О?ушыларды? білім ал?анды?ыны? д?лелдемелері ?амтыл?ан тізбектелген саба?тар топтамасынан алын?ан бір саба? бойынша рефлексивтік есеп.

?арасай ауданы, Жа?а шамал?ан бекеті, "Жа?а ?аза? орта мектебі" КММні? математика п?ні м??алімі Калиев Куаныш Мухамбетказиевич

Егеменді еліміз ?ар?ынды даму жолында. Мемлекетімізді? жа??ыруы мен дамуы, арманы, жар?ын болаша?ы, б?гінгі жас ?рпа??а байланысты. Б?л ж?нінде елбасы: «Кез келген ел ?зіні? келешегін ?скеле? ?рпа?ы мен байланыстырады. Бізді? болаша? – жастар» деген еді. Жастарды біліммен сусындандыратын, т?лім-т?рбие беретін, ?мірге ба?ыттайтын – мектеп. Мектепті? т?лім-т?рбие ж?йесіндегі басты т?л?а – м??алім. М??алім тере? білімді, к?сіби іскер, ?з ісіне берілген, о?ытуды? жа?а т?сілін ме?герген, рухы жо?ары, жа?ашыл бол?анда ?ана мектеп ?зіне ж?ктелген ?лы істі, заман талабында шеше алады деп есептеймін. ?азіргі кезде о?у-т?рбие ж?йесін жетілістіруге ба?ыттал?ан алды??ы ?атарлы педагогикалы? т?жірибелер жетерлі. Оларды? жетістіктерін м??алімдерді? к?пшілігі ?з ж?мыстарында ?олдануда. Со?ан ?арамастан баланы о?ыту мен о?уында кемшіндік бай?алуда. (Білімні? ?стірттігі, ойды? таязды?ы, с?з байлы?ыны? кемуі, с?йлеу м?дениетіні? т?мендеуі ж.т.б.) О?ытуда?ы Кембридж т?сіліні? теориялы? негізінде т?зілген «М??алімге арнал?ан н?с?аулы?та» талдан?ан Ба?дарламаны о?ыту мен о?уда басшылы??а алу, о?ыту ж?йесіндегі б?л кемшіліктерді жою?а к?мектесіп, о?ыту мен о?уды жо?ары саты?а к?тереді деп есептеймін. О?ыту мен о?уда?ы жа?а идеяларды? Ба?дарламада жеті модульге саралануы, ?рбір модульдегі ?станатын стратегия мен т?сілдер т?рліше болуына ?арамастан, модуль аралы? байланысты? болуы, модульдерді? саба??а енуін о?тайластырады. Саба? – мектептегі ж?мысты? негізгі формасы. Я.А.Коменскийден бастап осылай бол?ан, ?лі де бола береді. Саба?тар ?шін орта? модель жо?. Ол саба?та?ы та?ырыпты? мазм?ны мен ?иынды?ына, о?ушыларды? жас ерекшелігі мен білім де?гейіне, мектепті? материал - техникалы? базасына ж. б. к?птеген педагогикалы? талаптар?а байланысты к?п т?рлілігімен, алуан ?лгілілігімен ажыралып т?рады. ?рбір саба? - м??алім шы?армашылы?ыны? жемісі. Саба? ?аншалы?ты ?ылыми т?р?ыдан жоспарланса, соншалы?ты н?тижелі болма?. Бізді? саба?ты жоспарлауымызда?ы «д?ст?рлі» ?лгі, заман талабына сай білім беруде жеткіліксіз бола бастады.Білім беру ж?йесіне жа?аша ?арау керек болды. Осы проблеманы шешуде м??алімге арнал?ан н?с?аулы?та к?рсетілген о?ыту мен о?уда?ы жа?а Ба?дарламаны? орны ерекше деп ойлаймын. Ба?дарламаны? міндеттері мен талаптарын ?йрене келе, алда к?лемді ж?мыстарды? бар екендігін, педагогикалы? ?иын м?селелерді шешіп отыруым керектігін т?сіндім. Мектепте т?жірибе ретінде ?ткізген саба?тарыма жа?а Ба?дарламаны? білім беру т?сілдерін ?олданып, оны? саба?ыма ?серін ба?ыладым. Рефлексивтік есеп ?шін тізбектелген саба?тар топтамасында?ы саба?тар ішінен т?ртінші саба?ымды алдым. М?ны? себебі, бірінші, екінші саба?