Kitob qalbimizni yorituvchi oftob, u bizni ilm olishga, orzu qilishga, hayotni sevishga, olam bilan tanishishga chorlovchi buyuk donishmanddir.
Kitob sehrgardir. U dunyoni qayta ko`ra oladi. Kitobsiz olam-yovvoyilar olamidir.
Ha do`stlar, ajablanmang. Hozirgi sizga namoyish etadigan lavhamizda Ibn Sino bobomiz ishtirok etadilar. Xulosa chiqarish o`zingizga havola.
,,Kitob boylikdan afzal” nomli sahna ko`rinishi ko`rsatiladi.
Mana bizni olamga mashhur mana shunday bobolarimmiz bor. Biz ular bilan har qancha faxrlansak arziydi.
Do`stlar, biz ham ularga munosib farzand bo`lishimiz kerak. Axir hadisda aytilganku, ,,Beshikdan to qabrgacha ilm izla” deb.
Jahonda kitobdin yaxshi yor bo`lmas,
Davr g`amxonasida g`amguzor bo`lmas.
Yolg`izlik qo`njida unda har-qachon,
Yuz rohat bo`lar lek bir ozor bo`lmas.
,,Ustozlar” qo`shig`ini tinglaymiz.
Avvalo kitobning yaratilish tarixiga bir nazar solsak, kitob bir necha yillar avval paydo bo`lgan bu davrlarda u turli hil ko`rinishda bo`lgan. Bobilliklar va boshqa xalqlar loydan yasashgan. Buning uchun ular yumhoq loydan tayyorlangan taxtachalar uchli yog`och bilan maxsus belgilar tushirilgan so`ngra ular oftobda yoki olovda pishirilgan.
Xitoyda dastlab kitobni yupqa bambuk plastinkalarga, keyinchalik mo`yqalam va tush ipakka, milodiy 2-asrdan boshlab qog`ozga yozishgan.
Kitob javonim
Javonimda tizilib.
Turar qator kitoblar
Alifbe-yu ertaklar.
Arifmetik hisoblar.
Ularni qo`lga olsam
Zerikmasman sira ham.
Bilim olib kitobdan
Hech kimdan bo`lmayman kam.
,,Sog`lom avlod” qo`shig`i, raqsi
Kitob
Kitob bilim manbayi
U bilan bo`lgin o`rtoq.
Tafakkuring charxlangan
Kitob-la bo`lsang inoq.
Har varag`ing asraylik
Bilimlarning konidir.
Dunyo ilmas irfonim
Egallash imkonidir.
Qadimda Misrda kitobdagi matnlarini tosh taxtachalarga o`yib yozishgan. Paperos `ixtiro qilingandan so`ng matn va xatlarni uchi o`tkir tayoqcha bilan ustiga mum surtilgan taxtachalarga yozishgan.
O`zbekistonda ham kitobning paydo bo`lishi yozuvning yaratilishi bilan uzviy bog`liq. Qadimgi Misr, Rim, Yunonistinda bo`lgani kabi O`rta Osiyoda ham kishilar o`z fikirlarini tosh, sopol, suyak va boshqa materiallarda ifoda etganlar.
O`rta Osiyoda tarqalgan Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi ,,Avesto” ning qadimgi nusxasi ham pergamentga yozilgan. Uning keyingi ko`chirilgan nusxalaridan biri Toshkentdagi ,,O`zbekiston xalqlari tarixi muzeyi” da saqlanadi.
Boshimizda oftob bor,
Qo`limizda kitob bor.
O`rganamiz, o`samiz,
Intilganga tole yor.
Naqadar tiniq osmon,
Bizniki barcha imkon.
Biznikidir kelajak,
Yurakda O`zbekiston.
Raqs qizlar ijrosida.
Qog`ozning kashf etilishi kitob tarixida yangi davr ochdi. Ayrim ma’lumotlarga qaraganda 650-yillarda Samarqandda qog`ozli kitoblar bo`lgan. 15-asrda kitob bosish ixtiro etildi. Kitoblarimizning hozirgi shakli shunday paydo bo`lgan.
Kitob
Kitob-bilimning boshi,
Aqlu idrok quyoshi.
Kitobda nurli iqbol,
O`qib topaman kamol.
Zehning ortar kun sayin,
Zukko bo`lmog`ing tayin.
Dildan kelar shu xitob,
Bilim otasi-Kitob.
,,Alifbe” qo`shig`i
Kitoblar turli hajmlarda bo`lib gugurt qutusi shaklida, balandligi 1,5 metrga ham yetadiganlari bor. Kitoblar o`quv, ilmiy-ommabop, badiiy, o`quv-qo`llanma va boshqa turlarga bo`linadi.
“Bu kitobdir” she’ri
Hayotimiz oynasi
Bilimlarning onasi.
Buyumlar durdonasi
Menga o`rgatgan odob.
Bu kitobdir, bu-kitob!
Aks etgan yer-u osmon
O`tmish kelajak zamon.
Unda she’r etak, doston
Har savolga bor javob.
Bu kitobdir, bu-kitob!
Hech tuganmas xazina
Har-bir varag`i zina.
