Елімізді? Президенті Н?рс?лтан Назарбаев жыл сайын?ы ?азакстан хал?ына жолдауларында, ?р т?рлі де?гейдегі білім саласы ?ызметкерлерімен кездесулерінде ?скеле? ?рпа?тыц білім сапасын арттыру ?ажеттілігін, ол ушін инновациялы? о?ыту ?дістерін, жа?а о?ыту технологияларын ке? к?лемде ?олдана білу керектігін айтып келеді.
Еліміз т?уелсіздік ал?аннан бері шешуін таба алмай келе жат?ан к?рделі м?селелерді? бірі - о?улы? сапасы.
Осы т?р?ыда м??алім о?ушы мен о?улы? арасында?ы алтын к?пір іспетті, та?ырыпты? мазм?нын тере? ашып отыруы ?ажет.
Мысалы мектеп ба?дарламасында ені белгісіз сызы?ты те?деулер ж?йесі бір жа?ты ?ана ?арастырыл?ан, негізінен ондай ж?йелерді? жал?ыз ?ана шешімі болатынына байланысты ?діс-т?сілдер (алмастыру т?сілі; ?осу т?сілі, графиктік т?сіл) ке? к?лемде ?арастырылса, шешімдері болмайтын немесе шексіз к?п болатын
жа?дайлары толы? зерттелмейді десе де болады. ?БТ-лерде айтыл?ан та?ырып?а кездескен оп-о?ай есептерді, жа?сы о?итын о?ушыларды? орындай алмай жататыны шынды?.
Мысалы:
Алты те?деулер ж?йесін эксперимент ретінде жа?сы о?итын о?ушылары?ыз?а беріп к?рі?із. Сонда оларды? жіберген ?ателері ар?ылы оларды? осы та?ырыпты игерудегі кемшіліктерін деп басып айту?а болады. Шын м?нісінде кез-келген есепті шы?ару барысында, берілген ?рнектерді ы?шамдап,
стандартты т?рге келтіріп,
шы?ару ?ажет.
Кез-келген екі белгісізді сызы?ты те?деулер ж?йесі
шы?армашылы? ізденісті, ?лкен
е?бекті, к?п уа?ытты талап етеді.
т?ріне келтірілетіндігі белгілі.
Б?дан егер ≠
болса, те?деулер ж?йесіні? жал?ыз
?ана шешімі болатынын.
= ≠
те?деулер ж?йесіні? шешімі
болмайтынды?ын, ал
= болса, те?деулер ж?йесі-
ні? шексіз к?п шешімі болатынын
к?пшілік о?ушылар біле бермейді.
Ал шексіз к?п шешімні? ?зі
а) (х,у)?R кез-келген сан болуы;
б) ах+bу=с бір т?зу бойында жатуы;
в) т.б. дербес жа?дайларда
кездесетіні, теориялы? т?р?ыда болмаса да на?ты мысалдар мен т?сіндіруге болатынын есеп шы?арып аны?тап жатамыз.
Та?ырып жан-жа?ты ашылып, т?сіндірілгеннен кейін барып оны? де?гейін к?теру ?ажет. Ол процесті:
а) ?осыл?ыштарды? санын арттыру;
б) орындалатын амалдарды к?рделендіру;
в) логикалы? м?тіндермен байланыстыру ар?ылы да ж?ргізуге болады.
Мысалы: Те?деулер ж?йесін шеші?із:
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Теориялык талдау арты?шылы?ы»
Еліміздің Президенті Нүрсұлтан Назарбаев жыл сайынғы Қазакстан халқына жолдауларында, әр түрлі деңгейдегі білім саласы қызметкерлерімен кездесулерінде өскелең ұрпақтыц білім сапасын арттыру қажеттілігін, ол ушін
инновациялық оқыту әдістерін, жаңа оқыту технологияларын кең көлемде қолдана білу керектігін айтып келеді. Мектептердің материалдық-техникалық базаларын жақсарту мақсатында көптеген ізгі іс-шараларға мұрындық бола білуде.