тарым, мен к?ткен н?тиже бере алмады. Бірінші саба?та негізінен о?ушыларды жа?аша о?ыту ?дісіне бейімдеуге уа?ыт к?п кетсе, екінші саба?та топты? ж?мыс?а, диалог орнату?а о?ушы да?дысыны? жо?ты?ынан уа?ыт шы?ындалды. Саба?ымды Блум таксономиясы негізінде жоспарладым. Жоспарымда саба?ты? ?рбір кезе?інде орындалатын ж?мыс т?рлерін, ?олданылатын т?сілдерді пысы?тадым. Ж?мысты ба?алау ?дістерін та?дадым. Саба?та?ы та?ырыпты? ау?ымды болуына байланысты саба? ж?ргізуде ?зім к?шбасшы болуды ?й?ардым. С?йтіп Ба?дарламада?ы модульдерді? «О?ытуды бас?ару мен к?шбасшылы?» модулін ?амтыдым. Саба?ты? ?йымдастырылуы, о?ушыларды? саба??а ?атынасы мен дайынды?ын аны?таумен, о?ушыларды? шатты? ше?берін ??рып, топтар?а б?лінуімен ж?зеге асты. Топ?а б?ліну «Білім ?оймасынан» алын?ан т?ртб?рыштар сызбаларыны?, т?ріне ?арай іске асты. (параллелограмм, тікт?ртб?рыш, ромб, квадрат)О?ушы білімін на?тылау ма?сатында о?ушылар?а тапсырма берілді:- ?р топ ?зіндегі т?ртб?рыштарды? атын, аны?тамасын, ?асиеттерін біліп, ?здеріні? ой т?йіндемесінен постер ?ор?ау;- Бірінші топ о?ушылары екінші топ о?ушылары мен бірлікте ?здеріндегі т?ртб?рыштарды? ??састы?ы мен айырмашылы?ын (бірінші топ ??састы?ын, ал екінші топ айырмашылы?ын) айту.О?ушыларды? ж?мысы диалогты? зерттеушілік ??гіме ?рдісінде дамыды, (о?ыту мен о?уда?ы жа?а т?сілдер) білімдерін на?тылауы, т?йіндеуі ж?не постер ?ор?ау?а дайындалуы, о?ушыларды? диалог ар?ылы сыни т?р?ыдан ойлауына алып келді.Келесі тапсырма жауаптары о?ушыларды? сыни т?р?ыдан талдауы мен ба?алануына негізделді. Саба?ты? б?л кезе?інде о?ушы ж?мыстары ??састы? бойынша ой ж?гіртуге ?аратылып, о?ушыларды «Сыни т?р?ыдан ойлау?а ?йрету» модулі негізінде ?тті. ?арсы топтарды? жауаптарын ба?алау, «бірін-бірі ба?алау» ?дісінде ?тті. О?ушыларда жа?сы к??іл-к?й пайда етіп, келесі тапсырманы? н?тижелі болуына ерісу ма?сатында сергіту с?тін ?ткізу ?шін, ноутбук ар?ылы интернеттен «К??ілді к?н» ?нін алдым, б?л ?нді проектор к?мегінде интерактив та?та?а т?сіріп, о?ушыларды биге тарттым.Бірліктегі би о?ушыларда ынтыма?тасты?ты?, бірлікті?, ?мірді же?ілдестіретініне ой ?оз?айды деп ойлаймын.О?у – саба?та т?лім-т?рбие процесіні? тиімділігін арттыруды? негізгі жолы, ол м??алімні? о?ыту ж?не о?уда?ы іс-?рекетімен о?ушыларды? білімді ме?геріп алуда?ы іс-?рекетіні? гармониялы? бірлігін ?амтамасыз ету, о?ушыларды? саба? барысында?ы танымды? ?абілетін ояту, оларды о?у?а ж?не о?у е?бегін жемісті етіп ?йымдастыруына ы?пал ету. Саба?та о?ушыларды? танымды? ?асиетін дамыту?а, оларды? о?у е?бегін«интенсивтендіруге» ?аратыл?ан методикалы? ізденістер, т?жірибелер, методикалы? ??ралдар баршылы?. Соны? ішінде к?п тарал?аны – дидактикалы? материалдар. Оларды м??алім о?ушылар?а ?р т?рлі ма?саттарда ?сынуы м?мкін. Атап ?ткенде ?тілген материалды пысы?тау?а, біліміні? практикада ?олдануын жетілдіруге, (сызбалар, таблицалар, схемалар, ?р т?рлі деректер т.с.) білімді ме?геру де?