С?ра?: ??стар аспанда неге ?шб?рыш жасап ?шады? Бастаушы бір ??с, со?ында?ылар?а же?іл болады, к?ш, дем береді екен. Ендеше ??стар секілді топ бастаушысымен бірге бір-бірімізді демеп, білгенімізді бір-бірімізге ?йретейік, ба?алап отырайы?.
2. ?ткен тарауды еске т?сіріп, ж?йелеу ма?сатында квадрат те?деулерге берілген ауызша жатты?улар:
С?ра?-жауап:
№ р/н:
Квадрат те?деуді? т?рі
Келтірілген квадрат те?деу т?рі
1
Квадрат те?деуді? коэффициентін ата:
3у2-5у+1=0
5х2-х=0
-х2+х-3=0
х2-7=0
2
Келтірілген квадрат те?деуге келтір:
3х2-6х-12=0
2у2+10у-5=0
3
Тексері?дер; х1 ж?не х2 те?деуді? т?бірлері бола ма?
х1=2; х2=7
х2-9х+14=0
х1=-1; х2=3
х2+2х-3=0
4
Квадрат те?деуді? бір т?бірі:
- 7; екінші т?бірін тап:
х2+4х-21=0
х1=-3; х2=?
х2+5х+6=0
3. Проблемалы? с?ра?:
(О?ушыларды? ?зіні? іс-?рекеті ар?ылы ма?сат ?ою)
(2х-8)(х+2) – б?рыннан белгілі к?пм?шені к?пм?шеге к?бейту амалын орындау.
(2х-8)(х+2) =2х2+4х-8х-16=2х2-4х-16, енді б?л жазуды орындарын ауыстырып, бас?аша жазу?а болады. 2х2-4х-16=(2х-8)(х+2)
Неліктен ?йрендік? (Есептер шы?ару, б?лшектер ?ыс?арту, т.б.)
Не істедік? (О?ыды?, ?йрендік, есеп шы?арды?);
Не істейміз? (Ба?а аламыз).
Ендеше жа?сы ба?а алулары?ыды тілеймін!
«Халы? ?а?арманы» Б. Момыш?лы атамыз: «Тілекке е?бек тірек болмаса, ой?а шомылып ?ырдан аса алмайсы?», - деген екен. Атамыз айт?андай е?бектеніп білім алып, о?у о?ымаса?ыздар ба?а алу да о?ай емес.
7. Б. Блумны? «Ромашка» с?ра?тары мен тапсырмалары ар?ылы та?ырыпты ж?йелеу.
3) Талдау (Та?ырыпты? басты идеясы. Салыстыр. Эйлер-Вэнн диаграмма). Квадрат ?шм?ше к?бейтуге ж?ктеледі, егер квадрат те?сіздіктер бар болса, жо? болса жіктелмейді.
Жаңа-Үлгі негізгі орта мектебінің мұғалімі К.К. Касенова
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
Квадрат үшмүше, оның түбірлері, квадрат үшмүшені көбейткіштерге жіктеу, оның дәлелдеуін, қолданылуын білу
Дамытушылық:
Оқушының ой-өрісін, өздігінен білім алу дағдыларын, есеп шығару, есте сақтау қабілеттерін арттыру
Тәрбиелік:
Оқушыларды ұйымшылдыққа, белсенді жауапкершілікке, тиянақты жүйелі білімге баулу, топта бірлесіп жұмыс атқаруда сыйластық қарым- қатынасқа тәрбиелеу
Сабақтың түрі:
Жаңа сабақ меңгерту
Формасы:
Топтық, жұптық, жан-жақты фронтальды бағалау
Оқыту әдіс-тәсілі:
Джиксо- ұжымдық оқыту әдісі, СТО, Б. Блум таксономиясы бойынша сұрақ, теориялау
Көрнекіліктер:
«Портфолио тапсырмалары Б. Блумның «Ромашка» таксономиясы жүйелеуі, кесте, карточкалар, бағалау парағы, дескрипторлар, ұпай, баға
Сабақ барысы:
Мотивациялық кезеңі
Сұрақ: Құстар аспанда неге үшбұрыш жасап ұшады? Бастаушы бір құс, соңындағыларға жеңіл болады, күш, дем береді екен. Ендеше құстар секілді топ бастаушысымен бірге бір-бірімізді демеп, білгенімізді бір-бірімізге үйретейік, бағалап отырайық.
2. Өткен тарауды еске түсіріп, жүйелеу мақсатында квадрат теңдеулерге берілген ауызша жаттығулар:
Сұрақ-жауап:
№ р/н:
Квадрат теңдеудің түрі
Келтірілген квадрат теңдеу түрі
1
Квадрат теңдеудің коэффициентін ата:
3у2-5у+1=0
5х2-х=0
-х2+х-3=0
х2-7=0
2
Келтірілген квадрат теңдеуге келтір:
3х2-6х-12=0
2у2+10у-5=0
3
Тексеріңдер; х1 және х2 теңдеудің түбірлері бола ма?
