Статьяда автор 5 сынып о?ушыларыны? адаптациялы? кезе?нен ?ту барысында оларды? жасты? ж?не психологиялы? ерекшеліктерін ескере отырып, топты? ж?не ж?пты? ж?мысты ?йымдастыруды? ма?ыздылы?ы жайында баяндалады.
Аннотация
В статье автор останавливается на особенностях адаптационного периода у пятиклассников, о роли групповой деятельности и работы в парах для формирования успешного обучающегося, владеющего навыками и приемами самостоятельного получения знаний, умеющего применять их в жизни.
Заман талабына сай о?ушы білімін саналы т?рде ме?геріп, оны? ?мірінде ?ажетті болуын ?амтамасыз ету – ?азіргі білім беру ж?йесіні? басты ма?саттарына жататыны с?зсіз. М?ны ?уел бастан ??ыну - бастауыш буыннан орта мектепке жа?а ?адам бас?ан 5 сынып о?ушылары ?шін одан ?рі ма?ызды. Сонды?тан о?у жылыны? басы – олар ?шін мектепке бейімделуге ба?ыттал?ан адаптациялы? кезе? болып табылады. Осы орайда математика п?нінен адаптациядан с?тті ?тулері де ма?ызды. ?йткені о?ушыны? болаша?та математикадан жететін жетістіктері осы уа?ытпен ты?ыз байланыста.
Бастауыш сыныпта бір м??аліммен ж?мыс істеп ?йренген 5 сынып ?ушылары ?шін бір уа?ытта к?п м??алімдермен ?арым-?атынас ??ру ?ажеттігі оларды? психологиялы? к??іл-к?йлеріне ?лкен ?ысым етеді. Сонды?тан мен саба?тарымда комфортты білімберушілік ортаны ?алыптастыру?а тырысамын. Осы орайда жас ж?не психологиялы? ерекшеліктеріне сай 5 сынып о?ушылары ?шін топтасып ж?не ж?ппен жасайтын ж?мыс т?рлеріні? тиімділігі зор деп ойлаймын. ?йткені м?ндай ж?мыс о?ушыларды? жеке т?л?асыны? ?зін-?зі к?рсетуге, «о?ушы-о?ушы», «о?ушы-?стаз» ?арым-?атынастарыны? пісіп жетілуіне ?лкен ы?пал етеді.
О?ушылар саба? барысында белсенді танымды? ?рекеттер жасау?а, к?шбасшылы? ?абілеттерін арттыру?а, п?нге деген ?ызы?ушылы?тарын дамыту?а м?мкіншілік алады. ?йткені алдарына ?ойыл?ан м?селені бала ?з бетімен шешіп ?иналмайды, оны топпен немесе ж?п ішінде бір-бірімен а?ылдасып, пікір алмасып шешуге м?мкіншіліктері пайда болады. Сонды?тан ол проблемамен бетпе-бет т?рмайды. Н?тижесінде баланы? психологиялы? к??іл-к?йіні? ?алыпты болуы ?амтамасыз етіледі.
Топты? ж?не ж?птас?ан ж?мыс о?ушыларды? логикалы? ойлау ?абілеттеріні?, ке?істік ба?дарлануларыны? дамуына ?келеді. Себебі топ
ішінде пікіралмасу, д?рыс шешім іздеу барысында балалар ?з ойларын жеткізіп, д?лелдеуге ?йренеді, осы?ан байланысты оларды? сыни т?р?ыдан ойлау ?абілеттері артады.
Білім алу жа?дайыны? ?згеріске ?шырауы о?ушылардан интеллектуалды ж?не т?л?алы? дамуларына, на?ты білім мен да?дыларына жо?ары талаптар ?ояды. Ал сынып ішіндегі о?ушыларды? де?гейлі ?р т?рде ?алыптасуына байланысты біреулерінде жо?ары ал енді біреулерінде т?мен де?гейде болады. Б?л, ?рине, м??алім ?шін де, о?ушылар ?шін де ?иынды?тар ту?ызады. Сонды?тан м?ндай жа?дай ?стаздан саба? барысында о?ушыларды? ?зін-?зі ба?алау мен ?зін-?зі жетілдіру ?дістерін ме?геруді ?йымдастыруды талап етеді. Топты? ж?не ж?пты? ж?мыс о?ушыны? п?нге деген мотивациясын жо?арлатады. Табысты бала топ ішінде білімімен б?лісуге ?йренеді, о?ан ?арап, бас?а о?ушылар сапалы білім алу?а талпына бастайды. Бір-біріне деген жауапкершілік сезімдері арта т?седі.