гейін аны?тау?а, сыни т?р?ыдан ойлау ?рісін ке?ейтуге, с?з ?орын молайту?а т.с. Мен жа?а тапсырмамды тізбектелген саба?тар топтамасында ?йренілген, о?ушы миында с?улеленген т?ртб?рыш ??ымдарын на?тылау ма?сатында бердім. Есептер слайд т?рінде интерактив та?та?а т?сірілді. Берілген есептер ?иынды?ына ?арай топтастырылды. ?ш есеп жалпы?а арналды, ал екі есепті «ой ?оз?ау» ма?сатында бердім, б?л есептер о?ушыны? ойлау ?рісіні? ке?дігін, біліміні? тере?дігін аны?тау?а ?аратыл?ан к?рделі есептер болды. Б?л к?рделі есептер дарынды о?ушыны? ізденушілігін к?шейтуге, талантын ?штай т?суге берілгенді. Есеп шы?аруда С тобыны? о?ушылары белсенділік таныта бастады. Ал А, Д тобында?ы о?ушылар бірінші, екінші есептерді тез шеше алды, біра? 3-ші есеп олар?а ?иыншылы? келтірді. Д тобыны? екі о?ушысы 1-ші ж?не 2-ші есептерді тез шещіп ?лгерді, ?ал?ан о?ушылар ізденушілік танытпай бос отырды. О?ушыларды? іс-?рекетін ?з ба?ылауымда ?стадым. О?ушыларды? шешімін табу?а ?иналып отыр?ан т?старына о?ыту ?дісіні? «т?рткі ж?не ба?ыттаушы» с?ра?тарын ?ойып, нелерді ?айталауын ескертіп бардым, ке?естер беріп «ми?а шабуыл» жасадым. Мені? берген «ба?ыттаушы ж?не т?рткі» с?ра?тарым, есепті шешуге берген ке?естерімді д?рыс ?абылдай білген о?ушылар, ал?ан білімін ой елегінен ?ткізе бастады, кейбірі д?птерлерін ашып, ал кейбірі о?улы?тарына ??гілді. О?ушыларды? б?л іс-?рекеттерінен ой ж?ріту, деректермен істесу, ізденушілік бай?алды. Есеп шешуде ?инал?ан о?ушылар?а берілген ке?есті? пайдалы екенін т?сіндім. Ке?ес берілген о?ушылар есепті д?рыс шешіп жатты. К?рделі есепті С тобынан бір о?ушы ?ана шеше алды. Есепті б?рын шешкен белсенді о?ушылардан есептерді шешуде ?иналып отыр?ан о?ушылар?а «Педагогикалы? десант» т?сірдім. Б?л ?дісім десантшыларда ?ызы?ушылы? пайда етті, тапсырма?а сел?ос отыр?ан о?ушыларды? іске ж?мылуына себепші болды. «О?ушы-о?ушы» ?дісі іске ?осылды.Есепті? жауабыны? д?рысты?ын тест ?дісінде тексердім. Д?рыс жауаптар тізбесін интерактив та?тада слайд т?рінде к?рсеттім. О?ушылар есептеріні? жауабын та?тада?ы жауаптармен салыстырды. Шешімі д?рыс емес есептерді ?айта к?руге, жіберілген ?атені т?зетуге уа?ыт бердім ж?не б?л тапсырмамды орындауда «о?ушы-о?ушы» ?дісін пайдаландым.Саба?та?ы о?ушыларды ба?алау?а келетін болсам, Ба?алау ма?саты мен м?ніне байланысты к?п т?рлілігімен белгілі. Ба?алау – к?нделікті о?ытуды? н?тижелерін ж?йелі т?рде жиынты?тау?а ба?ыттал?ан ?ызметті белгілеп, одан ар?ы о?у туралы шешімді ?абылдау ?шін ?олданылатын термин. Біра? Александер (2001) айт?андай «Ба?алау тек ?ана техникалы? т?сіл емес. М??алімдер к?бінше жазбаша немесе ауызша т?рде, ба?а ?ою жолымен ба?алайды. Олар ?олданылатын кез келген нысанны? артында обьективті немесе жеткілікті д?режеде обьективті емес нормалар мен стандарттар ?ана емес, сондай-а? баланы? дамуы, о?уы ж?не ынтасы туралы т?сінік, ?абілеттілік ж?не к?ш-жігер сия?ты ??ымдар?а ?атысты ??ндылы?тар жатады». .

