Кесінділерді ж?не б?рыштарды ?лшеп салу. Кесінділерді ?лшеу. Б?рыштарды ?лшеу.

Саба? та?ырыбы:Кесінділерді ж?не б?рыштарды ?лшеп салу. Кесінділерді ?лшеу. Б?рыштарды ?лшеу.

Саба? ма?саты:

Білімділік: О?ушылар?а кесіндіні? ?зынды?ын, ?зынды?тын ?лшеу бірлігі, транспортирді? к?мегімен б?рыштарды салу ?лшеу ж?не салыстыру, оларды? ?осындыларын ж?не айырымын таба білуді ?йрену.

Дамытушылы?: О?ушыларды? осы та?ырып бойынша ал?ан білімдерін есептеп шы?ару барысында ?олдана алу да?дыларын дамыту.

Т?рбиелік: О?ушыларды ізденімпазды??а, білім алу?а, б?секелестікке баулу.

К?рнекілігі:плакатта?ы суреттер

Саба? т?рі: Жа?а білімді ме?геру

Саба? ?дісі: т?сіндірме, с?ра? жауап.

Саба? барысы: 1. О?ушыларды саба??а ?йымдастыру;

2. ?й тапсырмасын тексеру;

3. Саба?ты? ма?сатын хабарлау;

4.Жа?а саба?ты т?сіндіру;

5.Саба?ты бекіту;

6.?ортынды;

7.?йге тапсырма;

8.О?ушыларды ба?алау;

О?ушылар?а тапсырма. Д?птерге кесінді сызындар, сыз?ышты алып, ?лше?дер. ?р о?ушы ?з жауаптарын айтады. Мысалы:АВ=4см.

Сонымен кесіндіні? ?зынды?ын ?лшеу- негізгі ??ым, оны? ?асиеттерін т?мендегі аксиома ай?ындайды.

III ?рбір кесіндіні? н?лден ?лкен ?зынды?ы бар. Кесіндіні? ?зынды?ы оны? ?рбір н?ктесімен б?лінетін б?ліктеріні? ?зынды?тары? ?осындысына те?.

Б?л, АВ кесіндісі кез келген С н?ктесімен екі б?лікке б?лінгенде, АВ кесінлісіні? ?зынды?ыны? ?осындысына те? дегенді білдіреді.

Я?ни АВ=АС+СВ

АВ кесіндісіні? ?зынды?ы А ж?не В н?ктелеріні? ара?ашы?ты?ы деп те атайды.

Мысалы А,В,С н?ктелері бір т?зуді? бойында жатыр АВ=5,8см, АС=2,5см, ВС=3,3см, А н?ктесі В мен С н?ктелеріні? арасында жатуы м?мкін бе? В н?ктесі А мен С н?ктелеріні? арасында жатуы м?мкін бе? А,В,С н?ктелеріні? ?айсысы ?ал?ан екеуіні? арасында жатады?

Шешуі: Егер А н?ктесі В мен С н?ктелеріні? арасында жататын болса, онда III аксиома бойынша АВ+АС = ВС болуы кажет.

Біра? 5,8+2,5≠3,3. Олай болса, А н?ктесі В мен С н?ктелеріні? арасында жатпайды.

II аксиома бойынша т?зу бойында?ы ?ш н?ктені? бірекі ?ана ?ал?ан екеуіні? арасында жата алады. Олай болса, С н?ктесі А мен В н?ктелеріні? арасында жатыр.

Б?рыштар транспортир к?мегімен градусты? ?лшем бірлігімен, я?ни градуспен ?лшейді.

Мысалы: 17 сурет (ав) =120°, ал с с?улесі (ав) б?рышы (ас) ж?не (вс) б?рыштарыны? ?осындысына тн?.

Ал 1°=60`, 1`=60``

Б?рыштарды ?лшеуді? негізгі ?асиеті.

V ?рбір б?рышты? н?лден ?лкен белгілі бір градусты? ?лшемі бар. Жазы??ы б?рышты? шамасы 180°-?а те?. Б?рышты? градусты? ?лшемі осы б?рышты? ?абыр?аларыны? арасы ар?ылы ?тетін кез келген с?улемен б?лінетін б?ліктеріні? градусты? ?лшемдеріні? ?осынд

(ав) =(ас)+ (вс)

Кесінділерді ?лшеп салу мен б?рыштарды ?лшеп салуды? негізгі ?асиеттері:

VI Кез келген с?уле бойынан оны? бастап?ы н?ктесінен бастап ?зынды?ы берілген кесіндіні ?лшеп салу?а болады ж?не б?л кесінді жал?ыз болады.