5 сынып о?ушыларыны? психологиялы? ерекшеліктерін ескере отырып, топты? ж?не ж?пты? ж?мысты сайысты т?рге айналдыру?а да болады. ?йткені жарыс кезінде о?ушылар бас?а топтардан озу?а тырысады да, білімдерін тере?детуге, жан-жа?ты ке?к?лемді ?арау?а ы?пал етеді.
Т?жірибеге с?йеніп, 5 сынып о?ушыларын адаптациялы? кезе?де ба?ылау барысында мынадай жа?дайларды есімізде са?таса?, о?ушыларды? о?у ?рекеттеріні? тиімділігіне ?сері ?лкен болады, деймін:
- барлы? о?ушыларды? саба? басында саба??а дайынды?ын (о?у ??ралдарыны? бар екендігін, парта бетінде тияна?тылы?ты? болуын) ?немі тексеріп отыру;
- д?птерде жазу ережелеріні? са?талуын ?ада?алау;
- саба?ты ?о?ырау ?німен бастап, уа?ытында ая?тау;
Неге осындай талаптарды ?ада?алап отыру ма?ызды? ?йткені олар о?ушыны берілген ж?мысты на?ты, ай?ын, тияна?ты, жауапкершілікпен орындау?а ?йретеді. Б?л да?дылар олар?а білім алу ?дістерін ме?геруге, ?з беттерімен білім алу?а к?мектеседі.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Адаптациялы? кезе?ні? маныздылы?ы»
Адаптациялық кезеңнің маңыздылығы
З.М. Аубакирова,
Ұзынкөл ауданы
№ 2 Ұзынкөл орта мектебінің
математика және информатика пәндерінің мұғалімі
Аннотациясы
Статьяда автор 5 сынып оқушыларының адаптациялық кезеңнен өту барысында олардың жастық және психологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, топтық және жұптық жұмысты ұйымдастырудың маңыздылығы жайында баяндалады.
Аннотация
В статье автор останавливается на особенностях адаптационного периода у пятиклассников, о роли групповой деятельности и работы в парах для формирования успешного обучающегося, владеющего навыками и приемами самостоятельного получения знаний, умеющего применять их в жизни.
Заман талабына сай оқушы білімін саналы түрде меңгеріп, оның өмірінде қажетті болуын қамтамасыз ету – қазіргі білім беру жүйесінің басты мақсаттарына жататыны сөзсіз. Мұны әуелден бастап ұғыну - бастауыш буыннан орта мектепке жаңа қадам басқан 5 сынып оқушылары үшін одан әрі маңызды. Сондықтан оқу жылының басы – олар үшін мектепке бейімделуге бағытталған адаптациялық кезең болып табылады. Осы орайда математика пәнінен адаптациядан сәтті өтулері де маңызды. Өйткені оқушының болашақта математикадан жететін жетістіктері осы уақытпен тығыз байланыста.
Бастауыш сыныпта бір мұғаліммен жұмыс істеп үйренген 5 сынып қушылары үшін бір уақытта көп мұғалімдермен қарым-қатынас құру қажеттігі олардың психологиялық көңіл-күйлеріне үлкен қысым етеді. Сондықтан мен сабақтарымда комфортты білімберушілік ортаны қалыптастыруға тырысамын. Осы орайда жас және психологиялық ерекшеліктеріне сай 5 сынып оқушылары үшін топтасып және жұппен жасайтын жұмыс түрлерінің тиімділігі зор деп ойлаймын. Өйткені мұндай жұмыс оқушылардың жеке тұлғасының өзін-өзі көрсетуге, «оқушы-оқушы», «оқушы-ұстаз» қарым-қатынастарының пісіп жетілуіне үлкен ықпал етеді.