«Менде педагог ретінде олар мен аздап ойнау?а тиіспін. Егер мен тек ?йретіп, талап етіп, айт?анымды істетіп т?рсам, онда мен б?лкім пайдалы, біра? жа?ынды?ы жо? б?где к?ш ?ана боламын. Мен міндетті т?рде аздап ойнау?а тиіспін ж?не мен ?зімні? ?ріптестерімнен осыны талап еттім» - деген еді А.С.Макаренко.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«О?ушыларды? білім ал?анды?ыны? д?лелдемелері ?амтыл?ан тізбектелген саба?тар топтамасынан алын?ан бір саба? бойынша рефлексивтік есеп. »

Қалиев Қуаныш Мухамбетказиевич Мұғалім портфолиосы В2-есебі

13-топ ІІІ-деңгей

Алматы облысы

Оқушылардың білім алғандығының дәлелдемелері қамтылған тізбектелген сабақтар топтамасынан алынған бір сабақ бойынша рефлексивтік есеп.

Егеменді еліміз қарқынды даму жолында. Мемлекетіміздің жаңғыруы мен дамуы, арманы, жарқын болашағы, бүгінгі жас ұрпаққа байланысты. Бұл жөнінде елбасы: «Кез келген ел өзінің келешегін өскелең ұрпағы мен байланыстырады. Біздің болашақ – жастар» деген еді. Жастарды біліммен сусындандыратын, тәлім-тәрбие беретін, өмірге бағыттайтын – мектеп. Мектептің тәлім-тәрбие жүйесіндегі басты тұлға – мұғалім. Мұғалім терең білімді, кәсіби іскер, өз ісіне берілген, оқытудың жаңа тәсілін меңгерген, рухы жоғары, жаңашыл болғанда ғана мектеп өзіне жүктелген ұлы істі, заман талабында шеше алады деп есептеймін. Қазіргі кезде оқу-тәрбие жүйесін жетілістіруге бағытталған алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибелер жетерлі. Олардың жетістіктерін мұғалімдердің көпшілігі өз жұмыстарында қолдануда. Соған қарамастан баланы оқыту мен оқуында кемшіндік байқалуда. (Білімнің үстірттігі, ойдың таяздығы, сөз байлығының кемуі, сөйлеу мәдениетінің төмендеуі ж.т.б.) Оқытудағы Кембридж тәсілінің теориялық негізінде түзілген «Мұғалімге арналған нұсқаулықта» талданған Бағдарламаны оқыту мен оқуда басшылыққа алу, оқыту жүйесіндегі бұл кемшіліктерді жоюға көмектесіп, оқыту мен оқуды жоғары сатыға көтереді деп есептеймін. Оқыту мен оқудағы жаңа идеялардың Бағдарламада жеті модульге саралануы, әрбір модульдегі ұстанатын стратегия мен тәсілдер түрліше болуына қарамастан, модуль аралық байланыстың болуы, модульдердің сабаққа енуін оңтайластырады. Сабақ – мектептегі жұмыстың негізгі формасы. Я.А.Коменскийден бастап осылай болған, әлі де бола береді. Сабақтар үшін ортақ модель жоқ. Ол сабақтағы тақырыптың мазмұны мен қиындығына, оқушылардың жас ерекшелігі мен білім деңгейіне, мектептің материал - техникалық базасына ж. б. көптеген педагогикалық талаптарға байланысты көп түрлілігімен, алуан үлгілілігімен ажыралып тұрады. Әрбір сабақ - мұғалім шығармашылығының жемісі. Сабақ қаншалықты ғылыми тұрғыдан жоспарланса, соншалықты нәтижелі болмақ. Біздің сабақты жоспарлауымыздағы «дәстүрлі» үлгі, заман талабына сай білім беруде жеткіліксіз бола бастады. Білім беру жүйесіне жаңаша қарау керек болды. Осы проблеманы шешуде мұғалімге арналған нұсқаулықта көрсетілген оқыту мен оқудағы жаңа Бағдарламаның орны ерекше деп ойлаймын. Бағдарламаның міндеттері мен талаптарын үйрене келе, алда көлемді жұмыстардың бар екендігін, педагогикалық қиын мәселелерді шешіп отыруым керектігін түсіндім. Мектепте тәжірибе ретінде өткізген сабақтарыма жаңа Бағдарламаның білім беру тәсілдерін қолданып, оның сабағыма әсерін бақыладым. Рефлексивтік есеп үшін тізбектелген сабақтар топтамасындағы сабақтар ішінен төртінші сабағымды алдым. Мұның себебі, бірінші, екінші сабақтарым, мен күткен нәтиже бере алмады. Бірінші сабақта негізінен оқушыларды жаңаша оқыту әдісіне бейімдеуге уақыт көп кетсе, екінші сабақта топтық жұмысқа, диалог орнатуға оқушы дағдысының жоқтығынан уақыт шығындалды. Сабағымды Блум таксономиясы негізінде жоспарладым. Жоспарымда сабақтың әрбір кезеңінде орындалатын жұмыс түрлерін, қолданылатын тәсілдерді пысықтадым. Жұмысты бағалау әдістерін таңдадым. Сабақтағы тақырыптың ауқымды болуына байланысты сабақ жүргізуде өзім көшбасшы болуды ұйғардым. Сөйтіп Бағдарламадағы модульдердің «Оқытуды басқару мен көшбасшылық» модулін қамтыдым. Сабақтың ұйымдастырылуы, оқушылардың сабаққа қатынасы мен дайындығын анықтаумен, оқушылардың шаттық шеңберін құрып, топтарға бөлінуімен жүзеге асты. Топқа бөліну «Білім қоймасынан» алынған төртбұрыштар сызбаларының, түріне қарай іске асты. (параллелограмм, тіктөртбұрыш, ромб, квадрат)

