипед)

дөңгелектерінің саны-он болады.Аулада неше жеңіл машина,мотоцикл,

велосипед тұр?

1. Қайыңда 6 алма өсіп тұр еді, 2-уі түсіп қалды. Ағашта неше алма қалды.

1. Азайтудың нәтижесі қалай аталады?

2. 1 сағатта неше минут бар?(60)

3. 7 ондық 0 бірліктен тұратын санды ата.(70)

4 .Шарты мен сұрағы бар кішкене әңгіме?(Сөз есеп)

5. Мектептегі 45 минут?(Сабақ)

6. Оқу жылының алғашқы айы қандай?(Қыркүйек)

7 . Азайту амалының компаненттерін ата?(азайғыш,азайтқыш,айырманыі мәні)

8. 3 пен 9-дың көбейтіндісі?(27)

9. 6 мысық пен 3 тауықтың аяғы нешеу?(30)

10. Санды сол санның өзіне бөлсе..(1 шығады)

1. Қосудың нәтижесі қалай аталады?

2. 1 ғасырда неше жыл бар?(100)

3. 9 ондықтан 8 бірліктен тұратын санды ата.(98)

4. Периметрді қалай табамыз?( Барлық қабырғаларын қоссамыз)

5. Мектептегі 10 минут?(Үзіліс)

6. Қыс айларының алғашқы айы қандай?(Қаңтар)

7. Бөлу амалының компанеттерін ата?

8. 3 пен 7-нің көбейтіндісі?(21)

9. 5 машина мен 4 велосипедтің дөңгелектері нешеу? (28)

10. Кез келген санды бірге көбейткенде...(Сол санның өзі шығады)