5 сынып Жай б?лшектерді б?лу

Тақырыбы: Жайбөлшектерді бөлу.

Мақсаты: Білімділік:1.Жай бөлшектерді бөлу амалын үйрету,есеп шығарындар қолдана білу.2.Жай бөлшекті натурал санды жай бөлшекке бөлу. Дамытушылық:Тақырып бойынша ең негізгісін түсініп, оқушылардың өз ойларын еркін,ашық жеткізе білулерін, өз ізденістері мен шығармашылық қабілеттерін ұштау. Тәрбиелік:Барлық топтарды тәртіп иен сыйластыққа, ұйымшылдыққа, адамгершілікке, әділдікке тәрбиелеу. Сабақтың әдісі:сын тұрғысынан ойлаудың технологиясы бойынша жүргізілген сабақ. Сабақтың көрнекілігі:Суретті қағаздар,таратпа материалдар,түрлі-түсті дөңгелекшелер. Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі, 3минут Әр топ оқушыларына түрлі-түсті дөңгелекшелер беріп,біріңғай түстерге біріктіру топтарға бөлу.топтың атын сайлау.олүшін жұмбақ шешу. Көк түсті конверт. Бөлшектің түрлеріне енді келсек, Аламын мен бөліміне көңіл бөлсек, Аламын бөлімінен кіші болса, Кәнеки,кім айтады қандай бөлшек?(Дұрыс бөлшек) Қызыл түсті конверт. Мына жұмбақ білгенге , Қиын емес тегінде. Бөлімі алымына тең болса, Алымы бөліміне үлкен болса, Тез ойланып шеше гой,тұрма босқа!(Бұрыс бөлшек) Сары түсті конверт. Мен бір жұмбақ айтайын, Кім айтады шешуін. Бүтінімен бөлшегі қосылғанда, Шығады сонда қандай сан? (Аралас сан)

1. Қызығушылығын ояту кезеңі.5 минут 2.Бұл кезенде әр топқа суреттер беріп,әр топ сол суреттің мағынасын түсіндіреді. Бір оқушыбөлшектер тарихынқысқашаайтады. Бөлшектер тарихы. Ерте кезде адамдарға сауда-саттық және түрлі есептеулер жасау үшін бөлшектер,үлестер есептеу қажет болған.Бөлшек ұғымы Мысырда,Вавилонда,Үндістанда,Римде қалыптасқан.Жай бөлшектердің қазіргі таңбалары Индияда 8 Герон I-III ғасырда қолданса,ал 12 ғасырда араб ғалымы Әл-Хассар,13 ғасырда Леонарда Фибоначчи ашқан.Бөлшек сызығы 18 ғасырда толық енді.

I топтың тапсырмасы. 1. Тік төртбұрыштың қандай бөлігібоялған?Қандай бөлігі боялмаған? Бөлшек түрінде жаз.

II топтың тапсырмасы. 1.Тік төртбұрыштың 8/16 бөлігін боя.Қандайбөлігібоялмаған?

III топтың тапсырмасы. Шеңбердің бөліктерін боя.

1-4 боя 3/6 боя 5/8 боя

Тапсырмалар жеке парақтарға жазылған,әр топ осы тапсырманы бірге отырып орындау керек.Бір оқушы орталарынан жауап береді.Жауаптарын тыңдаған сон,оқушылырға мынандай сұрақтар қойылады. 1. Жай бөлшек қандай түрге бөлінеді? 2.Дұрыс бөлшек дегеніміз не ? 3.Бұрыш бөлшек дегеніміз не ? 4.Кері сан дегеніміз не? 5.Жай бөлшектерге қандай амл қолдануға болады? 6.Бөлімі бірдей болса,бөлшектерді қалай қосамыз?қалай азайтамыз? 7.Бөлімі әртүрлі болса, бөлшектерді қалай қосамыз немесе азайтаыз? 8.Бөлшектерді қалай көбейтеміз? Ережелерді еске түсіріп алған соң қорытындылап,ассоцация құрамыз.

Дұрыс

Азайтамыз Көбейтеміз

Жай бөлшек

Аралас сан Бұрыс

Салыстырамыз Бөлеміз

Жаңа тақырып: Жай бөлшектерді бөлу.

Әр топқа-жаңа тақырыптың материалдары таратылып беріледі.Әр топ мүшелері өздері отырып танысады берілген уақыттан соң әр топтан бір-бір оқушылар шығып түсіндіреді. II.Мағынаны ашу кезеңі.7 минут Әр топ оқушыларына жаңа тақырып материалдары беріледі.Оқушылар оқып танысады. Тапсырмалар жеке парақтарға жазылған.Әр топ осы тапсырманы біріге отырып орындау керек.Орталарынан бір оқушы жауап береді..

1-топ 1.Бөлу амалы көбейту амалына кері амал. Мысылы:х теңдеуді шешейік. Бұл теңдеуді шешу үшін х-ті табу керек.х-ті табу үшін. х= бөліндісін табу керек.Ол үшін теңдеуінің екі жағынкөбейткіштің кері санына, яғни көбейтеміз . = Көбейтудің ауыстырымдылық,терімділік қасиетін қолданамыз. Сонда, ( деп жазамыз да бөлшектерді қысқартамыз. Сонда

х= 2.Жай бөлшекті жай бөлшекке бөлгенде,1-ші бөлшек өзі жазылып,2-ші бөлшек кері санга айналып көбейтіледі.Мысалы:

2-топ 1.Аралас санды аралас санға бөлгенде ең бңрінші аралас санды бұрыс бөлшекке айналдырып аламыз да, бөлшекті бөлшекке бөлу амалын қолданамыз.Мысалы: 2.Дұрыс бөлшекті аралас санға бөлгенде 1-ші бөлшек өзі жазылады да,2-ші аралас санды дұрыс бөлшекке айналдырып аламыз да, бөлшекті бөлшекке бөлу ережесін қолданамыз.

Мысылы:

3-топ. 1.Бөлінгіш сан болғанда натурал санды бөлімі 1 болатын бөлшек түрінде жазып аламыз да, бөлшекті бөлу ережесін қолданамыз.Мысалы:

2: 2.Натурал санды аралас санға бөлу үшін натурал санды бөлімі 1 болатын бөлшек түрінде жазамызда,ал аралас санды бұрыс бөлшекке келтіріп ,бөлшекті бөлшекке бөлу ережесін қолданамыз.

Мысалы: 3.Аралас санды натурал санға бөлгенде,ең бірінші аралас санды бұрыс бөлшекке айналдырамызда,ал натурал санды бөлімі 1 болатын бөлшек түрінде жазамызда,бөлшекке бөлу ережесін қолданамыз. Мысалы: Жаңа тақырып материалдарын түсіндірген соң,топ жетекшілері келіп,өз конверттерін алады.Конвертте әр топқа жеке үш тапсырмадан берілген.Топ жетекшілері әр тапсырмаға бір оқушыдан шығарып,есептерді шығарады. 1-топтың тапсырмасы №842-ші есеп (1,2,3)

1.=

2.=

3.=

2-топтың тапсырмасы

1.=

2.=

3.=

3-топтың тапсырмасы

1.=

2.=

3.=

Орташа деңгейдегі оқушыға жеке тест беріледі.Тақтаға шыққан оқушыны бағалаймын.

Үй тапсырма: №842(4-8), №843(3-12)

Сабақты қорытындылау. Есептердің шығарылуын текеру арқылы, бүгінгі сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау.