Біріктірілген сыныптарда?ы математика п?нінен саба? ?лгісі

Жалпы білім беретін Көгеріс негізгі мектебінің математика пәні мұғалімі Хайруллина Мөлдір Мырзағалиқызы

5-сынып

Сабақтың тақырыбы: Координаталық сәуледе жай бөлшектер мен аралас сандарды кескіндеу

Мақсаты:

а) білімділік: координаталық сәуледе жай бөлшектер менаралас сандарды кескіндеуді үйрету

6-сынып

Сабақтың тақырыбы: Координаталық түзу. Координаталық түзуде рационал сандарды кескіндеу.

Мақсаты:

а) білімділік: координаталық түзу ұғымын, координаталық түзу бойына рационал сандарды кескіндеуді түсіндіру.

ә) дамытушылық: оқушылардың ой-өрісін кеңейту, логикалық ойлауын, математикалық қабілеттері мен дағдыларын жетілдіру.

б) тәрбиелік: оқушыларды жауапкершілікке, ұқыптыллыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жұптық жұмыс

Сабақтың көрнекілігі: графикалық диктант, математикалық диктант, Венн диаграммасы, Семантикалық карта, үлестірмелі жетондар

Сабақтың барысы:

І. Қызығушылықты ояту.

а) Ұйымдастыру

-оқушылармен амандасу;

-оқушыларды түгендеу;

-сабаққа назарларын аударту.

( оқушылар әр орындаған тапсырмалары үшін жетондар алып отырады, сол арқылы бағаланады)

ә)Үй тапсырмасы бойынша

• Ережелер сұрау

Графикалық диктант иә +, жоқ _

1. Дұрыс бөлшектің алымы бөлімінен үлкен болады. +

2. Бұрыс бөлшектің бөлімі алымынан үлкен болады. +

3. _ аралас санының бүтін бөлігі _-ке тең. _

4. Алымы бөліміне тең жай бөлшектің мәні 1-ге тең. _

5. Дұрыс бөлшекті аралас сан түрінде жазуға болады. _

Математикалық диктант

1. «+» таңбасымен жазылған сандар оң сандар деп аталады.

2. «_» таңбасымен жазылған сандар теріс сандар деп аталады.

3. 0(нөл) саны оң санға да, теріс санға да жатпайды.

4. Өрнектерде теріс санның тікелей алдында қосу, азайту, көбейту, бөлу таңбалары тұрса, онда теріс сан жақшаға алынып жазылады.

5. Егер берілген өрнекте оң сан бірінші орында тұрса, оның алдында «+» таңбасы қойылмайды.

• Есептерін тексеру (үйге берілген тапсырманың жауабы тақтада тұрады, сол арқылы бірін-бірі тексереді)

ІІ. Мағынаны тану.

- Координаталық сәуле дегеніміз не?

Натурал сандар сияқты жай бөлшектерді де координаталық сәуледе кескіндеуге болады.

(6-сыныпқа координаталық түзу туралы таныса берулеріне нұсқау беремін)

1-мысал. Координаталық сәуледе _ бөлшегін кескіндейік.

Жай бөлшектің бөлімі бүтінді қанша тең бөлікке бөлетінін көрсетеді, сондықтан бірлік кесіндісі 5 клеткаға тең координаталық сәуле сызамыз да, _ жай бөлшегін кескіндеу үшін координаталар басынан бір бөлікті есептейміз.

Сонда координатасы _ болатын А нүктесін аламыз. Жазылуы: А(_)

Тапсырма: В(_), С(_) нүктелерін кескіндеңдер.

Координаталық түзу неден тұрады екен?

• Санақ басы, бірлік кесінді, оң бағыт

Координаталық түзу дегеніміз санақ басы болатын О нүктесі және бірлік кесіндісі таңдап алынған, оң бағыты көрсетілген түзу.

Координаталық түзуде оң сандарды да, теріс сандарды да кескіндеуге болады.

