Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесі. Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешу

Саба?ты? та?ырыбы: Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йелері. Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін  алмастыру т?сілімен шешу.

Саба?ты? ма?саттары: екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешу да?дыларын ?алыптастыру. Рационал сандармен берілген пропорциялы? те?деуді келтіріп шеше білуді ?айталау.

Саба?та ?олданылатын к?рнекіліктер: формулалар жазыл?ан кесінділер, карточкалар, логикалы? тапсырмалар,фишкалар.

Саба?ты? ?діс-т?сілдері: к?рнекіліктерді ?олдану, практикалы? жатты?у ж?мыстарын орындату, практикалы? саба?.

Саба?ты? типі: аралас саба?

Саба? барысы:

¨                   ?йымдастыру кезе?і

¨                   Тамаша ?штік

¨                   Жа?а саба?ты т?сіндіру

¨                   Математикалы? ?атар ?ткізу ар?ылы есептер шы?арту

¨                   Математикалы? лото

¨                   Семантикалы? карта

¨                   ?йге тапсырма беру

¨                   Саба?ты ?орытындылау, ба?алау.

1. О?ушыларды т?гелдеу, саба??а дайынды?ын тексеру.
2. Логикалы? тапсырма.

Т?мендегі с?здерді? біреуі бас?алардан б?лек. Ол с?з ?айсысы?

А) алма    в) ?арбыз

С) помидор   д) ас?аба?    жауабы: алма.

©     екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесіні? шешімі деп нені айтады?

©     Те?деулер ж?йесіндегі те?деулерді? графиктері болатын т?зулер ?иылысса, осы те?деулер ж?йесіні? неше шешімі болады?

©     Сызы?ты?  те?деулер ж?йесін графиктік т?сілмен шешкенде, ?андай жа?дайда ж?йені? шешімі болмайды? Шексіз к?п шешімі ?андай жа?дайда болады?

1. Та?ырыпты? алдын ала тапсырмасында

х-у=29 (1)

2х+7у=112  (2) те?деулер ж?йесін (1)  те?деудегі х-ті у ар?ылы ?рнектеп алып, оны (2) те?деуге ?ойып, бір айнымалысы бар те?деуге келтіріп шешу т?сілі к?рсетілген. Сонда

х=29+у

2(29+у)+7у=112

б?л ал?аш?ы берілген те?деулер ж?йесімен м?ндес те?деулер ж?йесі. Осыдан у=6; х=35 шы?ады. Осы к?рсетілген реттілікпен

х+у=1

5х+3у=37 те?деулер ж?йесін шешу о?ушылар?а тапсырыл?ан.

Жауабы; (17;-16)

Та?ырыпты? ?ыс?аша мазм?ны.

Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесін  алмастыру т?сілімен шешуді мысал есептерді шы?арудан бастау дидактикалы? т?р?ыдан к?рнекіліктерді пайдаланумен бірдей н?тиже береді. Мысалы,

2х+у=11                    у=11-2х

5х-2у=5                     5х-2(11-2х)=5

5х-22+4х=5

9х=27

х=3   у=11-2·3=5     жауабы: (3;5)

  Екі айнымалысы бар сызы?ты?  те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шешу ?шін:

©     Те?деуді? біреуіндегі бір айнымалыны екіншісі ар?ылы (х-ті у ар?ылы немесе у-ті х ар?ылы) ?рнектеу керек;

©     Табыл?ан ?рнекті екінші те?деудегі осы айнымалыны? орнына ?ою керек. Сонда бір айнымалысы бар сызы?ты? те?деу шы?ады;

©     Шы??ан бір айнымалысы бар сызы?ты? те?деуді шешіп, онда?ы айнымалыны? м?нін табу керек;

©     Табыл?ан айнымалыны? м?нін екінші айнымалыны табу ?рнегіндегі орнына ?ойып, екінші айнымалыны табу керек.

    Екі айнымалысы бар сызы?ты? те?деулер ж?йесіндегі те?деулерді? біреуіндегі айнымалыны? коэффициенті 1-ге те? бол?ан жа?дайда берілген те?деулер ж?йесін шешу ?шін алмастыру т?сілін ?олдан?ан тиімді.

1. Математикалы? ?атар

І де?гейлік тапсырмалар

1 ?атар:

№1497 те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шеші?дер.

-х+у=4            х=у-4

4х+у=-1       4(у-4)+у=-1   4у-16+у=-1,  5у=15, у=3, х=-1

жауабы: (-1;3)

2 ?атар:

Жауабы: (2;3)

3 ?атар:

II де?гейлік тапсырмалар

1 ?атар:

№1498 те?деулер ж?йесін алмастыру т?сілімен шеші?дер.

4х+3у=5      у=-5+2х

у-2х=-5       4х+3(-5+2х)=5 

4х-15+6х=5    10х=20  х=2

у=-5+4   у=-1  жауабы: (2;1)

2 ?атар:

35+5у-3у=1, 2у=-34, у=-17, х=-10

Жауабы: (-10;-17)

3 ?атар:

Жауабы: (6;-6)

III де?гейлік тапсырма

№1499

Жауабы: (-1;6)

Жауабы: (4;-3)

V. Математикалы? лото:

1. 1 т ма?та ауыр ма, 10ц темір ауыр ма? (те?)

2. Т?рт ?ойды? неше ая?ы бар?(16 ая?)

3. 1 ж?мырт?а 3 минутта піссе, 4 ж?мырт?а ?анша минутта піседі? (3 мин)

4. Егер тырна бір ая?ымен т?рса 3 кг болады, ал екі ая?ымен т?рса оны? салма?ы ?анша? (3 кг)

5. ?стел беті т?ртб?рышты, оны? бір б?рышын арамен кесіп алса?, неше б?рыш ?алады? (5 б?рыш)

VI. Семантикалы? картамен ж?мыс:

I н?с?а

                   Жауаптары

Есептер

18,65

7,78

9

4х-5у-20

-15

К

М

Б

Ш

Э

95

І

Ю

Й

С

Т

-9х+2у-20 = -13х+7у

Н

Л

Ц

Л

П

С

О

А

Г

І

0,9

     х=1,2

В

М

И

У

Б

                                                              II н?с?а

                Жауаптары

Есептер

6х+9у+15

59,406

20

30

20,2

Н

А

?

Т

Ж

18,21

Б

Е

И

У

С

-2х+3у+15 = -8х-6у

?

Т

В

М

Е

?

Е

І

П

Х

2,5(3х+0,4) – 5,1х,

    х=8

К

Г

О

Д

З

«Білім – те?із» с?зімен б?гінгі саба?ымды ая?таймын.

VII. ?йге тапсырма: №1497 (1,3,5),   №1500

VIII. Ба?алау

                                            Сау болы?ыздар!