Оқушы білімін нақтылау мақсатында оқушыларға тапсырма берілді: - Әр топ өзіндегі төртбұрыштардың атын, анықтамасын, қасиеттерін біліп, өздерінің ой түйіндемесінен постер қорғау; - Бірінші топ оқушылары екінші топ оқушылары мен бірлікте өздеріндегі төртбұрыштардың ұқсастығы мен айырмашылығын (бірінші топ ұқсастығын, ал екінші топ айырмашылығын) айту. Оқушылардың жұмысы диалогтың зерттеушілік әңгіме үрдісінде дамыды, (оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер) білімдерін нақтылауы, түйіндеуі және постер қорғауға дайындалуы, оқушылардың диалог арқылы сыни тұрғыдан ойлауына алып келді.

Келесі тапсырма жауаптары оқушылардың сыни тұрғыдан талдауы мен бағалануына негізделді. Сабақтың бұл кезеңінде оқушы жұмыстары ұқсастық бойынша ой жүгіртуге қаратылып, оқушыларды «Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету» модулі негізінде өтті. Қарсы топтардың жауаптарын бағалау, «бірін-бірі бағалау» әдісінде өтті. Оқушыларда жақсы көңіл-күй пайда етіп, келесі тапсырманың нәтижелі болуына ерісу мақсатында сергіту сәтін өткізу үшін, ноутбук арқылы интернеттен «Көңілді күн» әнін алдым, бұл әнді проектор көмегінде интерактив тақтаға түсіріп, оқушыларды биге тарттым.

Бірліктегі би оқушыларда ынтымақтастықтың, бірліктің, өмірді жеңілдестіретініне ой қозғайды деп ойлаймын. Оқу – сабақта тәлім-тәрбие процесінің тиімділігін арттырудың негізгі жолы, ол мұғалімнің оқыту және оқудағы іс-әрекетімен оқушылардың білімді меңгеріп алудағы іс-әрекетінің гармониялық бірлігін қамтамасыз ету, оқушылардың сабақ барысындағы танымдық қабілетін ояту, оларды оқуға және оқу еңбегін жемісті етіп ұйымдастыруына ықпал ету. Сабақта оқушылардың танымдық қасиетін дамытуға, олардың оқу еңбегін «интенсивтендіруге» қаратылған методикалық ізденістер, тәжірибелер, методикалық құралдар баршылық. Соның ішінде көп таралғаны – дидактикалық материалдар. Оларды мұғалім оқушыларға әр түрлі мақсаттарда ұсынуы мүмкін. Атап өткенде өтілген материалды пысықтауға, білімінің практикада қолдануын жетілдіруге, (сызбалар, таблицалар, схемалар, әр түрлі деректер т.с.) білімді меңгеру деңгейін анықтауға, сыни тұрғыдан ойлау өрісін кеңейтуге, сөз қорын молайтуға т.с. Мен жаңа тапсырмамды тізбектелген сабақтар топтамасында үйренілген, оқушы миында сәулеленген төртбұрыш ұғымдарын нақтылау мақсатында бердім. Есептер слайд түрінде интерактив тақтаға түсірілді. Берілген есептер қиындығына қарай топтастырылды. Үш есеп жалпыға арналды, ал екі есепті «ой қозғау» мақсатында бердім, бұл есептер оқушының ойлау өрісінің кеңдігін, білімінің тереңдігін анықтауға қаратылған күрделі есептер болды. Бұл күрделі есептер дарынды оқушының ізденушілігін күшейтуге, талантын ұштай түсуге берілгенді. Есеп шығаруда С тобының оқушылары белсенділік таныта бастады. Ал А, Д тобындағы оқушылар бірінші, екінші есептерді тез шеше алды, бірақ 3-ші есеп оларға қиыншылық келтірді. Д тобының екі оқушысы 1-ші және 2-ші есептерді тез шещіп үлгерді, қалған оқушылар ізденушілік танытпай бос отырды. Оқушылардың іс-әрекетін өз бақылауымда ұстадым. Оқушылардың шешімін табуға қиналып отырған тұстарына оқыту әдісінің «түрткі және бағыттаушы» сұрақтарын қойып, нелерді қайталауын ескертіп бардым, кеңестер беріп «миға шабуыл» жасадым. Менің берген «бағыттаушы және түрткі» сұрақтарым, есепті шешуге берген кеңестерімді дұрыс қабылдай білген оқушылар, алған білімін ой елегінен өткізе бастады, кейбірі дәптерлерін ашып, ал кейбірі оқулықтарына үңгілді. Оқушылардың бұл іс-әрекеттерінен ой жүріту, деректермен істесу, ізденушілік байқалды. Есеп шешуде қиналған оқушыларға берілген кеңестің пайдалы екенін түсіндім. Кеңес берілген оқушылар есепті дұрыс шешіп жатты. Күрделі есепті С тобынан бір оқушы ғана шеше алды. Есепті бұрын шешкен белсенді оқушылардан есептерді шешуде қиналып отырған оқушыларға «Педагогикалық десант» түсірдім. Бұл әдісім десантшыларда қызығушылық пайда етті, тапсырмаға селқос отырған оқушылардың іске жұмылуына себепші болды. «Оқушы-оқушы» әдісі іске қосылды.

