Жосалы орта мектеп-бала ба?шасы
АШЫ? САБА?
«Д??гелек диаграмма»
Математика п?ні м??алімі: Сейілхан Г.Н
Класы: 5 «А».
2014-2015 о?у жылы
К?ні: 30.04.2015ж
Саба?ты? та?ырыбы: Д??гелек диаграмма.
Сыныбы: 5 «А»
Саба? ма?саттары:
Білімділік: Берілген шаманы? ??рамды б?ліктері бойынша д??гелек диаграмма ??ру, процент бойынша д??гелек диаграмма сызу, д??гелек диаграмманы пайдалана білуге машы?тандыру.
Дамытушылы?: Ал?ан білімдерін есептер шы?аруда ?олдана білу бейімділіктерін ?алыптастыру, сызбаларды д?рыс бейнелеу, шы?армашылы??а ж?не ойлау ?абілетін дамыту.
Т?рбиелік: О?ушыларды ?йымшыл болу?а, ?з ойын т?жырымдап айту?а, жауапкершілікке, тияна?тылы??а ?йрету.
Саба?ты? т?рі: Білім бекіту саба?ы.
К?рнекілігі: Диаграммалар сызбасы, таратпалар
Саба? барысы:
1.?йымдастыру. О?ушыларды т?гендеу.
2. ?й тапсырмасын тексеру
3. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру
4. Есептер шы?ау
5. Сергіту с?ті
6. ?йге тапсырма, о?ушылар білімін ба?алау, ?орытындылау
1.?йымдастыру. О?ушыларды т?гендеу.
2. ?й тапсырмасын тексеру (тест ж?мысын тарату)
1. Тік б?рышты? градусты? ?лшемі неге те??
А)300
?) 600
Б) 900
В) 3600
2. С?йір б?рышты к?рсеті?дер?
А) 800
?) 1200
Б) Берілген жауаптарды? еш?айсысы д?рыс емес
В) 1800
3. До?ал б?рышты к?рсеті?дер
А) 450
?) 900
Б) 1200
В) 1800
4. С?йлемді ая?та: Тік б?рыштан ?лкен, біра? жазы??ы б?рыштан кіші б?рыш.
А) с?йір
?) толы?
Б) тік
В) до?ал
5. С?йір б?рыш дегеніміз –
А) Тік б?рыштан кіші
?) До?ал б?рыштан ?лкен
Б) Жазы??ы б?рыш
В) Толы? б?рыштан кіші
6. Толы? б?рышты? градусты? ?лшемі неге те??
А) 500
?) 900
Б) 1800
В) 3600
7. АОС жазы??ы б?рышы ОМ с?улесімен АОМ ж?не МОС б?рыштарына б?леді.
АОМ=500. МОС б?рышыны? градусты? ?лшемін тап.
А) 1500
?) 1300
Б) 1800
В) 2700
Жауаптары: 1Б, 2А, 3Б, 4В, 5А, 6В, 7?
3. Жа?а та?ырыпты т?сіндіру
Д??гелек диаграммада д??гелекті? центрі болатын О н?ктесіні? айналасында?ы толы? 3600 б?рыш, шаманы? ??рамды б?ліктеріне с?йкес секторлар?а б?лініп сызылады.
1-мысал. Металл б?йымдарын д?некерлейтін ?оспаны? 45%-і к?міс, 30%-і мыс, ?ал?аны мырыш. ?оспа ??рамыны? д??гелек диаграммасын сыз.
Шешуі.
?оспа ??рамында ?ш т?рлі зат бол?анды?тан, центрі О н?ктесі болатын д??гелек ?ш сектор?а б?лінді. ?оспаны? ?р?айсысына с?йкес секторларды? градусты? шамаларын табамыз. 45% к?міске с?йкес 3,60*45=1620-?а те? сектор сызу керек, ал 30% мыс?а с?йкес 3,60*30=1080-?а те? сектор сызамыз. Енді мырыш?а с?йкес секторды? градусты? шамасын табайы?. Ол 3600-(1620+1080)= 900 болады. ?оспаны? ??рамында?ы к?міс 1620-?а те? сектормен, мыс 1080- ?а те? сектормен, мырыш 900-ты? сектормен кескінделеді.
4. Есептер шы?ау
Тапсырма №1
5%, 10%, 25%, 50% ж?не 75% б?лікке неше градусты? сектор с?йкес болады?
Шешуі:
3600-ты 100% деп, 1%-ке с?йкес 3,60 есебімен тиісті секторларды сызамыз.
5% с?йкес 3,60*5=18
10% с?йкес 3,60*10=36
25% с?йкес 3,60*25=90
50% с?йкес 3,60*50=180
75% с?йкес 3,60*75=270
1%
5%
10%
25%
50%
75%
3,60
180
36
90
180
270
Тапсырма №2
Д??гелекті? 1/3-іне, 1/8-іне, 1/12-іне ж?не 5/12-іне неше градусты? сектор с?йкес болады?
1 б?лігіне
1/3
1/8
1/12
5/12
3600
600
450
300
1500
Тапсырма №3.
Сыныпта 36 о?ушы. бар. Математика п?нінен то?санды? ба?а?а оларды? ішінде 8 адам «5» тік,. 12 адам «4»-тік ба?а?а, ?ал?андары «3» тік ба?а?а шы?ты. Д??гелек диаграмма сын т?р?ызы?дар.
8*10=80 ? - на «5»
12*10=120 ? - на «4»
360-120-80=1160 ? - на «3»
Тапсырма №4
Жер бетіндегі су ?орыны? 96,5%-і д?ние ж?зілік м?хиттарды?, 1,7%-і м?зды?тарды? ?лесіне тиеді. Жер бетіндегі су ?орыны? м?хиттар?а, м?зды?тар?а тиісті ?лестеріні? д??гелек диаграммасын сыз.
Шешуі: 3600-ты 100% деп, 1%-ке с?йкес 3,60 есебімен тиісті секторларды сызамыз.
96,5% с?йкес 3,60*96,5=347,40
1,7% с?йкес 3,60*1,7=6,120
Ал ?ал?андары ?зен-к?лдер мен те?іздер ?лесінде, ол:
3600-(347,40+6,120)= 6,480
Тапсырма №5.
Сыныпта 30 о?ушы бар. Оларды? 12-сі ?л, 18 ?ыз. О?ушылар ??рамыны? д??гелек диаграммасын сыз.
Шешуі: 360? : 30 =12? 1 о?ушы?а с?йкес
12? * 12 = 144? - ?л балалар?а тиісті б?рыш
360? - 144? =216? - ?ыздар?а тиесілі б?рыш
С?зж?мба?
- Тік б?рышты? жартысы неше градус?а те??
- Транспортир б?рышты ?лшеуге арнал?ан.
- Б?рышты? ?лшем бірлігі
- 180°-?а те? б?рыш ?алай аталады?
- С?йір б?рыш 90°-тан.
Б
Ы
Ш
?
Р
?йге тапсырма: №1417,№1418
О?ушылар білімін ба?алау, ?орытындылау