Бірлік кесіндісі 5 клеткаға тең координаталық түзу сызайық.

І. Оң сандарды координаталық түзуде кескіндейік.

Мысалы: _ санын кескіндейік.

Енді _ екенін ескеріп, _ аралас санын кескіндеу үшін координаталар басынан бірлік кесіндіге тең бір кесіндіні және ол кеісндінің оң жағынан бірлік кесіндінің _ – ін аламыз.

Тапсырма: _, _ сандарын координаталық сәуледе кескіндеңдер.

ІІ. Координаталық түзуде теріс сандарды кескіндеу.

Координаталық түзудегі оң бағытқа қарама-қарсы бағыт теріс бағыт деп аталады, ол бағытта теріс сандар кескінделеді.

Тапсырма: _, _ теріс сандарын координаталық түзуде кескіндеңдер.

• Санақ басы немес координата басы болатын О нүктесінің координатасы неге тең?

• Жай бөлшектерді қалай кескіндейміз?

Деңгейлік тапсырмалар орындау

А деңгейі

447-жаттығу.

1. А, С, Д және Е нүктелерінің координаталын анақтаңдар.

2. M, K, N және P нүктелерінің координаталарын анықтаңдар.

3. O нүктесінен E, F, T және S нүктелеріне дейінгі қашықтықты табыңдар.

№ 307

Бірлік кесінді ретінде 1 см кесіндіні алып, координаталық түзу сызыңдар. Оның бойынан: А(-5), В(-3,5), С(-2), Д(3), Е(-4,5) және К(5) нүктелерін белгілеңдер.

448-жаттығу

Егер бірлік кесіндінің ұзындығы 4 см болса, онда координатылық сәуледе _, _, _, _ жай бөлшектеріне сәйкес нүктелерді көрсетіңдер.

№309

Суреттегі координаталық түзу бойындағы белгіленген нүктелерді координаталарымен жазыңдар.

В деңгейі

451-жаттығу

_ аралас сандарын координаталық сәуледе көрсетіңдер.

№314

Бірлік кесінді ретінде дәптердің 5 тор көзінің ұзындығын алып, координаталық сәуле сызыңдар. Оның бойынан: F(-1_), K(-2), N(_), P(_), T(1_) нүктелерін белгілеңдер.

Сергіту сәті

Ал, балалар, тұрайық,

Алақанды ұрайық.

Оңға қарай иіліп

Солға қарай иіліп

Бір отырып, бір тұрып,

Бір тынығып алайық.

Орнымыздан тұрайық,

Белімізді жазайық.

Жоғары, төмен қарайық,

Солға, оңға түзу тұр.

Алға қарай бір адым

Бойымызға күш жинап

Бір дем алып алайық.

С деңгейі

Семантикалық карта

Координаталық түзудегі жануарлардың орнын табыңдар.

			
Мысық	+
Тышқан				+
Ит			+
Бақа		+

Координаталық түзуде жануарлардың орнын анықтаңдар.

					
Мысық	+
Торғай					+
Тышқан				+
Ит			+
Бақа		+

ІІІ.Толғаныс

Венн диаграммасы

Айырмашылығы Координаталық сәуледе жай бөлшектер мен аралас сандарды кескіндеу	Ұқсастығы	Айырмашылығы Координаталық түзуде рационал сандарды кескіндеу
Оң бағыттан, координата басынан, бірлік кесіндіден тұрады.	Бірлік кесіндіден, оң бағыттан тұрады. Санақ басы немесе координата басы болатын О нүктесінің координатасы 0-ге тең.	Координаталық түзуде оң сандарды да, теріс сандарды да кескіндеуге болады. Екі бағыттан тұрады: оң және теріс бағыт.

Бағалау (жинаған фишкаларына байланысты орташа бағасы табылады)

Үйге тапсырмалар

50, 452-жаттығу № 310, 320