х1=2; х2=7
х2-9х+14=0
х1=-1; х2=3
х2+2х-3=0
4
Квадрат теңдеудің бір түбірі:
- 7; екінші түбірін тап:
х2+4х-21=0
х1=-3; х2=?
х2+5х+6=0
3. Проблемалық сұрақ:
(Оқушылардың өзінің іс-әрекеті арқылы мақсат қою)
(2х-8)(х+2) – бұрыннан белгілі көпмүшені көпмүшеге көбейту амалын орындау.
(2х-8)(х+2) =2х2+4х-8х-16=2х2-4х-16, енді бұл жазуды орындарын ауыстырып, басқаша жазуға болады. 2х2-4х-16=(2х-8)(х+2)
Бұдан 2х2-4х-16 көпмүшесін 2х-8 және х+2 көпмүшелері көбейтіндісі түрінде жазылғанын көрдік, яғни көпмүшені көбейткіштерге жіктелді
Сұрақ: (2х-8)(х+2) немесе 2х2-4х-16 үшмүшесі х-тің қандай мәнінде 0-ге айналады?
2х-8=0 немесе х+2=0
2х=8 х=-2
х=4
жауабы: -2; 4 (екі түбірі болады)
о/б: 2х2-4х-16=0
д=(-4)2-4*2*(-16)=16+128=1440
x1=4; х2=-2;
2х2-4х-16=2(2х-4)(х+2)=(2х-8)(х+2) міне сонымен көпмүшені көбейткіштерге жіктеу теңдеу шешу үшін қажет болды.
Көбейткіштерді жіктеуді тағы қандай жағдайларда қолданамыз?
Бұрыннан білетін ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару, қысқаша көбейту формулалары, топтау тәсілдерін қолданып, көбейткіштерді жіктеуге, алгебралық бөлшектерге амалдар қолдануда (ЕОБ табу, бөлшектерді қысқарту) бөлінгіштік белгілерге байланысты, дәлелдеуге берілген есептерге қолданылды, санды өрнектердің мәндерін тез есептеп табуға қолданылды.
Виет формуласы бойынша х2+рх+9=0 квадрат теңдеуді зерттеуге болады: х1 және х2 – теңдеудің түбірі болса: (х-х2)(х-х2) =х2-х1х-хх2+х1х2=х2-х(х1+х2)+х1х2=х2+рх+q, мұндағы х1; х2=q; х1+х2=-р;
Сонымен квадрат үшмүшені игеру көптеген есептерді шығаруға қажет болады. Квадрат мүшені көбейткіштерге жіктеу – алгебра курсын ары қарай оқып үйрену үшін қажеті өте маңызды амал. Жоғары дәрежелі теңдеулерді, параметрлері бар теңдеулерді шешу есептеріне қолданылады.
Бүгінгі сабақта квадрат үшмүшені, оның түбірлерін пайдаланып жіктеу қарастырылады, квадрат үшмүше көпмүше түрлерінің бірі ретінде қарастырылып, көбейткіштерге жіктеудің формуласын, оның Виет теоремасы арқылы дәлелдеуін, есептер шығаруға қолдануын үйренеміз.
4. Жаңа сабақ.
«Жанұя» топтары – 2 топ. Әр топтан {1;1};{2;2};{3;3};{4;4} жұптасып тақырыпты 4-ке бөліп берілген бөліктерін оқып, өзара талдап, меңгеру қажет. Сосын «Жанұя» топтар өзара талдап, бір-біріне түсіндіріледі: өз араларынан біреуін шығарып тақтада түсіндіреді.
5. Мұғалім сұрағы:
Сенің ойыңда не сақталып қалды?
(Дәптерге қажетті анықтама, формуланы жазу). Есептерді тақтада орындау. Топ орнында бір есепті үйрену.
х2-4х+3=0 д=4 (х-1)(х-3); х2-4х+4=(х-2)2; бір түбір болғанда, екі мүшеліктің толық квадраты түрінде жазылады.
Неліктен үйрендік? (Есептер шығару, бөлшектер қысқарту, т.б.)
Не істедік? (Оқыдық, үйрендік, есеп шығардық);
Не істейміз? (Баға аламыз).
Ендеше жақсы баға алуларыңыды тілеймін!
«Халық қаһарманы» Б. Момышұлы атамыз: «Тілекке еңбек тірек болмаса, ойға шомылып қырдан аса алмайсың», - деген екен. Атамыз айтқандай еңбектеніп білім алып, оқу оқымасаңыздар баға алу да оңай емес.
7. Б. Блумның «Ромашка» сұрақтары мен тапсырмалары арқылы тақырыпты жүйелеу.
3) Талдау (Тақырыптың басты идеясы. Салыстыр. Эйлер-Вэнн диаграмма). Квадрат үшмүше көбейтуге жүктеледі, егер квадрат теңсіздіктер бар болса, жоқ болса жіктелмейді.