Есептің жауабының дұрыстығын тест әдісінде тексердім. Дұрыс жауаптар тізбесін интерактив тақтада слайд түрінде көрсеттім. Оқушылар есептерінің жауабын тақтадағы жауаптармен салыстырды. Шешімі дұрыс емес есептерді қайта көруге, жіберілген қатені түзетуге уақыт бердім және бұл тапсырмамды орындауда «оқушы-оқушы» әдісін пайдаландым.

Сабақтағы оқушыларды бағалауға келетін болсам, Бағалау мақсаты мен мәніне байланысты көп түрлілігімен белгілі. Бағалау – күнделікті оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметті белгілеп, одан арғы оқу туралы шешімді қабылдау үшін қолданылатын термин. Бірақ Александер (2001) айтқандай «Бағалау тек қана техникалық тәсіл емес. Мұғалімдер көбінше жазбаша немесе ауызша түрде, баға қою жолымен бағалайды. Олар қолданылатын кез келген нысанның артында обьективті немесе жеткілікті дәрежеде обьективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес, сондай-ақ баланың дамуы, оқуы және ынтасы туралы түсінік, қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады». Осыны есепке алып, мен өзімнің жұмысымда Бағалауда, оқу және оқыту үшін бағалауды негіз етіп алдым. Себебі, Оқыту үшін бағалау (ОүБ) формативті бағалау, бұл оқытуды, әдістерді және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға қаратылған Бағалау (МАН, 56-б) болса, ал оқуды бағалау, бұл (жиынтық) функциясы бойынша сертификаттау, баға қою немесе оқытудың алға жылжуын тіркеу үшін, оқыту қорытындысын шығару үшін қойылды. Оқушыларға баға қоюда «жұлдызша тарату», «бірін-бірі бағалау», «бас бармақ көрсету» әдісін қолдандым. Бағаны жинақтауға белсенді оқушылардың көмегін пайдаландым. Балдық жүйеде жеке және топтық баға қойдым. Бағалаудың бұл әдісі сабақ барысында барлық оқушыны бағалауға және оқушыларды тынымсыз еңбек етуге жұмылдырды. Сондай-ақ сабақ кезеңдерінде ойын, пікірін жинақы түрде беріп, белсенділік танытқан оқушыларды достары мадақтап, «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалап отырды. Олардың бұл әдісі сабақта оқушылардың белсенділігін арттырды. Сабақ соңына қарай оқушылардың бұл сабақтың барысы туралы ой пікірлерін білу мақсатында интерактив тақтаға «Кері байланыс картасын» түсіріп, оларға осы картаны толтыруға ұсыныс жасадым.