Onaday issiq oyna
Saxiylikda hamma bop.
Bu kitobdir, bu-kitob!
Mazmunlari xlma-xil
Aqlinga qo`shgan aql
Do`stimdir juda ahil
Fan yo`lida nur oftob
Bu kitobdir, bu-kitob
,,O`ynaymiz, quvnaymiz” qo`shig`i raqsi
Hikmatli so`zlar:
1. Ko`p kitob yig`ish va ko`p do`st orttirishda ma’no yo`q, gap kitob va do`stni tanlashdadur.
2. Aql va idrok quyoshga o`xshaydi, ular dog`larni berkitadi.
3. Har bir odam va har-bir elning saodatli bo`lishiga bosh sabab ilmdir. Ekinlar uchun yyomg`ir sug`orish qanday kerak bo`lsa, odam bolasi uchun ham ilm shu darajada keraklidir.
4. Kitob-aql chirog`i.
5. Kitob bilim bulog`i-o`quvchining o`rtog’i.
6. Ilm olish har-bir muslim va muslima uchun farzdir.
”Kitobning aytganlari”
Men kitobman o`rtoqman,
Aql hamda idrokman.
Kimki meni asrasa,
Manguga men hamrohman.
Ilm olsang kundan kun
Qilurman seni durkun.
A’lo bo`lsang o`qishda
Dono bo`lsang har ishda.
Menga bo`lsang doim esh
Olursan hamisha besh.
Senga bag`rim ochilgan
So’z durlari sochiqgan.
Xohlagancha terib ol
Buni tezroq bilib qol.
Bu so`zlarni unutma
Vaqr o`tadi sen kutma.
O`qi bedor bo`lsangham
Keyin boshing bo`lmas ham.
Alifbe kitobi
Eng birinchi do`stingiz
Bu men ,,Alifbe” bo`ldim.
Savodingiz chiqarib
Maqsadimga erishdim.
Men sizni sevar edim
Mehrimni berar edim.
Harflarni tanitib
Ongizga quyar eding.
Bilaman siz ham meni
Yaxshi ko`rib qolgansiz.
O`qib har-bir sahifam
Dono bo’lib olgansiz.
Xayr endi do’stlarim
Men endi ketar bo`ldim.
O`qish kitobin sizga
Do`st qib qoldirar bo`ldim.
O`qish kitobi
Men o`qish kitobiman,
Ko`p uqish kitobiman.
Sizlarga do`st bo`laman,
Ongingiz oshiraman.
Meni varaqlab ko`ring
Mag`zimni chaqib ko`ring.
Sahifamda ne bo`lsa,
Berilib o`qib ko`ring.
,,Alifbe” do`stim sizni
Maqtagandi ko`rayin.
Gapi bilmadim yolg`on,
Yo rostligin sinayin
Bilaman sizlar meni
Varaqlab o`rganasiz.
Yaxshi g`ayrat qilsangiz,
O`qib olim bo`lamiz.
Boshlovchi: Salom ,,Adabiyot” kitobi, xush ko`rdik seni. Juda hurmat qilib, yaxshi ko`rib o`rganishga so`z beramiz.
(Davraga Al-Motrudiy va Al-Marg`iloniy kirib kelishadi)
Motrudiy:-Aziz bolalar, men Abu Manur Al-Motrudiy bo`laman. 870-yilda Samarqandning Motrud qishlog`ida dunyoga keldim. Hadis ilmini o`rganib ,,Blimlar mamlakatidan” joy oldim.
Marg`iloniy:-Men esa Burxoniddin Marg`iloniydirman. 1123-yil 23-Sentabrda Marg`ilonda tavallud topdim. Islom dini, shariat qonunlarini, fiqx ilmini o`rgandim.
Motrudiy:-Bizlarni yod etib ona yurtimizda katta to`ylar qilinayotganini ko`rib g`oyat quvondik.
Marg`iloniy:-Bu to’ylarni uyushtirayotgan yurtboshingiz, va ota-onalaringizga, o`zbek xalqiga katta raxmat deymiz.
Motrudiy:- Kelgusida aqlli, dono, va ziyrak bo`linglar.
Marg`iloniy: -Ko`p bilimlar egallanglar
Kitob
Kitob bilimlar koni,
Maktab uning makoni.
Kitob-aql chirog`i,
Kitob-ilm bulog`i.
Kitobda bor ko`p ma’no,
O`qib bo`lgaymiz dono.
Kitobni qo`lga olib,
Mehr bilan o`qidim.
Bobomning so`zlaridan,
Cheksiz hikmatlar uqdim.
Ota-onalar bilan qiziqarli viktorina savollari o`tkaziladi.
Kitobni o`qish orqali biz bilim olamiz, dunyoni anglaymiz, odobli axloqli bo`lishni, iymon-e’tiqodli bo’lishni va juda ko’p yaxshi xislatlarni o’rganamiz. Bularning hammasi uchun biz kitobdan minnatdormiz !
,,Kamolot” qo`shig`i,raqsi ijro etiladi.
Tadbir so`ngida tashrif buyurgan mehmonlar va maktab ma’muriyatiga