VII Кез келген с?уледен берілген жарты жазы?ты?та градусты? ?лшемі берілген б?рышты ?лшеп салу?а болады ж?не б?л б?рыш жал?ыз болады.

Мысалы: АВ с?улесінде АВ кесіндісінен кіші АС кесіндісі ?лшеп салын?ан. А,В,С н?ктелеріні? ?айсысы ?ал?ан екеуіні? арасында жатады.

Шешуі: В ж?не С н?ктелері бастап?ы н?ктесі А болатын с?уледе жат?анды?тан, олар А н?ктесімен б?лінбейді, я?ни А н?ктесі В ж?не С н?ктелеріні? арасында жатпайды. В н?ктесі А ж?не С н?ктелеріні? арасында жатуы м?мкін бе?

Егер В н?ктесі А ж?не С н?ктелеріні? арасында жатса, онда АВ+ВС =АС болуы ?ажет.

Б?лай болуы м?мкін емес, себебі есеп шарты бойынша АС кесіндісі АВ кесіндісінен кіші. Олай болса, В н?ктесі А ж?не С н?ктелеріні? арасында жатуы м?мкін емес. Сонды?тан С н?ктесі ?ана А мен В н?ктелеріні? арасында жатады.

Жа?а саба?ты бекіту.

№37. Егер ОМ с?улесі АОВ б?рышын ?а? б?лсе, ал ОК с?улесі АОМ б?рышын ?а? б?лсе, онда КОМ б?рышы АОВ б?рышынан неше есе кіші?

Шешуі: АОМ=МОВ

КОМ=АОК.

КОМ=АОМКОМ б?рышы АОВ б?рышынан 4 есе кіші

№41.ОЕ с?улесі АОВ б?рышын екі б?рыш?а б?леді.

Егер: 1)АОЕ=44°, ЕОВ=77°; 2) АОЕ=12°37'

ЕОВ=108°25' болса, онда АОВ-?

Шешуі:

1)АОВ=АОЕ+ЕОВ

АОВ=44°+77°=121°

2) АОВ=12°37'+108°25'=120°62'=121°2'

Жауабы: 1) АОВ=120° 2) АОВ=121°2'

№42. ОС с?улесі-АОВ б?рышыны? ішкі с?улесі. Егер АОВ=78°, алАОС б?рышы ВОС б?рышынан 18°кіші болса, ондаСОВ-?

Шешуі: АОВ=78°

АОС=х

ВОС=х+18°

АОВ=АОС+ВОС

78°=х+18°+х

2х=60

х=30°

ВОС=30°+18°=48°

Жауабы: ВОС=48°

?орытынды:

?йге тапсырма №43 №45

О?ушыларды ба?алау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Кесінділерді ж?не б?рыштарды ?лшеп салу. Кесінділерді ?лшеу. Б?рыштарды ?лшеу.»

4 – сабақ

_____ күні ____айы_____жылы

Сабақ тақырыбы:Кесінділерді және бұрыштарды өлшеп салу. Кесінділерді өлшеу. Бұрыштарды өлшеу.

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға кесіндінің ұзындығын, ұзындықтын өлшеу бірлігі, транспортирдің көмегімен бұрыштарды салу өлшеу және салыстыру, олардың қосындыларын және айырымын таба білуді үйрену.

Дамытушылық: Оқушылардың осы тақырып бойынша алған білімдерін есептеп шығару барысында қолдана алу дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды ізденімпаздыққа, білім алуға, бәсекелестікке баулу.

Көрнекілігі:плакаттағы суреттер

Сабақ түрі: Жаңа білімді меңгеру

Сабақ әдісі: түсіндірме, сұрақ жауап.

Сабақ барысы: 1. Оқушыларды сабаққа ұйымдастыру;

2. Үй тапсырмасын тексеру;

3. Сабақтың мақсатын хабарлау;

4.Жаңа сабақты түсіндіру;

5.Сабақты бекіту;

6.Қортынды;

7.Үйге тапсырма;

8.Оқушыларды бағалау;

Оқушыларға тапсырма. Дәптерге кесінді сызындар, сызғышты алып, өлшеңдер. Әр оқушы өз жауаптарын айтады. Мысалы:АВ=4см.

