Б?л саба?ымыз «?азына?а саяхат» деп аталады. Ертеде бір бай баласына м?ра ?алдыр?анын ж?не оны тауып алу ?шін карта керек екендігін, картаны? ?йді? шатырында жат?анын ?сиет етіп кеткен екен. Енді біз баласына картаны тауып беруіміз ?шін мына с?ра?- жауапты шешуіміз керек екен:
1. Квадрат те?деуді? т?бірлеріні? формулаларын жаз
2. Те?деуді шешу дегеніміз не?
3. Квадрат те?деуді? неше т?бірі бар?
4. Квадрат те?деудегі а,в, с – сандары ?алай аталады?
5. Толымсыз квадрат те?деуді? формуласын ж?не шеу жолдарын жаз.
Сонымен баласы картаны тауып алып кемемен к?рсетілген ба?ыт бойынша саяхат?а шы?ады. Саяхатта ол бір арал?а тап болады. Сол жерде ол а?аштан «?оз?ал» деген жазуды к?реді. Оны? ?андай ба?ытта ж?ру керектігін аны?тау ?шін кестені толтыру керек.
Те?деулер
Дискриминант
Т?бірлер
х1 ж?не х2
х2 – 2х – 3 = 0
Х2 + 5х – 6 = 0
х2– х – 12 = 0
х2+ 7х + 12 = 0
х2– 8х + 15 = 0
Ш
Ы
?
Ы
С
Я?ни баласы шы?ыс?а ?арай бет алады.Ол сол ?алпы келе жатып ??гірге тап болады. Оны? кіре берісінде алып тасты к?реді. Сол таста былай жазыл?ан екен: «Осы тасты ?оз?аса? ш???ырдан ?азынасы бар ж?шікті табасы?»- деген екен.
Ал, енді саяхатшылар, бізді ?ызы?ты да, ж?мба??а толы саяхатымыз ?лі алда. Сонды?тан біраз демалып алайы?.
Демалыс с?ті. Тап?ырлы??а тапсырма.
Тасты ?оз?ау ?шін мына кестені толтыруымыз керек:
Кестедегі бос орынды толтыр
ах2 + вх +с =0, а > 0
с=0, в=0
х=
ах2 + вх=0
х ( ) =0
х =0 немесе
ах=
х=
в=0
= - с
х =
х =
Баласы ж?шікті алса, ол жабы? екен. Ж?шікті? ?а?па?ында: «Е? басты ?азына - ол ....» деген с?з жазыл?ан екен. К?п жылдар бойы жатып ?ал?ан жазуды? жартысы ?шіп ?ал?ан екен. Осы с?зді табу?а сіздерді? к?мектері?із ?ажет. Б?л с?здерді ма?ал- м?телдер, даналы? с?здер ар?ылы шешуіміз керек. Ендеше, бізде осы жауапты тауып к?релік. Мен сіздерге ма?ал айтамын. Оны? ішіндегі екі сан есім квадратты? те?деуді? т?бірлері, я?ни т?бірлер ар?ылы квадратты? те?деу ??ру ж?не дана с?зді табу керек?
Алтау ала болса ауызда?ы кетеді, т?ртеу т?гел болса т?бедегі жетеді. (Б)
Жеті ж?ртты? тілін біл, жеті т?рлі білім ал. (І)
Білімді мы?ды жы?ады, білекті бірді жы?ады. (Л)
?л?а отыз ?йден, ?ыз?а ?ыры? ?йден тыю. (І)
Бір тал кессе?, он тал ек (М)
І
х2 -14х + 49 = 0
М
х2 -11х + 10 = 0
І
х2 -70х + 1200 = 0
Б
х2 -10х +24 = 0
Л
х2 -1001х +1000 = 0
Осылай, баласы ?кесіні? м?ра еткен ?азынасына ?ол жеткізіп, бейбіт ?мір с?ріпті. Сіздер б?гінгі саба? ар?ылы «Е? басты ?азына – білім» екеніне к?з жеткізді?іздер. ?р?ашанда е? бастысы- байлы? іздемей, білім ?азынасын ізде?іздер.Сонда к?птеген жетістікке ?ол жеткізесіздер!
V. ?орытынды
Квадрат те?деуді шешпес б?рын оны? ?андай т?рге жататынын аны?тау керек.
толы? квадрат те?деу болса, онда дискриминантына назар аудару.
D>0, те?деуді? екі т?бірі болады
D=0, те?деуді? екі т?бірі бірдей, я?ни бір т?бірі болады.
D<0 те?деуді? т?бірі жо?, я?ни те?деуді? шешімі жо?.