Дегенмен, оқушылардың білім сапасын арттыру оқытудың ең тиімді әдіс-тәсілдерін қолдана білумен қатар, мектептердің материалдық-техникалық базасына және оқулық пен оқу-әдістемелік құралдар сапасына, мұғалімдердің білік- тіліктеріне де тығыз байланысты.
Еліміз тәуелсіздік алғаннан бері шешуін таба алмай келе жатқан күрделі мәселелердің бірі - оқулық сапасы. Үш-төрт лекпен шығарылған жаңа буын оқулықтарымыздың оқушыға тиісті білім сапасынан алшақ жатуы шешілмеген мәселе күйінде тұр.
Осы тұрғыда мұғалім оқушы мен оқулық арасындағы алтын көпір іспетті, тақырыптың мазмұнын терең ашып, оқушыларына түсіндіріп жеткізе білумен бірге окулықтағы түсініксіз мәтіндердің мән-мағынасына да түсініктеме беріп отыруы қажет.
Сонымен қатар, мұғалімге қойы- латын талаптардың бірі - тақырыпты жан-жақты зерттеп, терең аша білу.
Мысалы мектеп бағдарламасында ені белгісіз сызықты теңдеулер жүйесі бір жақты ғана қарастырылған, негізінен ондай жүйелердің жалғыз ғана шешімі болатынына байланысты әдіс-тәсілдер (алмастыру тәсілі; қосу тәсілі, графиктік тәсіл) кең көлемде қарастырылса, шешімдері болмайтын немесе шексіз көп болатын
жағдайлары толық зерттелмейді десе де болады. ҰБТ-лерде айтылған тақырыпқа кездескен оп-оңай есептерді, жақсы оқитын оқушылардың орындай алмай жататыны шындық.
Мысалы:
Алты теңдеулер жүйесін эксперимент ретінде жақсы оқитын оқушыларыңызға беріп көріңіз. Сонда олардың жіберген қателері арқылы олардың осы тақырыпты игерудегі кемшіліктерін деп басып айтуға болады. Шын мәнісінде кез-келген есепті шығару барысында, берілген өрнектерді ықшамдап,
стандартты түрге келтіріп,
шығару қажет.
Кез-келген екі белгісізді сызықты теңдеулер жүйесі
шығармашылық ізденісті, үлкен
еңбекті, көп уақытты талап етеді.
түріне келтірілетіндігі белгілі. Бұған, әрине, көптеген
Бұдан егер ≠ мұғалімдердің мүмкіндіктері бола
болса, теңдеулер жүйесінің жалғыз бермейді. Бірақ қолындағы бар
ғана шешімі болатынын. мүмкіндігін тиімді пайдаланып,
= ≠ шәкіртіне сапалы білім, саналы
теңдеулер жүйесінің шешімі тәрбие беру әрбір ұстаздың міндеті
болмайтындығын, ал деп түсінемін.
= болса, теңдеулер жүйесі-
нің шексіз көп шешімі болатынын
көпшілік оқушылар біле бермейді.
Ал шексіз көп шешімнің өзі
а) (х,у)ϵR кез-келген сан болуы;
б) ах+bу=с бір түзу бойында жатуы;
в) т.б. дербес жағдайларда
кездесетіні, теориялық тұрғыда болмаса да нақты мысалдар мен түсіндіруге болатынын есеп шығарып анықтап жатамыз.
Тақырып жан-жақты ашылып, түсіндірілгеннен кейін барып оның деңгейін көтеру қажет. Ол процесті:
а) қосылғыштардың санын арттыру;
б) орындалатын амалдарды күрделендіру;
в) логикалық мәтіндермен байланыстыру арқылы да жүргізуге болады.
Мысалы: Теңдеулер жүйесін шешіңіз:
Дегенмен, тақырыпты жан-жақты зерттеп, оқушыға оқып үйрету мұғалімнен тек біліктілікті ғана талап етіп қоймайды,