Сонымен кесіндінің ұзындығын өлшеу- негізгі ұғым, оның қасиеттерін төмендегі аксиома айқындайды.

III Әрбір кесіндінің нөлден үлкен ұзындығы бар. Кесіндінің ұзындығы оның әрбір нүктесімен бөлінетін бөліктерінің ұзындықтарың қосындысына тең.

Бұл, АВ кесіндісі кез келген С нүктесімен екі бөлікке бөлінгенде, АВ кесінлісінің ұзындығының қосындысына тең дегенді білдіреді.

Яғни АВ=АС+СВ

АВ кесіндісінің ұзындығы А және В нүктелерінің арақашықтығы деп те атайды.

Мысалы А,В,С нүктелері бір түзудің бойында жатыр АВ=5,8см, АС=2,5см, ВС=3,3см, А нүктесі В мен С нүктелерінің арасында жатуы мүмкін бе? В нүктесі А мен С нүктелерінің арасында жатуы мүмкін бе? А,В,С нүктелерінің қайсысы қалған екеуінің арасында жатады?

Шешуі: Егер А нүктесі В мен С нүктелерінің арасында жататын болса, онда III аксиома бойынша АВ+АС = ВС болуы кажет.

Бірақ 5,8+2,5≠3,3. Олай болса, А нүктесі В мен С нүктелерінің арасында жатпайды.

II аксиома бойынша түзу бойындағы үш нүктенің бірекі ғана қалған екеуінің арасында жата алады. Олай болса, С нүктесі А мен В нүктелерінің арасында жатыр.

Бұрыштар транспортир көмегімен градустың өлшем бірлігімен, яғни градуспен өлшейді.

Мысалы: 17 сурет (ав) =120°, ал с сәулесі (ав) бұрышы (ас) және (вс) бұрыштарының қосындысына тнң.

Ал 1°=60`, 1`=60``

Бұрыштарды өлшеудің негізгі қасиеті.

V Әрбір бұрыштың нөлден үлкен белгілі бір градустың өлшемі бар. Жазыңқы бұрыштың шамасы 180°-қа тең. Бұрыштың градустық өлшемі осы бұрыштың қабырғаларының арасы арқылы өтетін кез келген сәулемен бөлінетін бөліктерінің градустық өлшемдерінің қосынд

(ав) =(ас)+ (вс)

Кесінділерді өлшеп салу мен бұрыштарды өлшеп салудың негізгі қасиеттері:

VI Кез келген сәуле бойынан оның бастапқы нүктесінен бастап ұзындығы берілген кесіндіні өлшеп салуға болады және бұл кесінді жалғыз болады.

VII Кез келген сәуледен берілген жарты жазықтықта градустың өлшемі берілген бұрышты өлшеп салуға болады және бұл бұрыш жалғыз болады.

Мысалы: АВ сәулесінде АВ кесіндісінен кіші АС кесіндісі өлшеп салынған. А,В,С нүктелерінің қайсысы қалған екеуінің арасында жатады.

Шешуі: В және С нүктелері бастапқы нүктесі А болатын сәуледе жатқандықтан, олар А нүктесімен бөлінбейді, яғни А нүктесі В және С нүктелерінің арасында жатпайды. В нүктесі А және С нүктелерінің арасында жатуы мүмкін бе?

Егер В нүктесі А және С нүктелерінің арасында жатса, онда АВ+ВС =АС болуы қажет.

Бұлай болуы мүмкін емес, себебі есеп шарты бойынша АС кесіндісі АВ кесіндісінен кіші. Олай болса, В нүктесі А және С нүктелерінің арасында жатуы мүмкін емес. Сондықтан С нүктесі ғана А мен В нүктелерінің арасында жатады.

Жаңа сабақты бекіту.

№37. Егер ОМ сәулесі АОВ бұрышын қақ бөлсе, ал ОК сәулесі АОМ бұрышын қақ бөлсе, онда КОМ бұрышы АОВ бұрышынан неше есе кіші?

Шешуі: АОМ=МОВ