VI. Ба?алау
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Білімділік: Квадрат теңдеудің түрлерін, түбірлерінің формуласын меңгерту. Есеп шығаруға машықтандыру;
Дамытушылық: Есептеу дағдысын жетілдіру, танымдық қызығушылығын дамыту;
Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетінше есеп шығаруға, ізденуге, тез ойлап, тез қорытуға және сөйлеу мәнеріне тәрбиелеу
Сабақ типі: бекіту сабағы
Сабақ түрі: Саяхат сабақ
Сабақ көрнекілігі: плакаттар, кесте, жорық қағазы (сабақ кезеңдері)
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
оқушыларды түгендеу;
оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру;
сабаққа назарын аудару
ІІ.Үй тапсырмасын тексеру
ІІІ. Өткен материалды қайталау
Бұл сабағымыз «Қазынаға саяхат» деп аталады. Ертеде бір бай баласына мұра қалдырғанын және оны тауып алу үшін карта керек екендігін, картаның үйдің шатырында жатқанын өсиет етіп кеткен екен. Енді біз баласына картаны тауып беруіміз үшін мына сұрақ- жауапты шешуіміз керек екен:
1. Квадрат теңдеудің түбірлерінің формулаларын жаз
2. Теңдеуді шешу дегеніміз не?
3. Квадрат теңдеудің неше түбірі бар?
4. Квадрат теңдеудегі а,в, с – сандары қалай аталады?
5. Толымсыз квадрат теңдеудің формуласын және шеу жолдарын жаз.
6. D0, D=0, D болғанда, неше түбірі бар?
7. Дискриминантты қандай әріппен белгілейміз және формуласын қандай?
8. Квадрат теңдеудің нақты түбірлері неге байланысты?
ІV. Есептер шығару
Сонымен баласы картаны тауып алып кемемен көрсетілген бағыт бойынша саяхатқа шығады. Саяхатта ол бір аралға тап болады. Сол жерде ол ағаштан «Қозғал» деген жазуды көреді. Оның қандай бағытта жүру керектігін анықтау үшін кестені толтыру керек.
Теңдеулер
Дискриминант
Түбірлер
х1 және х2
х2 – 2х – 3 = 0
Х2 + 5х – 6 = 0
х2– х – 12 = 0
х2+ 7х + 12 = 0
х2– 8х + 15 = 0
Ш
Ы
Ғ
Ы
С
Яғни баласы шығысқа қарай бет алады.Ол сол қалпы келе жатып үңгірге тап болады. Оның кіре берісінде алып тасты көреді. Сол таста былай жазылған екен: «Осы тасты қозғасаң шұңқырдан қазынасы бар жәшікті табасың»- деген екен.
Ал, енді саяхатшылар, бізді қызықты да, жұмбаққа толы саяхатымыз әлі алда. Сондықтан біраз демалып алайық.
Демалыс сәті. Тапқырлыққа тапсырма.
Тасты қозғау үшін мына кестені толтыруымыз керек:
Кестедегі бос орынды толтыр
Баласы жәшікті алса, ол жабық екен. Жәшіктің қақпағында: «Ең басты қазына - ол ....» деген сөз жазылған екен. Көп жылдар бойы жатып қалған жазудың жартысы өшіп қалған екен. Осы сөзді табуға сіздердің көмектеріңіз қажет. Бұл сөздерді мақал- мәтелдер, даналық сөздер арқылы шешуіміз керек. Ендеше, бізде осы жауапты тауып көрелік. Мен сіздерге мақал айтамын. Оның ішіндегі екі сан есім квадраттық теңдеудің түбірлері, яғни түбірлер арқылы квадраттық теңдеу құру және дана сөзді табу керек?
Алтау ала болса ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса төбедегі жетеді. (Б)
Жеті жұрттың тілін біл, жеті түрлі білім ал. (І)
Білімді мыңды жығады, білекті бірді жығады. (Л)
Ұлға отыз үйден, қызға қырық үйден тыю. (І)
Бір тал кессең, он тал ек (М)
І
х2 -14х + 49 = 0
М
х2 -11х + 10 = 0
І
х2 -70х + 1200 = 0
Б
х2 -10х +24 = 0
Л
х2 -1001х +1000 = 0
Осылай, баласы әкесінің мұра еткен қазынасына қол жеткізіп, бейбіт өмір сүріпті. Сіздер бүгінгі сабақ арқылы «Ең басты қазына – білім» екеніне көз жеткіздіңіздер. Әрқашанда ең бастысы- байлық іздемей, білім қазынасын іздеңіздер.Сонда көптеген жетістікке қол жеткізесіздер!
V. Қорытынды
Квадрат теңдеуді шешпес бұрын оның қандай түрге жататынын анықтау керек.
толық квадрат теңдеу болса, онда дискриминантына назар аудару.
D0, теңдеудің екі түбірі болады
D=0, теңдеудің екі түбірі бірдей, яғни бір түбірі болады.