«Кері байланыс картасына» жазылған оқушы ойлары, пікірлері, армандары келесі сабақты жоспарлауыма үлкен көмегін тигізді. Сабақтарымды оқушы көзімен көруім, оқушы ойымен сынауым, сабақтағы қолданған әдістерімнің кемшіліктері мен артықшылығын біліп отыруыма мүмкіндік жасады. Сабақта жіберілген кемшіліктерімді дер кезінде жою жолдарын іздестіруімді талап етті. Кемшіліктерімді жоюға қаратылған шығармашылық ізденулерім методикалық шеберлігімді шыңдай түсті. Сабағымда Бағдарлама аясында сараланған, білім берудің жеті модулінің көрініс табуы, сабағымды жаңа сатыға көтерді деп есептеймін. Сабақтарым В.А.Сухомлинский айтқандай «Оқушының партада бос торығуы емес ...», ал күнделікті шығармашылық еңбекке негізделді. «Партада бос торығу – аса қауіпті нәрсе, бұл күн сайын алты сағаттың бос өтуі, бұл айлар мен жылдардың зая кеткені. Бұл адамды азғындататы, моральдік тұрғыдан мүгедек етеді» - деген еді В.А.Сухомлинский. Бағдарламада көрсетілген оқытудың жаңа тәсілдері сабақта оқушының бос торығуына уақыт қалдырмайды. Мысалы, төртбұрыштар тақырыбын қайталауға, ондағы ұғымдарды нақтылауға арналған, талдау жүргізіп отырған сабағымда, әр бір топтың өзіндік тапсырмасы болды. А-тобы: Параллелограмм түрі, қасиеттері бойынша жұмыс жасаса, В-тобы: Тіктөртбұрыш ұғымын нақтылады. Сол сияқты С-тобы: Ромб қасиеттерін үйренсе, Д-тобы: Квадрат бойынша білімін толықтырып жатты. Топтық жұмыс, топтағы оқушылардың аздығынан өз ара пікір алмастыруды жеңілдестіріеді, ой түйінін жасуды тездетеді, ынтымақты жұмыс жасауға үйретеді. Сондай-ақ істеген жұмысының қорытындысы бойынша оқушылардың постер қорғауы топтар арасындағы пікір таласты өрбітеді, оқушылардың таланты мен қабілетін анықтауға көмектеседі деп ойлаймын. Оқушы талантының ұшталуы, қабілетінің дамуы, оқушы-оқушы, оқушы-мұғалім іс-әрекетінде іске асады. Талантты, дарынды балалардың қызығушылығын жойып алмай оны дамыта түсу үшін, сабақта логикалық ойлауды талап ететін, өмір мен баланысқан, практикалық мәні бар күрделі есептерді беріп отыруым керек болды. Бұндай есептерді сыныптың барлық оқушылары шешуі міндетті емес. Осы мақсатта, сабағымда оқушыларға берілген есептер топтамасына «Ой қозғау» әдісінде қосымша есептер қостым: 1-есеп: Өзінің диагоналі мен тең қабырғалы үшбұрыштарға бөлінетін параллелограмм болама? 2-есеп: АВСД параллелограмм. АВД үшбұрышының периметрі 35 см. Егер ВД диагоналінің ұзындығы 11 см болса, параллелограмм периметрі неге тең? (параллелограмм сызбасы тақтада көрсетілді). Осы әдіс пен сабағыма «Талантты және дарынды балаларды оқыту» модулінің элементтерін кіргіздім. Сабақтағы жұмыстардың нәтижелі болуы сабақ жоспарын түзуде, оқушылардың жас ерекшелігінің есепке алынуы. Бұл жөнінде психология ғылымдарының докторы, профессор В.А. Крутецский мынадай пікір айтқан болатын: «Математиканы оқып үйренуге абсолютті қабілетсіздік, былайша айтқанда “математикалық қараңғылық” - деген болмайды. Психологиялық тұрғыдан дені сау, ақыл-есі дұрыс әр бір оқушы дұрыс оқытқанда математиканың мектептік курсын өте жақсы немесе орташа дәрежеде игеруге және орта мектеп программасы көлемінде білім мен іскерлікті бойына сіңіруге қабілетті» В.А.Крутецский «Психология математических способностей». Осы тұрғыдан оқыту мен оқудың қазіргі заманғы әдістері қамтылған жаңа Бағдарлама бұл мәселені дұрыс шешуде құнды құрал екендігін көрсетті. Оқыту мен оқудың психологиялық негізін жетілдіруде жаңа Бағдарламадағы Эдвард, Л.Торндайк зерттеулері негіз болған (МАН, 77 б) «түрткі-реакция» оқу теориясын, Жан Пиаже, Л. Выготский теорияларын назарда ұстадым. Оқушыларымның жас ерекшелігіне байланысты сабағымда қолданған тәсілдерімнің түсінікті, қарапайым болуын көздедім. Бұл тәсілдеріме топқа бөлінуде «шаттық шеңбер» құруым, оқушылардың көңіл-күйін көтеруде «жақсы тілек», оқушыларды бағалаудағы «Бас бармақ», «жұлдызша тарату» әдістерін жатқызуға болады. Тақтаға түсірілген слайдтардың мәніне сәйкес түрлі түсті болуы, олардың орналасуы, экранға жеткеріліп берілуінің өзі, оқушыларда психологиялық көңіл-күй қалыптастыратынын есепке алып, сабақтағы іс-әрекетімді осы бағытта жүргіздім. Бұл жұмыстарымның нәтижесі сабақ барысында сезіліп тұрды. Сабаққа оқыту және оқудың жаңа Бағдарламасын кіргізу, заман талабындағы жаңа сабақты ұйымдастыру, ақпараттық-коммуникациялық технология (АКТ) сыз мүмкін емес. Сондықтан сабақтарымда ақпараттық-коммуникациялық технология (АКТ) ны жүйелі пайдаландым. Сабағымда оқушыларға берілген тапсырмалар интерактив тақта жәрдемінде берілді, сабақтың сергіту сәтінде интернеттен видео ролик алынды, видео роликтегі әуен мен көрініс проектор жәрдемінде интерактив тақтаға түсірілді. Оқушыларға берілген есептердің дұрыстығын анықтау кезінде де есептің дұрыс жауаптарын интерактив тақтада бердім. Сабақтың сәтті шығуына оқытудың жаңа техникалық құралдары үлкен септігін тигізді. Ақпараттық-коммуникациялық технология (АКТ) ны сабақта ұтымды пайдалану оқыту және оқу сапасын жақсылайды, баланың ой-өрісін кеңейтеді, білімін нақтылайды, оқуға ынталандырады. Ақпараттық-коммуникациялық технология (АКТ) ны енгізу, теориялық және тәжірибелік білімдердің бір тұтастығын және оны тиімді қолдануды қамтамасыз етеді, ал бұл өз кезегінде оқыту мен оқу үдірістерін жақсартады деп есептеймін. Жалпы алғанда сабағымдағы жіберілген кемшіліктерімді есепке ала отырып, оқыту мен оқуды жақсылауға қаратылған жаңа Бағдарлама тәсілдерін жете меңгеріп, сабақтарымды шығармашылық тұрғыдан жетілістіріп, сабақ нәтижелігін арттыра алатыныма сенемін. Бұл ісімде жаңа Бағдарлама менің ұстазыма айланып, жол көрсететін Бағдаршам болады деп ойлаймын.