Оқушылар сабақ барысында белсенді танымдық әрекеттер жасауға, көшбасшылық қабілеттерін арттыруға, пәнге деген қызығушылықтарын дамытуға мүмкіншілік алады. Өйткені алдарына қойылған мәселені бала өз бетімен шешіп қиналмайды, оны топпен немесе жұп ішінде бір-бірімен ақылдасып, пікір алмасып шешуге мүмкіншіліктері пайда болады. Сондықтан ол проблемамен бетпе-бет тұрмайды. Нәтижесінде баланың психологиялық көңіл-күйінің қалыпты болуы қамтамасыз етіледі.
Топтық және жұптасқан жұмыс оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерінің, кеңістік бағдарлануларының дамуына әкеледі. Себебі топ ішінде пікіралмасу, дұрыс шешім іздеу барысында балалар өз ойларын жеткізіп, дәлелдеуге үйренеді, осыған байланысты олардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін артады.
Оған қоса мұндай жұмыс түрлерінің оқушылардың ұжымдастық, ынтымақтастық сезімдерінің одан әрі қалыптасуына әсері мол.
Білім алу жағдайының өзгеріске ұшырауы оқушылардан интеллектуалды және тұлғалық дамуларына, нақты білім мен дағдыларына жоғары талаптар қояды. Ал сынып ішіндегі оқушылардың деңгейлі әр түрде қалыптасуына байланысты біреулерінде жоғары ал енді біреулерінде төмен деңгейде болады. Бұл, әрине, мұғалім үшін де, оқушылар үшін де қиындықтар туғызады. Сондықтан мұндай жағдай ұстаздан сабақ барысында оқушылардың өзін-өзі бағалау мен өзін-өзі жетілдіру әдістерін меңгеруді ұйымдастыруды талап етеді. Топтық және жұптық жұмыс оқушының пәнге деген мотивациясын жоғарлатады. Табысты бала топ ішінде білімімен бөлісуге үйренеді, оған қарап, басқа оқушылар сапалы білім алуға талпына бастайды. Бір-біріне деген жауапкершілік сезімдері арта түседі.
5 сынып оқушыларының психологиялық ерекшеліктерін ескере отырррып, топтық және жұптық жұмысты сайысты түрге айналдыруға да болады. Өйткені жарыс кезінде оқушылар басқа топтардан озуға тырысады да, білімдерін тереңдетуге, жан-жақты кеңкөлемді қарауға ықпал етеді.
Тәжірибеге сүйеніп, 5 сынып оқушыларын адаптациялық кезеңде бақылау барысында мынадай жағдайларды есімізде сақтасақ, оқушылардың оқу әрекеттерінің тиімділігіне әсері үлкен болады, деймін:
- барлық оқушылардың сабақ басында сабаққа дайындығын (оқу құралдарының бар екендігін, парта бетінде тиянақтылықтың болуын) үнемі тексеріп отыру;
- дәптерде жазу ережелерінің сақталуын қадағалау;
- сабақты қоңырау үнімен бастап, уақытында аяқтау;
- оқушылардан толық жауап беруді талап ету;
- сөз мәдениетін сақтауды қадағалау – ұстаз және оқушы тарапынан.
- жаңа тапсырмалар берілгенде олардың орындалуына нақты нұсқау беру.
Неге осындай талаптарды қадағалап отыру маңызды? Өйткені олар оқушыны берілген жұмысты нақты, айқын, тиянақты, жауапкершілікпен орындауға үйретеді. Бұл дағдылар оларға білім алу әдістерін меңгеруге, өз беттерімен білім алуға көмектеседі.
Қазіргі кезең білім беру саласында оқушыны өз бетімен білім алуға, алған білімдерін өмірде пайдалана алуды талап етеді. Ол үшін бала алдына нақты мақсаттар қойя алуға, сол мақсаттарға жету жолдарын анықтап, білім алу құралдарын жетік меңгеруі тиіс. Ал осыған оның адаптациялық кезеңнен қалай өте алғаны маңызды.
