Кеңістіктегі түзулердің паралллельдігі

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10 дерб

10сынып

Күні:26.02.2019

          28.02.2019

Сабақтың тақырыбы

Кеңістіктегі түзулердің паралллельдігі

Сабақтың мақсаты

Түзулердің кеңістіктегі параллельдігі ұғымымен, олардың қасиеттерімен таныстыру.
 Түзулердің кеңістіктегі параллельдігі ұғымын есептер шығару барысында қолдана білу.

Кеңістікте, абстрактілі ойлау қабілетін дамыту, теорияны іс жүзінде қолдана білу.

Бағалау критерийі

Түзулердің кеңістіктегі параллельдігі ұғымымен, олардың қасиеттерін біледі.
 Түзулердің кеңістіктегі параллельдігі ұғымын есептер шығару барысында қолдана біледі.

Кеңістікте, абстрактілі ойлау қабілетін дамыту, теорияны іс жүзінде қолдана біледі.

Құндылықтарға баулу

Біздің басты міндетіміз – өндірісті, білім мен ғылымды біріктіру, инновациялық-индустриялық кластерлерді дамыту. Сондықтан елімізде ғылым саласының шешуші реформалары, білім беру жүйесін жаңғырту жүргізілуде, техникалық және кәсіби мамандарды даярлаудың жаңа тиімді жүйесі жасалды.

Пәнаралық байланыс

физика

Алдыңғы білім

Параллель жазықтықтардың қасиеттері

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

Психологиялық көңіл-күйді  реттеу.   Мақсаты:  жағымды эмоция орнату. Сәлеметсіздер ме құрметті оқушылар. Оқушыларды ң сабақққа қызығушылығын  ояту,белсенділігін арттыру.

Үй жұмысын тексеру.

Сабақтың ортасы

«Ойлан тап» әдісі

Жаңа тақырып. Жазықтықта қиылыспайтын екі түзуді параллель түзулер деп атағанбыз. Енді кеңістіктегі параллель түзулердің анықтамасын берейік.
Анықтама. Кеңістікте бір жазықтықта жататын және өзара қиылыспайтын екі түзу параллель түзулер деп аталады. (10 - сурет).

Түзулердің параллельдігі кеңістікте де жазықтықтағы сияқты белгіленеді: т||п.
Кеңістікте түзулер параллель болуы үшін олардың қиылыспайтын түзулер болуымен қатар бір жазықтықта жатулары да міндетті шарт екенін байқаймыз. Параллель түзулерге тиісті кесінділер де (сәулелер) өзара параллель деп аталады.

Мысалы, ABCDA1B1C1D1 кубының AD және AD1 қырлары өзара параллель (11 - сурет).
Анықтамадан параллель екі түзу арқылы жазықтық жүргізуге болатыны және оның жалғыз екені шығады. Егер а және b параллель түзулері арқылы әртүрлі екі жазықтық жүргізілген десек, онда а түзуі және B түзуінен алынған қайсыбір нүкте арқылы әртүрлі екі жазықтық, жүргізілген болып шығады. Бұл 1 - теоремаға қайшы. Сонымен жазықтықты беру тәсілдерінің тағы бірімен таныстық, ол — жазықтықты параллель екі түзу арқылы беру.
Жазықтықта берілген нүктеден берілген түзуге параллель етіп тек бір ғана түзу жүргізуге болатыны белгілі (параллельдік аксиомасы). Ал кеңістікте ше?

3 - теорема. Берілген түзуден тыс жатқан нүкте арқылы сол түзуге параллель бір ғана түзу жүргізуге болады.
Дәлелдеу. Берілген түзуді а, нүктені В деп белгілейік. а түзуі мен В нүктесі арқылы (1 - теорема бойынша) α жазықтығын жүргізейік (12 - сурет). α жазықтығындағы В нүктесі арқылы а - ға параллель B түзуін жүргіземіз. а - ға параллель өтетін мұндай b түзуінің жалғыз ғана болатынын дәлелдейік.
В нүктесінен өтетін және а түзуіне параллель басқа b1 түзуі бар дейік. Онда а және b1 түзулері арқылы β жазықтығын жүргізуге болады. β жазықтығы а түзуі мен В нүктесі арқылы өтеді, демек, 1 - теорема бойынша ол α жазықтығымен беттеседі. Олай болса параллельдік аксиома бойынша b мен b1 түзулері беттеседі. Теорема дәлелденді.
4 - теорема. Егер екі түзудің әрқайсысы үшінші бір түзуге параллель болса, онда бұл екі түзу өзара параллель болады.
 

Сабақтың соңы

«Нысана» әдісі

   Бекіту сұрақтары: 1. Жазықтықтағы және кеңістіктегі паралелль түзулерге не ортақ, ерекшелігі неде?
Бір түзуге параллель 3, 4,. п түзулер өзара параллель болады деп тұжырымдауға бола ма? Жауабын түсіндіріп беріңдер.

Жаттығулар
1. А нүктесі арқылы өтетін а түзуіне параллель болатын түзуді қалай жүргізуге болады?
2. ABCDA1B1C1D1 кубы берілген (8 - сурет). Параллельдік таңбасын пайдаланып, кубтың параллель қырларының жұптарын жазыңдар.
3. а || b, ал b≠c. a және с түзулері параллель болмайтынын дәлелдеңдер.
                Нысананың көмегімен кері байланыс беру.

Оқушыларға нысана тарқатылады. Нысанадағы ұпайларды белгілеу арқылы сабаққа кері байланыс беріледі.

Үйге тапсырма: Тақырыпты оқып келу.

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз? 

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?