Рационал сандардың периодты ондық бөлшек түрінде жазылуы

6 сынып оқушыларына ашық сабақ

Математика 6 сынып

Тақырыбы: Рационал сандардың периодты ондық бөлшек түрінде жазылуы

Мақсаты: Білімділік: Оқушыларға рационал сандарды ондық периодты бөлшек түрінде жазуды үйрету;

Дамытушылық: Тақырыпты меңгерте отырып, есептер шығару барысында оқушылардың білім-білік,дағдыларын қалыптастыру;

Тәрбиелілік: Адамгершілікке, еңбекке, жауапкершілікке, математикалық тілмен сөйлеуге, математикалық сауаттылыққа тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту.

Сабақ көрнекілігі: интерактивті тақта

Сабақтың құрылымы: 1.Ұйымдастыру

  2.Жаңа сабақты түсіндіру

          3.Есептер шығару

            4.Бекіту;

            5.Үйге тапсырма;

             6.Бағалау.

Сабақ барысы:

        Кез келген рационал санды pq  ( p – бүтін сан, q – натурал сан) –  қысқартылмайтын жай бөлшек түрінде жазуға болады. Қысқартылмайтын жай бөлшек түрінде жазылған рационал санды ондық бөлшек түрінде жазу үшін, оның алымын бөліміне бұрыштап бөлу керек.

       І жағдай. pq  қысқартылмайтын жай бөлшектің бөлімінің жай көбейткіштерге жіктелуінде 2мен 5-тен басқа жай көбейткіштер болмайды. Мысалы: 720 жай бөлшегіндегі 20=2*2*5, 7:20=0,35. Демек 720 =0,35.

    Ондық таңбаларының саны шектеулі ондық бөлшектер шектеулі ондық бөлшектер деп аталады.

  ІІ жағдай. pq қысқартылмайтын жай бөлшектің бөлімінің жай көбейткіштерге жіктелуінде 2мен 5-тен басқа жай көбейткіштер болады. Мысалы: 29=23∙3;     56=52∙3

2:9=0,222.;      5:6=0,8333..

0,222., 0,8333.    бөлшектері – шектеусіз периодты ондық бөлшектер немесе периодты ондық бөлшектер деп аталады.

    Периодты ондық бөлшектегі үтірден кейінгі шектеусіз қайталанатын бір цифр немесе цифрлар тобы период деп аталады.

0,222.=0,(2).  Оқылуы: 0 бүтін периодта 2;

0,8333.=0,8(3). Оқылуы: 0 бүтін оннан 8 периодта 3.

       Периодты ондық бөлшектер таза периодты ондық  бөлшектержәне аралас периодты ондық бөлшектер болып бөлінеді.

       Егер периодты ондық бөлшектің периоды үтірден кейін басталса, оны таза периодты ондық бөлшек деп атайды. Мысалы, 23=0,6;       -211=-0,18,  7=7,000…=7,(0)

       Егер периодты ондық бөлшектің периоды үтірі мен бірінші периодының аралығында бір немесе бірнеше қайталанатын цифрлар тобы болса, оны аралас периодты ондық бөлшек деп атайды. Мысалы,715=0,46;       -512=-0,416,  2,31=2,31000…=2,31(0)

Бекіту сұрақтары: 1.Қандай қысқартылмайтын жай бөлшектер шектеулі ондық бөлшек түрінде жазылады?

2. Қандай қысқартылмайтын жай бөлшектер таза периодты ондық бөлшек түрінде жазылады?

3. Периодты ондық бөлшектің периоды дегеніміз не?

 Есептер №601( ауызша), №602, №605, №606

Үйге тапсырма: 3.6 тақырыпты оқу, ережелер жаттау, №607, №608