«Менде педагог ретінде олар мен аздап ойнауға тиіспін. Егер мен тек үйретіп, талап етіп, айтқанымды істетіп тұрсам, онда мен бәлкім пайдалы, бірақ жақындығы жоқ бөгде күш қана боламын. Мен міндетті түрде аздап ойнауға тиіспін және мен өзімнің әріптестерімнен осыны талап еттім» - деген еді А.С.Макаренко.

Пайдаланылған әдебиеттер: 1. В.Ф.Шаталов ( Үштіктен қалай құтылдық ).

2. Ә.Дүйсенова ( Жақсы адам тәрбиелегіңіз келсе ).

3. Мұғалімге арналған нұсқаулық (2014).

4. В.А.Сухомлинский ( Балаға жүрек жылуы ).

5. М.Н.Перова ( Дидактические игры и упражнения по математике ). 6. В.А.Крутецский ( Психология математических способностеи ).

7. И.П.Рустюмова, С.Т.Рустюмова ( Математика, практикум по выполнению тестовых заданий ).

8. Н.Көшекбаев ( Оқыту теориясы ).
9. Қазақстан Республикасы педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру Бағдарламасы. « Назарбаев Зияткерлік мектептері » ДББҰ , 2012 ж 10. Қ. Жарықбаев, С.Қалиев ( Қазақтың тәлімдік ой-пікір антологиясы ). 11. В.А.Крутецский ( Основа педагоггический психологи ).

О?ушыларды? білім ал?анды?ыны? д?лелдемелері ?амтыл?ан тізбектелген саба?тар топтамасынан алын?ан бір саба? бойынша рефлексивтік есеп.

Полезное для учителя